Aan de hand van unieke vondsten en antieke bronnen beschrijft de veelgeprezen Yale professor Valerie Hansen, dat de zijderoute een aaneenschakeling was van markten, waar meer in papier dan in zijde werd gehandeld, en dat het vooral een culturele overdracht was van ideeën, technologieën en artistieke motieven tussen het Romeinse en Chinese rijk.
Het gebied ten oosten van de Middellandse en de Zwarte Zee tot aan de Himalaya, dwars door Centraal-Azië tot diep in China en India, was duizenden jaren het middelpunt van de aarde. Het is de bakermat van onze beschaving, waar meer dan 2500 jaar v. Chr. metropolen ontstonden als Harappa en Mohenjodaro met een bevolking die in de tienduizenden liep en met straten die waren aangesloten op een geavanceerd rioleringssysteem. Het is ook het gebied van de zijderoutes – handelsroutes maar ook verbindingswegen waarlangs opvattingen, religies, ideeën, cultuur én ziektes zich konden verspreiden.
De zijderoute was één van de belangrijkste verwezenlijkingen in de geschiedenis van beschavingen. Langs deze route circuleerden niet alleen de commerciële caravans, maar ook de diverse culturen met hun spirituele waarden en religieuze ideeën. De zijderoute was één van de wegen waar langs de relatie tussen de volkeren van het Oosten en het Westen groeide. Door de handel in zijde was er een technologische, economische, artistieke en culturele communicatie tussen afgelegen geografische gebieden. Een manier om kennis over te brengen, culturen en gebruiken uit te wisselen. De zijderoute (“Seidenstraße”) werd als concept bedacht door de Duitse ontdekkingsreiziger, geoloog en geograaf, Ferdinand von Richthofen (1833-1905) (foto) in zijn boeken over China, “China. Ergebnisse eigener Reisen und darauf gegründeter Studien” (5 delen + 2 atlassen), gepubliceerd in Berlijn tussen 1877 en 1885, om een netwerk van wegen te definiëren dat terug ging tot de 2de eeuw voor Christus.
De zijderoute is iconisch in de wereldgeschiedenis; maar wat was het precies? Het roept een wazig beeld op van een karavaan kamelen beladen met zijde op een stoffig woestijn pad, van China tot Rome. De realiteit was anders – en veel interessanter. In “The Silk Road” beschrijft Valerie Hansen de opmerkelijke archeologische vondsten die een revolutie teweeg brachten in ons begrip van deze handelsroutes. Hansen verkent acht locaties langs de weg, van Xi’an tot Samarkand, waar kooplieden, gezanten, pelgrims en reizigers, zich mengden in kosmopolitische gemeenschappen en tolerant waren ten opzichte van religies, van het boeddhisme tot het Zoroastrisme.
Het boek bestaat uit 7 hoofdstukken en een conclusie. De eerste 3 hoofdstukken zijn “Op het kruispunt van Centraal-Azië: het koninkrijk Kroraina”, “De talen van de zijderoute: Kucha en de grotten van Kizil” en “Turpan halverwege tussen China en Iran”. Deze worden gevolgd door de hoofdstukken over “Het land van de Sogdiërs, de handelaren van de zijderoute: Samarkand en Sogdië”, “Het kosmopolitische eindpunt van de zijderoute: Chang’ an en het huidige Xi’an”, “Een tijdscapsule van de geschiedenis : de grotten van Dunhuang” en “Waar boeddhisme en islam Xinjiang binnenkwamen: Hotan”. Als conclusie, “De geschiedenis van de landroutes door Centraal-Azië”.
Verschillende rijke verhalen, geschreven door reizigers belichten het leven op deze route, die in de jaren 1200 en 1300 door de Mongolen werd gebruikt. Hoewel Marco Polo tegenwoordig de beroemdste zijderoute-reiziger is, hebben anderen zoals John van Plano Carpini en Willem van Ruysbroeck, nauwkeurigere verslagen achtergelaten, en een enkele reiziger, Rabban Sauma, reisde in de tegenovergestelde richting van Peking naar Europa. Het boek bevat o.a. passages uit de officiële geschiedenissen, memoires van middeleeuwse Chinese monniken en moderne ontdekkingsreizigers, brieven geschreven door vrouwen en kooplieden, huwelijkscontracten en modelscheidingsovereenkomsten, gedichten, beschrijvingen van steden, juridische contracten, en religieuze hymnes. “The Silk Road” werd vertaald door Maarten van der werf en Brenda Mudde.
Na haar afstuderen aan Kent School in 1975, Harvard University in 1979, en het behalen van haar doctoraat aan de University of Pennsylvania in 1987, werd Valerie Hansen in 1988, assistent-professor en in 1998, professor van Yale University. Hansen bracht een jaar door in Shanghai met een beurs, doceerde aan Yale’s gezamenlijke undergraduate-programma met Peking University en aan het Yale-NUS college in Singapore. Aan Yale doceert ze de geschiedenis van traditioneel China, de geschiedenis van de wereldgeschiedenis en seminaries over de geschiedenis van de zijderoute.
Valerie Hansen De zijderoute De oude handelswegen tussen Oost en West 375 bladz. geïllustreerd uitg. Omniboek ISBN 978-9401917858