De Braziliaanse schrijver en activist, Ailton Krenak, heeft een belangrijk en dringende boodschap. Hij haalt in zijn boek nl. enkele diepgewortelde westerse ideeën over de mensheid en onze relatie tot de natuur onderuit.
Onze wereld staat aan een ecologische en economische afgrond, volgens hem. Daarom stelt hij een paradigmaverschuiving voor die nodig is voor het voortbestaan ervan. Het resultaat is een indrukwekkende combinatie van sociale kritiek, milieu- en ecologiestudie, geschiedenis en politiek. Belangrijke niet-westerse filosofie van een veelgeprezen, inheemse denker en activist. Oorspronkelijke volken hebben al vaak ervaren hoe het voelt als je leven en leefwijze fundamenteel wordt bedreigd. Maar vandaag de dag wordt elke mens op aarde daarmee geconfronteerd. Pandemieën, extreme weersomstandigheden en enorme bosbranden zijn bepalend voor deze tijd waarin we leven.
De mensheid is in een collectieve mars op weg naar de afgrond. Wereldwijde pandemieën, extreem weer en enorme bosbranden bepalen dit tijdperk dat velen nu het Antropoceen noemen. De uit Brazilië afkomstige Ailton Krenak, een vermaard inheemse activist en leider, toont aan dat onze huidige milieucrisis geworteld is in het gebrekkig mensbeeld van de samenleving – dat mensen superieur zijn aan andere vormen van de natuur en dat het gerechtvaardigd is die te exploiteren zoals we willen. Om milieurampen te stoppen, stelt Krenak moeten we het homogeniserend effect van dit perspectief afwijzen en een nieuwe vorm van dromen omarmen die ons in staat stelt onze plaats in de natuur terug te krijgen. In ‘Ideeën om het einde van de wereld uit te stellen’, wijst hij ons de weg.
De Braziliaanse schrijver, journalist, filosoof en inheemse bewegingsleider van Krenak-etniciteit, Ailton Alves Lacerda Krenak (°1954), werd op 9-jarige leeftijd met geweld gescheiden van zijn volk, waarvan er nog slechts 130 over zijn tegen 5.000 aan het begin van de 20ste eeuw. Krenak, Aimoré of Botokuden zijn Zuid-Amerikaanse Indianen uit Oost-Brazilië. Krenak fungeerde als vertegenwoordiger van inheemse volkeren bij de debatten over de Braziliaanse grondwet van 1988, waar hij zichzelf tijdens een toespraak bedekte met rituele, zwarte schmink. Hij was medeoprichter van of nam deel aan verschillende inheemse rechtenorganisaties, zoals de União dos Povos Indígenas (Unie van inheemse volkeren), de Aliança dos Povos da Floresta (Alliantie van in de jungle levende volkeren), de Núcleo de Cultura Indígena (Nucleus van inheemse cultuur), onder andere. In 2000 verscheen hij op TV in Escola’s documentaire film “Índios no Brasil” (inheemse volkeren in Brazilië). Van 2003 tot 2010 was Krenak speciaal assistent voor inheemse zaken van de gouverneur van Minas Gerais. In 2016 ontving hij een eredoctoraat van de Federale Universiteit van Juiz de Fora, waar hij doceert over cultuur, geschiedenis en traditionele kennis van inheemse volkeren.
Volgens Krenak hebben mensen zich losgemaakt van de aarde, die wordt “verslonden” door bedrijven, die een Europees concept van menselijkheid belichamen. Deze mensheid is opgesloten in kunstmatige ruimtes en “sluit een verscheidenheid aan sub-mensheden uit” die de neiging hebben zich vast te klampen aan de aarde. Hij vindt dat de vraag of er één mensheid is, open moet blijven. Hij is van mening dat COVID-19, mensen discrimineert vanwege de manier waarop menselijke samenlevingen werken. “Het doodt geen vogels, beren of andere wezens, alleen mensen”, zegt hij. Dat zou een gevolg zijn van hoe we zijn gaan denken dat de aarde een ‘ding’ is en dat we er van te onderscheiden zijn. “Het type zombie-mensheid waartoe we zijn uitgenodigd om deel van uit te maken, tolereert niet het plezier van kleine constellaties van mensen die dansen, zingen en laten regenen, zoveel bloei van het leven. Dus prediken ze het einde van de wereld in de hoop dat we onze dromen loslaten”. ‘Het is een absurde rationalisering van het denken’.
Hij pleitte ervoor om de regering van president Jair Bolsonaro internationaal te veroordelen voor het niet bezuinigen op de mijnbouw in inheemse gebieden in de Amazone en op andere plaatsen waar ‘de ecologie een regulerende rol speelt in het planetair klimaat’. Over permanente menselijke agglomeraties zegt Krenak: “Het idee dat we kunnen denken over het leven op basis van steden is in twijfel getrokken. Ik durf niet te zeggen dat we de steden zullen verlaten. Maar ik zie een kans om onze afhankelijkheid te hervalueren op basis van een oud model van nederzettingen. 
Wat we zien is een groot aantal verwaarloosde mensen, zonder ooit die belofte van stedelijke ruimtes die voorzien in elke behoefte van een persoon, te kunnen waarmaken”. En wat betreft de uitdagingen van COVID -19: “De grote investeerders, de miljardairs, zij zijn niet de agenten van verandering. Wie gevoeligheid heeft, hoeft niet in een machtspositie te verkeren om verandering teweeg te brengen”. Hij definieert spiritualiteit als de “onderlinge afhankelijkheid tussen alle levende dingen”. Eerder schreef hij O amanhã não está à venda (Tomorrow Is Not for Sale) (2020) and A vida não é útil (Life is Hardly Useful) (2020). “Ideas to Postpone the End of the World” werd in de VS een bestseller. Het verscheen oorspronkelijk in het Portugees als “Ideias para adiar o fim do mundo”, en is uit het Engels vertaald door Alexander van Kesteren. Warm aanbevolen.
Ailton Krenak Ideeën om het einde van de wereld uit te stellen, Berichten van een bijna uitgestorven volk 128 bladz. Uitgeverij Ten Have ISBN 9789025909833