“relâche – cinéma” en “ésoterik Satie”, “Noriko Ogawa plays Erik Satie on an 1890 Erard Piano”, op het label BIS. Subliem! | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

Voor het vierde volume in haar veelgeprezen Satie-cyclus, heeft Noriko Ogawa muziek verzameld die door Satie voor het toneel werd geschreven, van de pantomime Jack in the Box (1899) tot het ballet Relâche (1924), één van Satie’s laatste werken. Een aantal van de stukken bestaat in verschillende bezettingen, maar de pianoversies die hier te horen zijn, zijn alle van Satie. Op vol. 5 gaat Noriko Ogawa terug naar een vroege periode van Satie.Erik Satie heeft nog andere pianomuziek gecomponeerd dan “Gymnopédies” en “Gnossiennes”. Hoe mooi en origineel deze miniaturen ook zijn, het écht vernieuwende en meest originele stak in zijn andere pianowerken. Satie was daarenboven meer dan het archetype van de pianistische minimalist. Hij heeft als componist de grens tussen klassieke kunstmuziek en niet-klassieke, populaire stijlen verlegd en introduceerde verschillende esthetische begrippen als minimalisme, dadaïsme, onzin of surrealisme in de muziek. Daarmee heeft hij heeft op zijn beurt zijn sporen nagelaten in verschillende kunsten. Francis Picabia kondigde bv. in oktober 1924 in het laatste nummer van “391”, onder de titel “Dadaïsme-Instantéïsme”, voor 27 november, de première aan van het knettergek ballet, “Relâche”, en de pauzefilm “Entr’acte”, een gezamenlijk dubbelproject van de Ballets Suédois van Rolf de Maré, Picabia (decors), Erik Satie (muziek), René Clair (Film) en Jean Börlin (choreografie).Doorheen het programma van de cd komt de invloed van music hall en cabaret sterk naar voren. Prélude de “La mort de Monsieur Mouche”, gecomponeerd in 1900, biedt zelfs een vleugje ragtime, een van de eerste verschijningen van het genre in de Europese muziek. Podiumprojecten waren en zijn in de regel gezamenlijke inspanningen. Onder Satie’s medewerkers bevonden zich destijds enkele van de leidende namen van de kunstwereld, onder wie Jean Cocteau, Picasso, de dadaïstische dichter en schilder Francis Picabia en filmregisseur René Clair. Satie’s partituur, “Cinéma”, wordt een van de eerste voorbeelden van gesynchroniseerde filmmuziek genoemd. Meerwaarde is dat Noriko Ogawa de werken speelt op een authentieke Erard vleugel uit 1890.

Veel van de op de cd vol. 5 opgenomen werken dateren uit Satie’s zogenaamde mystieke periode. In die tijd werd hij beïnvloed door de middeleeuwse cantus planus en concentreerde hij zich op kleine, ritmische en harmonisch uiterst eenvoudige melodieën. Ontwikkeling en variatie maakten plaats voor eenvoudige herhaling van perfect symmetrische frases. Daarmee brak hij volledig met de klassiek-romantische traditie. In hun puurheid en abstractie leken Satie’s werken uit deze periode verrassend modern in vergelijking met de composities van zijn tijdgenoten. “Ésoterik Satie” was een bijnaam die hem werd gegeven toen hij begon samen te werken met Joséphin Peladan, de Grootmeester van de Tempeliersorde. Satie’s fascinatie voor middeleeuwse symboliek en middeleeuwse cultuur in het algemeen komt ook tot uiting in de titels van de werken uit deze periode.

Tracklist vol. 5:

Prélude d’Éginhard (1893)

Pièces froides (1897)

Nouvelles pièces froides (1907)

Prélude du Nazaréen (1892)

uspud (Ballet chrétien en trois actes) (1892)

Danses gothiques (1893)

[Sans titre, peut-ètre pour la Messe des pauvres] (1893)

Trois Harmonies (1895)

Prière (1894)

Leitmotiv du Panthée (1891)

Fête donnée par les Chevaliers Normands en l’Honneur d’une jeune Demoiselle (1892)

Ogives (1886?)

[Pièce Rose+Croix sans titre — ? Marche] (1891)

Na in 1984, als leerlinge van het Tokyo College of Music (1977-1980), tweede te zijn op een Japanse muziekwedstrijd, behaalde Noriko Ogawa (°1962) in 1987, de derde prijs op de Leeds International Piano Competition, waarmee haar internationale podiumcarrière begon. Haar debuut in New York was in 1982 en haar debuut in Londen, in 1988. Sinds 1997 is Ogawa een exclusieve artieste voor BIS Records. Sinds 2001 werkt ze samen in een pianoduo met de Britse pianiste Kathryn Stott. Beiden hebben werken van Delius opgenomen voor BIS Records en in 2003 gaven ze het eerste optreden van Graham Fitkins “Circuit”. Ze heeft ook een langdurige samenwerking met klarinettist Michael Collins. Ogawa staat bekend om het opnemen van de pianoconcerti van Alexander Tcherepnin met dirigent Lan Shui en het Singapore Symphony Orchestra. Ogawa werkte nauw samen met de Japanse componist Tōru Takemitsu en trad in september 2008 op als pleitbezorger voor zijn muziek in het BBC World News-programma voor klassieke muziek, Visionaries.In 2011 sloot ze een complete serie Debussy-opnames en een nieuwe Mozart-cd af voor BIS Records. Haar Debussy-cd’s hebben evenals de opname van Takemitsu, de Editor’s Choice van Gramophone Magazine gewonnen. Ogawa geeft regelmatig opdrachten voor nieuwe werken en premières van werken van componisten van hedendaagse (klassieke) muziek, zoals Yoshihiro Kanno of Dai Fujikura. Ze geeft les aan de Guildhall School of Music and Drama (professor piano) in Londen, en aan het Tokyo College of Music (gasthoogleraar) in Tokio, en was betrokken bij fondsenwerving voor noodhulp en wederopbouw na de aardbeving in maart 2011 in Japan. Ze is cultureel ambassadeur voor de National Autistic Society en geeft concerten voor de ouders van autistische kinderen. Ze noemt deze concertreeks “Jamie’s concerten”, naar de zwaar autistische zoon van twee bevriende muzikanten met wie ze in Londen woonde. Ze zei: “Ik ben geen dokter, Ik ben geen verpleegster, ik ben geen leraar voor iemand met speciale behoeften, maar ik ben een muzikant. Wat ik me realiseerde, is dat ik iets kan doen. Ik kan concerten spelen die mensen zoals Jamie’s ouders een rustpauze en een kans geven om andere mensen te ontmoeten die voor autistische kinderen zorgen”Tracklist vol. 4: