In dit boek voert Luit van der Tuuk de bijzondere handelaren en ambachtslieden, schippers en scheepsbouwers ten tonele, die de grondslag hebben gelegd voor Nederland als handelsland.
Dit boek vertelt de geschiedenis hoe de bewoners van onze streken zich in de vroege middeleeuwen ontwikkelden van jagers, landarbeiders en vissers tot handelaren, schippers en ambachtslieden. Omdat goede oogsten door betere omstandigheden meer overschotten opleverden, breidde de handel zich uit van lokale markten naar internationale handelsnetwerken. Het belangrijkste handelsknooppunt was de jaarmarkt in Champagne. De economie in heel Noord-Europa groeide op ongekende wijze en men kon nu ook rijk worden door werk.
“In de vroege middeleeuwen”, zo lezen we, “was een groot deel van de bevolking werkzaam in de agrarische sector, maar er waren ook schippers, handelaren en ambachtslieden, die een vooraanstaande plaats in het handelsverkeer innamen. Deze noeste bewoners van het laaggelegen kustgebied dat nu Nederland heet, trokken er met hun handelswaar op uit en legden zo de basis voor Nederland als handelsland.”
“De samenleving was vooral agrarisch, waarin vrijwel iedereen op het land werkte”, schrijft van der Tuuk. “De bevolking woonde in verspreide nederzettingen die te klein waren om ze als dorp te betitelen. Daar bewerkten zij hun akkers rond hun boerderijen en lieten er hun vee grazen. Op deze gecultiveerde ‘eilanden’ te midden van een onbewoonde woestenij van bossen en moerassen, waren de bewoners op zichzelf aangewezen en daardoor grotendeels zelfvoorzienend.”
“De landbouwopbrengsten”, zo vervolgt de auteur, “waren dan ook voornamelijk voor eigen gebruik. Een deel werd hooguit op een lokale markt verhandeld. De uitwisseling van regionale producten was daardoor beperkt, en dat geldt al helemaal voor de handel in goederen uit verre oorden. Handwerkers verwerkten allerlei materialen tot gebruiksvoorwerpen of sieraden. Uit bot of gewei werden kammen en naalden gezaagd, van geïmporteerde brokken barnsteen werden sieraden gemaakt. Er werd ijzer gesmeed, brons gegoten, wol gesponnen en textiel geweven. En er werden schepen gebouwd, want kooplieden vervoerden al die producten hoofdzakelijk op schepen naar hun afnemers.”
Er werd handel gedreven in voedingswaren als graan, wijn en zout, en ambachtelijke producten als aardewerk, glas en wapens. Bekende doorvoerhavens waren o.a. Dorestad (nabij Duurstede), Domburg, Ipswich, en Southampton. In de volgende hoofdstukken gaat hij dan op zoek naar de handelaren en de ambachtslieden, de schippers en de scheepsbouwers die de basis vormden van de vroegmiddeleeuwse economie.
Het boek is verdeeld in 4 hoofdstukken, “Boeren en vissers”, “Ambachtslieden”, “Handelaren” en “Schippers en scheepsbouwers”. Luit van der Tuuk heeft het daarin o.a. over horigen en freeholders, zee- en zoetwatervisserij, zoutwinning, iJzersmeden en houtskoolbranders, jaarmarkten en marktcentra, luxegoederen en Koninklijke heffingen, Friese kooplieden en verre handelspartners, land- en waterwegen, het netwerk van handelsroutes, scheepsbouwers, en havenfaciliteiten en handelsnederzettingen. Boeiend en vertellend geschreven, geeft dit boek een bevattelijk beeld van hoe onze voorouders, dankzij o.a. de opkomst van grote steden, rijk werden door handel te drijven. Warm aanbevolen.
Luit van der Tuuk (°1954) is gespecialiseerd in de vroegmiddeleeuwse geschiedenis van Noordwest-Europa. Hij is conservator van Museum Dorestad en won de W.A. van Es-prijs met zijn boek ‘De eerste Gouden Eeuw’. Andere bekende titels van Van der Tuuk zijn o.a. ‘De Friezen’, ‘De Franken’ en ‘Vikingen’.
Luit van der Tuuk, Handelaren en ambachtslieden Een economische geschiedenis van de vroege middeleeuwen 144 bladz. uitg. Omniboek ISBN 9789401918244