Op zijn hoogtepunt strekte het Romeinse rijk zich uit over Europa, Afrika en het Midden-Oosten. Het mag dan al een enorm imperium geweest zijn, het begon als een primitief kampement boven een moeras aan de rivier. Dit boek beslaat het uitgebreid chronologisch en geografisch bereik van de Romeinse tijd en brengt de lezer oog in oog met degenen die hebben bijgedragen aan de totstandkoming van het rijk, van consuls en commandanten tot gewone soldaten, kiezers en belastingbetalers.
Dit schitterend boek in 6 delen, schetst een beeld van een natie via de levens van haar individuele burgers. Veel van de mensen die deelnamen aan de tweeduizendjarige geschiedenis van het oude Rome hebben sporen nagelaten die we kunnen ontdekken in inscripties, weggegooide brieven, biografieën en mythen. Vaak is dit voldoende om een portret te maken van deze mensen, hun leefomstandigheden en karakter. Elk leven, hoewel compleet op zichzelf staand, is ook onderdeel van het grotere geheel, een mozaïek dat ons een glimp biedt van wat Rome betekende voor degenen die onder zijn heerschappij leefden.
Door 85! levens te selecteren uit de verschillende tijdperken van het Romeinse Rijk, konden de auteurs het hele verhaal van de oude stad vertellen. De levens in dit boek lopen nl. van de mythische stichting van Rome, toen de vondelingen Romulus en Remus werden gevonden aan de oevers van de Tiber, tot de laatste dagen van het westerse rijk, toen de laatste keizer, Romulus Augustulus, werd afgezet door barbaarse krijgsheren.
De auteurs portretteerden mannen en vrouwen die de Romeinse geschiedenis hebben gemaakt, machtige consuls, keizers en commandanten van Julius Caesar tot Constantijn, heerseressen als Agrippina en Livia, maar ook architecten, wetenschappers en kunstenaars. Ze vergaten niet de vrouwelijke gladiator, de invloedrijke gifmengster, de slaafgemaakte huisdienaar, de soldaat en de timmerman. Een centurio en de vrouw van een stukadoor delen pagina’s met de redenaar Cicero en de geleerde Plinius de Oudere, terwijl een Vestaalse maagd een hoofdstuk deelt met Antinous eromenos, de minnaar van keizer Hadrianus. Augustinus, de patriarch van de kerk, en Constantijn, de eerste ‘christelijke’ keizer van Rome, staan naast Julianus de Afvallige en Vettius Agorius Praetextatus, leider van de heidenen.
Romeinse vrouwen waren de meest bevrijde in de oudheid. Ze konden enorme macht en invloed uitoefenen, maar werden en worden door de geschiedschrijving vaak over het hoofd gezien. Maak in dit boek kennis met o.a. Servilia, de minnares van Caesar, Sulpicia, de tienerdichter, Amazonia, de zwaard zwaaiende gladiator, en Cloelia, het meisje dat aan gevangenschap ontsnapte door in de Tiber te zwemmen.
“De levens van de mensen in dit boek”, zo lezen we, “zijn geselecteerd op basis van verschillende criteria. Sommige van de hier beschreven levens waren gelukkig en saai, andere wanhopig, tragisch en dramatisch. De selectie omvat keizers, slaven, minnaressen, artiesten, arbeiders, soldaten en dichters, zowel mannen als vrouwen, van elke leeftijd en uit iedere sociale klasse. De zes secties van het boek zijn chronologisch gerangschikt. Er is bijzondere aandacht besteed aan de vele transities die Rome doormaakte, van koninkrijk naar Republiek, van Republiek naar keizerrijk, of van invasieve indringer naar belegerde kolos. Terwijl sommige secties zich over meerdere eeuwen uitstrekken, hebben andere een tijdsduur van decennia. Beginnend bij het begin van Rome tot de val van het rijk in het westen, zijn deze levens gekozen om te laten zien wat het betekende Romein te zijn. Van gifmengsters tot geleerden, weerspiegelen ze in een microkosmos, de tientallen generaties wier levens en ervaringen in hun totaliteit het toneel creëerden dat het oude Rome vormde.” Het boek is in kleur en voorzien van afbeeldingen en foto’s van wat nog altijd zichtbaar is van het rijk verleden van Rome. “Lives of the Romans” werd vertaald door Bies van Eede.
Philip Matyszak is een Britse non-fictie-auteur, voornamelijk van historische werken met betrekking tot het oude Rome. Hij heeft een doctoraat in de Romeinse geschiedenis aan St John’s College, Oxford, en behalve dat hij een professionele auteur is, doceert hij ook oude geschiedenis aan het Madingley Hall Institute of Continuing Education, Cambridge University. Hij heeft een groot aantal boeken op zijn naam, waaronder het vorig jaar verschenen “24 uur in het oude Rome”. Hij publiceerde meer dan twintig boeken, voornamelijk op het gebied van de oudheid. Hij promoveerde in Oxford en doceert oude geschiedenis aan de universiteit van Cambridge. Eerder verscheen van hem “Vergeten volkeren, Verloren culturen op de kaart gezet”.
Joanne Berry, Associate Professor aan de Swansea University, Classics, is een historica, gespecialiseerd in de cultuur van Romeins Italië, met name Pompeii en de andere steden in de baai van Napels. Ze is de auteur van The Complete Pompeii (Thames and Hudson, 2007), co-editor (met Andrew Wallace-Hadrill) van The Cultural History of the Home: Antiquity (Bloomsbury, 2020), en co-editor (met Rebecca Benefiel) van het Oxford Handbook to Pompeii and Environs (Oxford University Press).
Philip Matyszak, Joanne Berry, Gifmengsters, gladiatoren en geleerden, Mannen en vrouwen in het Romeinse Rijk 320 bladz. geïllustreerd uitg. Omniboek ISBN 9789401918268