De uitgeverij Het Zwarte Schaap, gevestigd in Lochem, een stad in de Achterhoek, in de Nederlandse provincie Gelderland, geeft mooi geïllustreerde, historische en thematische kookboeken uit. Nu verscheen er eentje over de keuken in de regio en ten tijde van Johann Sebastian Bach. Snoek met ansjovisboter, een kwart geroosterd schaap, warme salade van asperges, beignets en gesuikerde citroenschil, waren enkele van de gerechten die Johann Sebastian bv. voorgezet kreeg tijdens een feestelijk diner in 1716. Dat was ooit +wel eens anders, want in zijn jeugd moest hij het af en toe doen met een maaltje viskoppen…
Uitgeverij Het Zwarte Schaap specialiseert zich sedert 2014, in fijne en mooie kookboeken met een regionaal karakter en/of met een historische invalshoek. Rijk geïllustreerd, in een mooi gebonden band, met een aantrekkelijke verkoopprijs, zijn het heel geschikte cadeauboekjes voor een breed publiek.Johann Sebastian Bach hield van lekker en veel eten en drinken. Ter ere van zijn tweede huwelijk bv. besteedde hij een jaarsalaris aan Rijnwijn. Mogelijk heeft die onmatigheid zelfs zijn voortijdig einde veroorzaakt. Maar, wat was Bachs relatie eigenlijk met eten, en hoe stond het met de burgerkeuken en kookkunst in Noord- en Midden-Duitsland in de 18de eeuw? Vragen en redenen genoeg om de componist te eren met een heus in kleur geïllustreerd kookboek vol recepten uit originele, oude kookboeken!
Thüringen, het land van Bach, was ooit een arm land. Landbouw en veeteelt waren de belangrijkste middelen van bestaan van de voornamelijk plattelandsbevolking. Steeds weer werd het land geteisterd door oorlogen. Maar, rond 1680, was er in het Thüringer gebied, aardappelteelt en vervingen de knoedels van aardappelen deze van meel. Eerst werden ze enkel gekookt in de boerenkeukens, maar al snel verspreidde zich het bericht ook bij de hoge burgerij, dat aardappelknoedels lekkerder waren dan de tot dan toe gebruikelijke knoedels. De daarop volgende ontwikkeling van de laat-barok in de regio, ging gepaard met de ontwikkeling van een verfijnde keuken.Tijdens zijn kindertijd in Eisenach en Ohrdruf in Thüringen, kende de jonge Bach bv. biersoep, linzenstoofpot, gekruide gehaktballen en Lebkuchen. De burgerkeuken van Noord-Duitsland kende o.a. schorseneren, zwammen met sinaasappel en citroen, en gekonfijte walnoten. De maaltijden aan voorname tafels op de Thomasschule, bestonden o.a. uit boeuf à la mode, groene erwtjes in de pan en pompoenpuree. Het menu van de orgelkeuring in Halle, bestond uit ingemaakte kersen, lauwwarme aspergesalade en kalfsgebraad. Als cantor in Leipzig, kreeg Bach o.a. citroensoep, salade van rode biet, spinazie met kreeftjes, kip met asperges, erwtjes en pistachenootjes, wildpasteitjes en gevulde appels voorgeschoteld. De koolrabi kon op zijn tafel in Leipzig vergezeld gaan van vlees en smaakmakende specerijen zoals foelie en nootmuskaat, die in de 18de eeuw heel populair waren. Als laatste een tekst over Bach en koffie en een hoofdstuk over de toch wel vele, Duitse kookboeken die in Bachs tijd verschenen, alles geïllustreerd met Stillevens van o.a. Georg Flegel en Peter Jakob Horemans. Schitterend!Drs. Govert Jan Bach (°1947) uit Den Haag, is een gedreven nazaat van een zoon van de stamvader Veit Bach (ca. 1550-1619). Johann Sebastian was de achter-achterkleinzoon van Veit. Veit had twee zonen, Johannes (ca. 1580-1626), een musicus en tapijtmaker in Wechmar, en Philippus (“Lips”) (1590-1620). “Lips” ging varen bij de VOC en belandde zo in Nederland. Vandaar… Govert Jan Bach is dan ook gespecialiseerd in het leven en de werken van Johann Sebastian Bach en auteur van o.a. “De Grote Bach Atlas.” Karen Groeneveld is kookboekenmaker en heeft diverse culinair historische publicaties op haar naam. In 2014, startte ze samen met Frank Noë, de uitgeverij Het Zwarte Schaap.
Govert Jan Bach Karen Groeneveld, Aan tafel met Johann Sebastian Bach, Op culinaire reis in de barok 93 bladz. uitg. Het Zwarte Schaap ISBN 9789492821188