Vrouwen worden in de kunstgeschiedenis veelal neergezet als geportretteerde figuren en naakten. Dit boek toont dat zij veel meer waren dan blikvangers. Vrouwen als Eleanora van Aquitanië, Clara Peeters en Peggy Guggenheim waren opdrachtgever, kunstenaar en verzamelaar en droegen in belangrijke mate bij aan de creatie van kunst en de vormgeving van de maatschappij.
“Het vrouwelijk oog wil ook wat” beslaat de periode van de Middeleeuwen tot de 20ste eeuw, en bespreekt de impact van vrouwen aan de hand van een grote variëteit aan kunstvormen, schilderijen, sculptuur, miniatuurportretten, ivoren kistjes, glas-in-lood en fotografie.
Het boek bestaat uit 5 hoofdstukken/delen. In de delen 2 en 3, heeft de auteur het over genereuze opdrachtgevers, de 10deeeuwse concubine, Subh van Cordoba, de echtgenote van Kalief al-Hakam (haar intrigerende, cilindrische gebeeldhouwde, ivoren pyxis) (foto), Koningin Eleonora van Aquitanië (de mythe van het patronaat), Gravin Petronilla van Holland (ca.1082-1144) (Petronilla van Saksen, ook bekend als Geertruid), (gebeitelde zelfrepresentatie), de Vlaamse miniaturiste, gespecialiseerd in portretminiaturen, Levina Teerlinc (ca. 1510 /1520-1576) (foto) uit Brugge (de koningsschilderes), de 17deeeuwse Clara Peeters, één van de pioniers in de ontwikkeling van het stilleven als genre (een schitterend zelfbewustzijn), Edmonia Lewis (1844-1907) (foto’s), bekend als “Wildfire” (vrouwbeeld in wit marmer) en de joodse Emmy Andriesse (1914-1953) (foto), lid van de fotografenverzetsgroep, “de Ondergedoken Camera”, (een esthetisch bewogen fotografe).
In Deel 4, “Imperiale en theatrale verzamelaars”, verschijnen Margaretha van Oostenrijk (portretten en rariteiten ter glorie van de dynastie), Joséphine de Beauharnais (Malmaison als podium voor geleerdheid en grootsheid) en Peggy Guggenheim (1 vrouw en 31 andere vrouwen), over Peggy Guggenheims legendarische “31 Women exhibition” (foto)van 1943.
Jitske Jasperse gaat in tegen de vastgeroeste opvattingen over vrouwen in de kunst. Ze stimuleert iedereen om met een nieuwe geest door een museum te lopen, een kunsthistorisch boek te lezen of een cultureel programma te bekijken. Jasperse inspireert om met andere ogen naar kunst te kijken en laat zo het mannelijk genie van zijn sokkel tuimelen.
Meerwaarde van het boek is dat de auteur zich niet beperkte tot bekende, vrouwelijke kunstenaars, de schilderessen van weleer, bv. Artemisia Gentileschi, Elisabeth Vigee-Le Brun, Suzanne Valadon of Berthe Morisot, maar dat ze naast minder bekende, doch belangrijke figuren als de Young British Artist, Tracey Emin (°1963) (foto), Judy Chicago (°1939) (foto), één van de grondleggers van de term feministische kunst en een feministisch kunstprogramma in Amerika, of Judith Leyster (1609-1660) (foto-zelfportret), het enige vrouwelijk lid van het Haarlemse schilders gilde, in het derde deel, ook aandacht schonk aan opvallende verzamelaars, zoals aan de portretten, naturalia en rariteiten collectie van de landvoogdes, Margaretha van Oostenrijk. Deze uitzonderlijke en mooi geïllustreerde uitgave vol te ontdekken kunstenaars en kunstwerken, kwam mede tot stand met steun van het Dr. Hendrik Mullerfonds en het De Gijselaar-Hintzenfonds. Niet te missen!
Jitske Jasperse studeerde kunstgeschiedenis aan de Vrije Universiteit en Universiteit van Amsterdam. Ze was docent bij de vakgroep Kunstgeschiedenis aan de Universiteit van Amsterdam (2007-2015) en momenteel is ze als docent en onderzoeker werkzaam aan het instituut voor Kunst en Visuele Geschiedenis van de Humboldt-Universiteit in Berlijn. Eerder schreef ze “Middeleeuwse vrouwen, materiële cultuur en macht: Matilda Plantagenet en haar zussen” (Leeds: Arc Humanities Press, 2020) en “De zintuigen van kleine dingen krijgen/Zin en gevoeligheid kleine dingen” , eds. Jitske Jasperse en Karen Dempsey, speciale uitgave, Das Mittelalter. Perspectives of Medieval Research 25, no.2 (2020).
Jitske Jasperse Het vrouwelijk oog wil ook wat. Vrouwen als opdrachtgevers, verzamelaars en kunstenaars 248 bladz. geïllustreerd uitg. Sterck & De Vreese ISBN 978 905615 708 1
