De première van Erich Wolfgang Korngolds “Die tote Stadt” in de Beierse Staatsopera, in de herfst van 2019, werd door pers en publiek met groot enthousiasme ontvangen. In de suspensevolle productie van Simon Stone, zongen Marlis Petersen (Marie/Marietta) en Jonas Kaufmann (Paul) de hoofdrollen, en het Beierse Staatsorkest speelde onder Kirill Petrenko. Joshua Barone schreef na de première in de New York Times: “Een betere prestatie voor “Die tote Stadt” dan die in München is moeilijk denkbaar”.
De buitengewoon begaafde Erich Wolfgang Korngold, die als wonderkind werd beschouwd, trad met zijn lyrische composities in de voetsporen van de grote laat-romantici als Richard Strauss, Gustav Mahler en Hans Pfitzner. Het was echter juist deze voorliefde voor verrukkelijke melodieën en formele samenhang die hem de reputatie opleverde van reactionair componist in het tijdperk van de opkomende modernistische avant-garde.
“Die tote Stadt” is een opera in drie bedrijven op een libretto van Paul Schott (pseudoniem van Julius Korngold (1860-1945) (foto), de vader van de componist), gebaseerd op de symbolistische roman, “Bruges-la-Morte” uit 1892, van Georges Rodenbach (1855-1898). De roman was in het Duits vertaald door Siegfried Trebitsch met als titel, “Die stille Stadt”. Later veranderde hij de titel in “Das Trugbild”. Wanneer Julius Korngold vanuit deze vertaling zijn libretto schreef, kreeg de opera uiteindelijk de naam, Die tote Stadt”. De première was in 1920, gelijktijdig in het Stadttheater Hamburg o.l.v. Egon Pollak en in het Stadttheater Köln o.l.v. Otto Klemperer. In Keulen zong Johanna Geisler, de vrouw van Klemperer, de rol van Marietta. De Berlijnse première was in 1924 met Lotte Lehmann als Marietta/Marie en Richard Tauber als Paul. Dirigent was George Szell.
In de roman is Hugues Viane, een jonge weduwnaar. Hij vestigt zich, samen met een oude dienstmeid, in Brugge. De melancholie van deze oude, slapende stad verenigt zich met de weemoed en de droefheid om zijn overleden vrouw, Marie. Hugues cultiveert haar foto’s en spulletjes, die niet mogen worden aangeroerd. Dan ontmoet hij in een opvoering van “Robert le Diable”, een opera van Meyerbeer, de danseres, Jane Scott/Marietta, een danseres uit Rijsel, en ziet in haar zijn overleden vrouw. Na enige tijd bezoekt hij haar dagelijks, maar hij vertelt niets over zijn weduwschap, zelfs niet als hij enkele jurken meeneemt om ze door haar te laten aanpassen. Door haar uiterlijke gelijkenis met Marie wordt Marietta een projectiescherm voor Pauls erotische verlangens, wiens rouw cultische trekken aanneemt. 
Een grens tussen droom en werkelijkheid vervaagt steeds meer wanneer Paul/Hugues, rouwend om zijn overleden vrouw, Marie, de danseres Marietta/Jane ontmoet. Maar, stilaan groeit bij Hugues het besef dat Jane niet dezelfde is als zijn overleden vrouw, om wie hij nog steeds rouwt. Jane bedriegt hem en verspilt zijn geld. Toch kan hij het niet uitmaken. Wanneer hij haar, op de dag van de Heilig Bloedprocessie, voor het eerst bij hem thuis uitnodigt, lacht Jane met al die foto’s en spullen van zijn vrouw, niet wetende wat ze voor hem betekenen, en daagt hem uit. 
Uiteindelijk wurgt hij Jane met de haarvlecht van zijn overleden vrouw. De beeltenissen van zijn twee dode vrouwen verenigen zich met elkaar bij de klank van de klokken van de dode stad. Na dit zenuwslopend “visioen” met een louterende werking, kan Paul de stad Brugge verlaten als de plaats voor zijn dodencultus. De oorspronkelijke titel van het werk, “Triomf van het leven”, is tekenend voor de persoonlijke ontwikkeling van de hoofdpersoon.
Enkele weken voor de immens succesvolle première van “Die tote Stadt”, omschreef niemand minder dan Giacomo Puccini, de toen 23-jarige Erich Wolfgang Korngold als “de sterkste hoop van de nieuwe Duitse muziek”. Aria’s als “Glück, das mir verblieb” en “Mein Sehnen, mein Wähnen” behoren door hun melodische genialiteit tot het concertrepertoire van talrijke operazangers en stralen veel verder dan de faam van “Die tote Stadt”. Deze productie, de eerste audiovisuele uitgave van het pas opgericht label, Bayerische Staatsoper Recordings, is verkrijgbaar op DVD en Blu-ray Disc.
Rolverdeling:
Paul: Jonas Kaufmann
Marietta/Die Erscheinung Mariens : Marlis Petersen
Frank/Fritz: Andrzej Filonczyk
Brigitta: Jennifer Johnston
Juliette: Mirjam Mesak
Lucienne: Corinna Scheurle
Gaston/Victorin: Manuel Günther
Graf Albert: Dean Power
regie : Simon Stone
decors : Ralph Myers
kostuums : Mel Page
Chor der Bayerischen Staatsoper en Bayerisches Staatsorchester o.l.v. Kirill Petrenko
Korngold Die tote Stadt Jonas Kaufmann Marlis Petersen Kirill Petrenko Simon Stone Bayerische Staatsoper 2 dvd Bayerische Staatsoper Recordings LC96744
