De grote componisten hebben met hun muzikale erfenis een soort van onsterfelijkheid bereikt. Hun sonates, concerti, symfonieën en opera’s klinken als een hemels geschenk in de oren, maar ze werden gecomponeerd door mensen van vlees en bloed. Ook zij hadden gebreken, en waren onderhevig aan ziekten, lijden en dood…Dr. Segers schreef er een intrigerend, ontroerend en heel interessant boek over.
In dit bijzonder en origineel geïllustreerd boek, wordt de menselijke kant en medische geschiedenis van enkele grote namen uit de muziekwereld nader toegelicht, Lully, Händel, Haydn, Mozart, Ludwig van Beethoven, Paganini, Schubert, Mendelssohn, Chopin, Schumann, Liszt, Smetana, Bizet, Moussorgski, Tsjaikofski, Grieg, Puccini, Mahler, Debussy, Rachmaninov, Ravel, Bartók en Gershwin.
Jean-Baptiste Lully bv., kwam op 54-jarige leeftijd op 8 januari 1687, aan zijn einde door een merkwaardig incident tijdens het “dirigeren” van een Te Deum, dat werd uitgevoerd om de genezing van de koning na een ziekte te vieren. Zoals destijds de gewoonte was, gaf Lully de maat aan door met een lange stok op de grond te stampen. Per ongeluk raakte hij hierbij een van zijn tenen, en wel zo hard dat hij zich ernstig verwondde. Volgens de overlevering kreeg hij door de infectie gangreen. Dit resulteerde in zijn dood op 22 maart van dat jaar.
Niccolò Paganini overleed in Nice op 57-jarige leeftijd ten gevolge van inwendige bloedingen. Chopin overleed waarschijnlijk aan de gevolgen van tuberculose, hoewel ook andere kwalen worden genoemd, zoals cystische fibrose en alfa-1-antitrypsinedeficiëntie, een metabole aandoening. Hij werd begraven op het kerkhof Père-Lachaise in Parijs, met uitzondering van zijn hart. Dat werd ingemetseld in een pilaar in de Kerk van het Heilige Kruis in Warschau. 
Vanaf 1909 wist Debussy dat hij aan darmkanker leed. In 1915 onderging hij enkele colostomie ingrepen. Hij overleed tijdens het laatste Duits offensief, toen Parijs met langeafstandsgeschut en vanuit luchtschepen werd gebombardeerd. Hij was net geen 56 jaar oud…
Puccini overleed in 1924, drie weken voor zijn 66ste verjaardag, in Brussel als gevolg van complicaties bij de behandeling met bestraling van keelkanker. De uitvaart vond plaats in de église royale Sainte-Marie/Sint-Mariakerk in Schaarbeek, waarna zijn stoffelijk overschot naar Milaan werd overgebracht. 
In 1911, werd Gustav Mahler, ziek in New York. Terug in Wenen overleed hij na een maand, op 18 mei 1911. Gustav Mahler had gedurende zijn leven veel last van keelontstekingen. Het is zeer waarschijnlijk dat hij gestorven is aan een (erfelijke) hartklepziekte, die in de laatste fase van zijn leven werd gecompliceerd door een infectie van de hartklep (endocarditis) door de streptokokkenbacterie, die vastgesteld werd door het afnemen van een bloedkweek tijdens én van zijn reizen in de Verenigde Staten.
In 1940, tijdens de Tweede Wereldoorlog, emigreerde Béla Bartók naar de VS, waar hij het aanvankelijk zeer moeilijk had. De Bartóks verbleven in totaal drie zomers in Saranac Lake. Daar componeerde hij in een hut of componeerhuisje, zijn Altvioolconcerto voor de waardevolle Amati-altviool van William Primrose (1903-1982), en het wondermooi, derde Pianoconcerto voor zijn vrouw, Ditta. In Asheville, North Carolina, werd hij behandeld voor leukemie. Een uitzonderlijke behandeling met het net ontdekte penicilline, mocht niet baten. Bartók overleed in september 1945, aan leukemie. De auteursrechtenorganisatie ASCAP betaalde de ziekenhuiskosten en de uitvaartplechtigheid.
Gedurende zijn laatste levensjaren was Maurice Ravel ten gevolge van een niet geheel opgehelderde neurologische aandoening, waarschijnlijk een hersentumor, niet meer in staat om nog te componeren. Hij werd geopereerd door de beroemde neuroloog en neurochirurg, Clovis Vincent (foto), maar raakte in coma en overleed op 28 december 1937, 62 jaar oud, in het ziekenhuis aan de rue Boileau in Parijs.
Veel van Schumanns pianowerken componeerde hij nog tijdens de laatste fase van zijn leven, toen hij in de psychiatrische inrichting in Endenich nabij Bonn verbleef. Schumanns zwaarmoedigheid werd nog versterkt door toenemende chronische neuritis, die waarschijnlijk ook verantwoordelijk was voor het feit dat Schumann vereenzaamde en zich isoleerde en dat dit alles uiteindelijk eindigde in een drama. Hij stortte zich in 1854 in Oberkassel nabij Düsseldorf van een brug, de Oberkasseler Pontonbrücke, in de Rijn. 
Na deze mislukte zelfmoordpoging, bracht hij zijn twee laatste levensjaren door in de nieuwe psychiatrische instelling “Anstalt für Behandlung und Pflege von Gemütskranken und Irren” van Dr. Franz Richarz in Bonn-Endenich. Daar had hij echter steeds meer last van waanbeelden en woede aanvallen. Hij weigerde uiteindelijk voedsel en overleed op jonge leeftijd.
De eerste symptomen van een ernstige hersentumor openbaarden zich bij Gershwin in februari 1937. Eind juni, toen de hoofdpijnen erger werden en aanbleven, werd Gershwin opgenomen in het Cedars of Lebanon Hospital in Los Angeles. Zijn coördinatie verminderde, hij kon geen glas meer recht houden en pianospelen ging niet meer. Op 10 juli werd George Gershwin naar de operatiekamer gebracht. Vier artsen verwijderden een grote tumor. De ingreep duurde bijna vier uur, maar Gershwin is niet meer bij kennis gekomen. Hij overleed een paar uur later, op 11 juli 1937, op 38-jarige leeftijd.
Dr. Jean-Marie Segers (°1944) is NKO-arts en medisch journalist. Een reeks van zijn artikels ‘Tijdloze genieën in een broos lichaam’ verscheen in Artsenkrant.
Jean-Marie Segers Tijdloze genieën in een broos lichaam 101 bladz. geïllustreerd uitg. Snoeck Publishers ISBN 9789461616982