De vier symfonieën van Robert Schumann vertegenwoordigden en verklankten de hoogte- en dieptepunten in zijn leven. Ze werden gecomponeerd tussen 1840, kort na zijn huwelijk met Clara, en 1853, wanneer zijn geestelijke gezondheidsproblemen reeds merkbaar waren. Ze waren een sprong in het onbekende voor de jonge componist, althans wat de eerste symfonie betreft, want eerder had hij zich enkel toegelegd op het piano- en liedrepertoire.
In de jaren daarna was Schumanns leven een aaneenschakeling van korte, zorgeloze perioden die werden afgewisseld met aanzienlijk langere perioden, gekenmerkt door prangende zorgen. Erkenning maakte vaak plaats voor kritiek en afwijzing. Dit waren de persoonlijke omstandigheden van de componist bij het componeren van de vier symfonieën. Gedurende zijn leven heeft Schumann een diversiteit aan muzikale genres verkend, waaronder kamermuziek, vocale en symfonische muziek. Hoewel hij al in 1832-1833, een onvolledige symfonie in sol klein componeerde, begon hij pas interesse te tonen voor het symfonisch genre, nadat hij in 1839, daartoe aangemoedigd werd door zijn vrouw, Clara. 
Schumann verwierf als symfonisch componist snel succes na zijn orkestdebuut met zijn warm ontvangen eerste symfonie, gecomponeerd in 1841, en in Leipzig in première gespeeld onder leiding van Felix Mendelssohn. Het werk dat later als zijn Vierde symfonie zou worden gepubliceerd, werd ook in 1841 voltooid. In 1845 componeerde hij zijn symfonie in C, die in 1846, als nr. 2 op. 61 werd gepubliceerd, en in 1850 zijn Derde symfonie op. 97. Tegen het einde van zijn carrière had Schumann in totaal vier symfonieën gecomponeerd. De gepubliceerde nummering van de symfonieën is niet chronologisch omdat zijn Vierde symfonie van 1841, niet goed werd ontvangen tijdens de première in Leipzig. Schumann trok de partituur in en herzag hem tien jaar later in Düsseldorf. Deze definitieve versie werd pas gepubliceerd in 1851, nadat de “Rijnse” symfonie nr. 3 reeds was gepubliceerd.
Het jaar 1841 betekende eindelijk de doorbraak van Robert Schumann als componist voor orkest. Dat jaar creëerde hij nl. zijn eerste symfonie, bekend als de ‘lentesymfonie’, en een compositie die hij aanvankelijk gepland had als een ‘symfonische fantasie’ in één beweging, die later zijn symfonie (nr. 4) in re klein op. 120 zou worden. De “Lentesymfonie” werd geïnspireerd door het gedicht, “Frühlingsgedicht” van Adolf Böttger (1815-1870) (foto), de “vergessener Poet der Romantik“, “O wende, wende deinen lauf, Im Thale blüht der Frühling auf”. De symfonie in re klein op. 120 lijkt veel somberder en intiemer, “een werk uit het diepste van zijn ziel”, zoals Clara in haar dagboek opmerkte. Clara Schumann (foto), bevestigde dat de symfonie in 1841 geschetst werd maar pas georkestreerd (“vollständig instrumentiert”) werd in 1851. Het succes van de première van zijn “Frühlings-Symphonie” in maart 1841, in Leipzig, stimuleerde Schumann “zu neuen symphonischen Taten”.
Schumann schreef in zijn dagboek, “Mijn volgende symfonie zal “Clara” heten, en ze zal met fluiten, hobo’s en harpen haar portret schilderen (“abmalen”)”. De noten van de inleiding (“Ziemlich langsam”) noemde hij trouwens het “Clara-Thema” en ze domineerden de vier bewegingen van de symfonie. Het publiek had op de première in 1841, door het Leipzigs Gewandhausorchester o.l.v. Ferdinand David, echter weinig begrip voor dit gedurfd, onstuimig werk, en Schumann legde het terzijde. Tien jaar later, in 1851, na een grondige herziening, dirigeerde hij zelf de nieuwe versie in Düsseldorf, en publiceerde ze als zijn 4de symfonie op. 120. In het scherzo citeerde Schumann een thema uit de 1ste symfonie in fa klein, op. 7 uit 1824, van de Tsjechisch-Duitse componist, dirigent en violist, Johann Wenzel Kalliwoda (1801-1866) (foto), een componist wiens muziek hij bewonderde.
De Symfonie in C, opgedragen aan Oscar I (Bernadotte), de koning van Zweden en Noorwegen (foto), werd in 1847 gepubliceerd als zijn Symfonie nr. 2, op. 61, hoewel het eigenlijk reeds de derde symfonie was die hij had voltooid. Schumann begon op 12 december 1845 met het schetsen van de symfonie en had op 28 december reeds een robuuste schets van het hele werk. Hij bracht het grootste deel van het volgend jaar door met orkestreren, te beginnen op 12 februari 1846. Zijn depressie en slechte gezondheid, waaronder oorsuizen, verhinderde hem echter tot 19 oktober, om het werk af te maken De opbeurende toon van de symfonie was opmerkelijk, gezien Schumanns gezondheidsproblemen tijdens het componeren van deze symfonie.
De Symfonie nr. 3 in E, op. 97, ook bekend als de “Rheinische” (“Rijnlandse”), was de laatste symfonie gecomponeerd door Schumann, hoewel niet de laatste gepubliceerde. Ze werd gecomponeerd van 2 november tot 9 december 1850, en ging in première in februari 1851, in Düsseldorf, onder leiding van Schumann zelf. De symfonie werd met gemengde kritieken ontvangen, van lof tot verbijstering. Schumann componeerde zijn Derde symfonie in hetzelfde jaar dat hij zijn Celloconcerto op. 129 componeerde, dat vier jaar later werd gepubliceerd. Hij werd geïnspireerd om de symfonie te componeren na een reis naar het Rijnland met zijn vrouw Clara. Deze reis was een gelukkige en vredige reis, die voor hen aanvoelde als een bedevaart. Hij verwerkte impressies van die reis en portretteerde andere ervaringen uit zijn leven in de muziek. In de magistrale vierde beweging, “Feierlich” (plechtig), evoceerde hij bv. de ceremonie, waarbij een aartsbisschop tot kardinaal werd gewijd in de Dom van Keulen. Niet te missen!
Het artistiek credo van Roger Norrington is de getrouwe weergave van de bedoelingen van een componist. Dit is hier des te belangrijker, gezien zowel Schumanns achtergrond als het tijdperk waarin hij leefde en werkte. Tijdens de dertien jaar van Norrington als chef-dirigent van het voormalig Radio Symfonie Orkest van Stuttgart, dat in 2016 fuseerde met zijn zusterorkest uit Baden-Baden om het SWR Symphonieorchester te vormen, hield hij vast aan historische uitvoeringspraktijken, waarbij hij de kenmerken van een periodestijl toepaste op het modern symfonieorkest. Een meerwaarde van deze uitgave zijn de Inleidingen tot de 4 Symfonieën door Sir Roger Norrington als verteller. Een schitterende uitgave!
Robert Schumann Complete Symphonies Radio-Sinfonieorchester Stuttgart des SWR, Roger Norrington with English concert introductions spoken by Roger Norrington 2 cd SWR Music SWR19530CD