Op 7 mei 1824 klonk in Wenen voor het eerst Beethovens Negende Symfonie, de symfonie waarvan het manuscript in december 2002 door de Unesco werd uitgeroepen tot ‘werelderfgoed’. De uitvoering in 1824 was de belangrijkste artistieke gebeurtenis van het jaar, maar niemand kon die avond vermoeden, dat Schillers ‘Ode an die Freude’ wereldwijd, symbool zou gaan staan voor vrijheid en universeel broederschap. Het werd de invloedrijkste compositie uit de muziekgeschiedenis en het meest gespeeld muziekthema aller tijden.
De Negende Symfonie van Beethoven was een poging de mensheid vooruit te helpen, haar te helpen haar weg te vinden van de duisternis naar het licht, van chaos naar vrede. Zeventig jaar geleden, op 29 juli 1951, dirigeerde de legendarische, Duitse dirigent, Wilhelm Furtwängler (1886-1954), Beethovens Negende Symfonie, tijdens een concert ter gelegenheid van de heropening van het Bayreuth Festival na zeven jaar stilte, na de Tweede Wereldoorlog. Het was een gedenkwaardige gebeurtenis en het concert werd door de Beierse Radio en over de hele wereld uitgezonden, o.a. ook door de Zweedse Radio.
Met behulp van de analoge mono band, zoals gedigitaliseerd door de Zweedse radio, geeft deze opname, de uitzending weer zoals die toen gehoord werd door de luisteraars in Zweden. Men heeft er dan ook voor gekozen om niets te veranderen, de klank niet op te poetsen, schoon te maken of in te korten, de pauzes of de publieksgeluiden in de muziek niet weg te laten, maar om het origineel te behouden zoals het was. Op deze cd staan dan ook de oorspronkelijke Welcoming Announcements en de Programme Announcement, het Applause & Closing Remarks, alles Live vanuit het Bayreuther Festspielhaus, op 29 juli1 951. Op die manier hoopt men het gevoel na te bootsen van het zitten voor een oude radio in 1951, luisterend naar dit historisch document.
De heropening van het Bayreuth-festival in 1951 betekende een grote stap voorwaarts in de internationale rehabilitatie van Duitsland na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Als de leidende dirigent van zijn generatie was Wilhelm Furtwängler de voor de hand liggende keuze om de openingsuitvoering van het festival te dirigeren, traditioneel gewijd aan één enkel werk, Beethovens Symfonie nr. 9 , met ‘Koor’.
Al op vroege leeftijd ontwikkelde Furtwängler een voorliefde voor de muziek van Beethoven. De “Negende” had dan ook een diepe spirituele betekenis voor hem. Hij stemde er alleen mee in het bij speciale gelegenheden te dirigeren en heeft er nooit een studio-opname van gemaakt. Wel voerde hij ter gelegenheid van de verjaardag van Hitler, in 1942, na een toespraak van Goebbels, met het orkest de Negende van Beethoven uit. Tegen het einde van de oorlog vluchtte Furtwängler naar Zwitserland, waar hij na de oorlog bleef. In 1952 keerde hij terug als chef-dirigent van de Berliner Philharmoniker. De opname van deze uitvoering uit 1951, voor het eerst uitgebracht in 1955, na zijn overlijden, vertegenwoordigt hoe dan ook, één van de meest diepgaande realisaties van Beethovens meesterwerk die ooit op cd werd vastgelegd. Niet te missen!
Beethoven Symphony No. 9 Elisabeth Schwarzkopf (soprano), Elisabeth Höngen (alto), Hans Hopf (tenor), Otto Edelmann (bass), Festspielorchester der Bayreuther Festspiele, Wilhelm Furtwängler cd BIS9060
https://www.stretto.be/2017/04/03/de-negende-de-beroemdste-symfonie/