In 2013 bezoekt Thomas Harding het huis van zijn Duitse grootmoeder, gelegen aan de rand van Berlijn, bij de Groβ Glienicker See, die grenst aan de Wannsee. Deze plek, haar ‘zielenplek’, die zij heeft moeten verlaten toen de nazi’s aan de macht kwamen, ligt er vervallen en verlaten bij. In een poging het huis van de sloophamer te redden, onderzoekt Harding de geschiedenis van de vijf families die hier hebben geleefd en schrijft er een boek over…

De vijf families zijn de families Wollank, Alexander, Meisel, Fuhrmann en Kühne. Zij schreven bij monde van Thomas Harding, het verhaal over een adellijke landeigenaar die op het landgoed een wijngaard aanlegde, een welvarende Joodse familie die hier de vrije tijd doorbracht, een beroemde componist in dienst van de nazi’s, een weduwe en haar kinderen, en een informant van de Stasi. Uit al deze aangrijpende en dramatische verhalen doemt een 20ste-eeuwse geschiedenis van Duitsland op. “The House by the Lake”, het verslag van die vijf families, waaronder zijn grootmoeder, die in het Alexander Haus woonde, werd gepubliceerd in 2015. Alfred Alexander was nl. Hardings overgrootvader en Hanns Alexander was zijn achterneef.Groß Glienicker See is een meer in de staten Brandenburg en Berlijn in Duitsland. Alexander huis staat aan de noordwestelijke kant van het meer. Het huis werd in 1927 gebouwd door Dr. Alfred Alexander op grond die was gehuurd van Otto von Wollank (1862-1929), met de bedoeling een weekendhuis te bouwen. Bij de komst van de Tweede Wereldoorlog vluchtte het gezin in 1936 uit nazi-Duitsland naar Engeland.Alfred Alexander (1880-1950) (foto) was een beroemde, Duitse arts die in de jaren dertig voorzitter was van de Berlijnse Vereniging van Artsen. Hij was een vooraanstaand onderzoeker naar de genezing van leukemie. In 1935 vluchtte hij met zijn gezin uit nazi-Duitsland naar Engeland, waar hij een medische praktijk oprichtte, met een kliniek in Harley Street. Alfred Alexander was getrouwd met Henny Picard en had vier kinderen, Bella Jakobi, Elsie Harding, Hanns Alexander en Paul Alexander. Zijn zoon Hanns Alexander (1917-2006) slaagde er in de Kommandant van Auschwitz Rudolf Höss op te sporen en te arresteren. Dit verhaal staat in het boek “Hanns en Rudolf” van Thomas Harding.Van 1937-1952, werd het huis bewoond door de componist van operettes en filmmuziek, Will Meisel (1897-1967) en zijn vrouw, de zangeres en actrice, Eliza Illiard (foto). Het eerste lid van de familie Alexander dat terugkeerde naar het huis was de zoon van Dr. Alfred, Hanns Alexander, in 1946. Van 1952-2003 woonden de families Kühne en Fuhrmann in het huis. Vanaf 2003 raakte het huis in verval, tot in 2013, Thomas Harding het huis ontdekte, vanwege zijn familiebanden met de familie Alexander. Het huis is in 2014 gerestaureerd en heeft de status van monument gekregen.“The House by the Lake” vertelt het verhaal van het moderne Duitsland met één terugkerend thema, geschiedenis gezien vanuit het huis aan het meer van de familie Alexander buiten Berlijn. Vanaf de laatste jaren van het keizerlijke Duitsland, via de Weimarrepubliek en de hoogtijdagen van Berlijn in de jaren twintig, gaat het verhaal verder tot de crash van Wall Street en de spanning van oorlogsherstelbetalingen en het Derde Rijk. Het gaat verder door de Sovjetbezetting en communistische heerschappij, de hereniging en de nieuwe “Ortsfremde” (“inkomers”), dankzij wie het weer opnieuw wordt gebruikt als weekendverblijf. “The House by the Lake” springt tussen de verschillende bewoners en historische gebeurtenissen om een bewonderenswaardig duidelijke en beknopte geschiedenis van het moderne Duitsland te presenteren. Het is een indrukwekkend staaltje van archiefonderzoek met fascinerende onthullingen in overvloed. The House by the Lake stond trouwens op de shortlist voor de Costa Book Awards en op de longlist voor de Orwell Prize 2016Het huis was de plaats geweest van huiselijk geluk en tevredenheid, maar ook van verschrikkelijk verdriet en tragedie. Het had stormen, branden en verlatenheid doorstaan, was getuige van geweld, verraad en moorden, had het trauma van een wereldoorlog en de verdeling van een natie doorstaan. Toen het verhaal van het huis vorm begon te krijgen, realiseerde Thomas zich dat er een kans was om het te redden – maar daarbij moest hij de gevoelens van zijn eigen familie jegens hun voormalige thuisland oplossen – en een haat die van generatie op generatie werd doorgegeven.

Bijna twintig jaar later keerde Thomas terug naar het huis. Het was nu staatseigendom, vervallen en zou binnenkort gesloopt worden. Het was zijn nalatenschap, een nalatenschap waar van gehouden, verlaten en gevochten was – een huis waar zijn grootmoeder tot haar dood naar had verlangd. Zou het te redden zijn? En moest het gered worden? Hij begon voorzichtig navraag te doen, sprak met buren en dorpelingen, bezocht archieven en ontdekte geheimen die decennialang verborgen hadden gelegen. Langzaam begon hij de levens van de vijf families die daar hadden gewoond samen te voegen. Ze hadden allemaal van het huis hun thuis gemaakt en allemaal, op één na, waren ze gedwongen het huis uit te gaan.“The House by the Lake: A Story of Germany”, vertaald door Mechtild Claessens, is een baanbrekende en onthullende nieuwe geschiedenis van Duitsland gedurende een tumultueuze eeuw, verteld door het verhaal van een klein houten huis. Adembenemend in omvang, intiem in zijn detail. Zeker lezen!Thomas Harding (°1968) is een non-fictie auteur, journalist en documentairemaker. Hij werd opgeleid aan de Westminster School in Londen, studeerde vervolgens antropologie en politieke wetenschappen aan Corpus Christi College, Cambridge en werkte voor televisie en journalistiek voor hij auteur werd. Zijn boek Hanns en Rudolf: The German Jew and the Hunt for the Kommandant of Auschwitz (2013) was een nationale bestseller in het Verenigd Koninkrijk, Italië en Israël en werd voor 2013 verkozen tot “Book of the Year” door The Times , the Sunday Times, The Guardian, The Observer, de Daily Telegraph en de New Statesman. Het boek is vertaald in meer dan 18 talen.

Thomas Harding, Het huis aan het meer, Eén huis. Vijf families. Honderd jaar Duitse geschiedenis”, 442 bladz. uitg. De Arbeiderspers ISBN 9789029523752