Meer dan veertig jaar was de Lalande de favoriete componist van het Franse hof. Hij was het nl. die de meest verheven en ontroerende aspecten van de geest van het Grand Siècle, muzikaal cultiveerde. Sébastien Daucé en het Ensemble Correspondances bieden hier enkele opmerkelijke voorbeelden uit zijn oeuvre. Met het imposant Miserere, het weelderig maar somber Dies irae en de zelden gehoorde Veni Creator , bracht de Lalande, de kunst van het Grand motet tot een hoogtepunt.

Een Grand Motet was een religieuze compositie voor solisten, koor en groot orkest, met een plechtig en ceremonieel karakter, op een Latijnse tekst, vaak op tekst van de Psalmen. Het was de belangrijkste religieuze muziekvorm van de Franse barokmuziek in de 17de – en 18de  eeuw. Het grand motet kreeg zijn vorm onder het bewind van Lodewijk XIV en kende toen ook zijn bloeitijd. De belangrijke componisten waren Jean-Baptiste Lully, Marc-Antoine Charpentier, Henry Dumont en Michel-Richard de Lalande. Toen Lodewijk XIV, de nieuwe kapel van het Paleis van Versailles in 1710 in gebruik nam, was de organist en componist, Michel-Richard de Lalande (1657-1726), de opvolger van Lully, als “Surintendant de la Musique de la Chambre”, reeds lang de almachtige musicus van de koning. Met de opdrachten die hij sedert 1683 had als “Sous-Maître de la Musique de la Chapelle”, was hij als grote “ordonnateur”, verantwoordelijk voor de gewone en buitengewone ambten aan het hof.

Dit programma kenmerkt de mooiste Grands Motets van de Lalande voor liturgische diensten ten tijde van de nieuwe kapel. Bedacht voor de specifieke akoestiek van de nieuwe kapel, behoren de motetten tot de meesterwerken van de Franse religieuze muziek die tot het einde van de jaren 1760, uitgevoerd werden in Versailles en Parijs. Deze cd is een unieke gelegenheid om de motetten van de Lalande te horen door een koor van kinderstemmen, zoals toen gebruikelijk was in de kapel van de koning. Hoewel de nieuwe kapel pas in 1710 werd ingewijd, werden deze sublieme motetten met verschillende koor- en solo-toonzettingen van psalmteksten met instrumentale begeleiding, bedacht met de architecturale en akoestische kenmerken van de kapel in gedachten.

Michel-Richard de Lalande was eerst de leraar klavecimbel van de dochter van de Maréchal de Noailles, die hem bij Lodewijk XIV aanbeval als leraar van de dochters van Mme. de Montespan (foto). Françoise “Athénaïs” de Rochechouart, markiezin van Montespan, was nl. een hofdame en de maîtresse van Lodewijk XIV. De Lalande werd daarnaast organist van vier Parijse kerken, de Saint Louis, de Petit Saint Antoine, de Saint Jean-en-Grève en de Saint-Gervais. Nog maar vijfentwintig jaar oud zou de naam van de jonge componist snel worden gevestigd als favoriet van de koning en doorstijgen naar de meest begeerde posten aan het hof binnen een carrière van bijna veertig jaar. Bovenal nam Louis hem op in het overleg voor de bouw van de nieuwe Chapelle Royale naast het paleis van Versailles.

Naarmate de bouw vorderde, componeerde en herwerkte de Lalande zijn motetten, die uitdrukking geven aan de toenmalige ongeëvenaarde grootsheid van het rijk, terwijl ze tegelijkertijd getuigden van de onvergelijkbare akoestiek van de kapel. Het grand motet kwam bij de Lalande tot volle bloei. Aanvankelijk voorbehouden aan een beperkte groep uitverkorenen die de werken konden horen in de koninklijke kapel, kregen ze na 1725 bijval van een groter publiek na het opzetten van de Concert Spirituel in Parijs. De Lalande’s Grand Motets werden nog gedurende de gehele 18e eeuw veelvuldig uitgevoerd. De motetten bevatten zowel opera-achtige “airs galants” als de meer statige stijl van de Versailles-motetten van zijn voorgangers Lully en Dumont. Fijnzinnige polyfone gregoriaanse melodieën wisselen af met grote, homofone koren.

De Lalande’s wereldlijke muziek omvatte balletten, divertissements en pastorales, geschreven voor de ontspanning aan het hof in Versailles, Marly, Fontainebleau en Sceaux. Delen uit de balletten en divertissements bewerkte de Lalande de “Symphonies pour les Soupers du Roy”, die om de veertien dagen onder Lodewijk XIV en Lodewijk XV tijdens de soupers werden uitgevoerd. De “Symphonies des Noëls” waren dan weer toonzettingen van traditionele, Franse kerstliederen, die op kerstavond in de koninklijke kapel werden gespeeld. Zijn muziek, toonzettingen van psalmen, hymnes en het Te Deum, gaven perfect de sfeer weer aan het hof en van de liturgie.

Het Ensemble Correspondances werd in 2009 in Lyon opgericht. Al hun opnames getuigen van de fundamenten van het ensemble en hun ontdekkingsgeest : Marc-Antoine Charpentier, O Maria ! (2010), les Litanies de la Vierge (2013), la Pastorale de Noël en Les Grandes Antiennes Ô de l’Avent ( 2016), La descente d’Orphée aux enfers (2017), Histoires Sacrées (2019), la Messe à 4 chœurs et 4 orchestres (2020), maar ook Antoine Boësset (L’Archange et le Lys, 2011), Étienne Moulinié, Meslanges pour la Chapelle d’un Prince (2015), Henry du Mont, O Mysterium (2016), en Michel-Richard de Lalande’s Leçons de Ténèbres met Sophie Karthäuser (2015).

De publicatie in 2018 van “Perpetual Night” (foto), die de geboorte van de Engelse monodie in de 17de eeuw onderzocht met de stem van de alt Lucile Richardot, werd opgemerkt door de Franse pers (Choc de Classica, Diapason d’Or, ffff Télérama, Diamant Opera Magazine) en internationaal (Duitse Record Critics Prize/Preis der deutschen Schallplattenkritik 2018).

De Franse dirigent en musicoloog, Sébastien Daucé (°1980), afkomstig uit Rennes, volgde na een grondige opleiding als koorknaap in een religieuze maîtrise voor kinderen, gekoppeld aan een volwassenenkoor, een opleiding oude muziek aan de conservatoria van Tours en Angers, en voltooide zijn opleiding aan het Nationaal Conservatorium van Muziek en dans in Lyon. Hij is de artistiek leider en oprichter van de Ensemble Correspondances, bestaande uit oud-studenten van het Nationaal Conservatorium voor Muziek en Dans in Lyon

Sébastien Daucé werkte drie jaar aan de reconstructie van het Concert royal de la Nuit (2015) met het ensemble Correspondances, dat aanleiding gaf tot verschillende uitvoeringen in 2015, Festival de Saintes, Festival de la Chaise-Dieu en Opéra royal de Versailles. Het maakte het mogelijk om een belangrijk muzikaal moment uit de 17e eeuw te herontdekken dat tot nu toe ongehoord was en dat het bewind van Lodewijk XIV inluidde. In het najaar van 2017 werd in het Théâtre de Caen, de Opéra de Dijon en de Opéra Royal de Versailles, een eigentijdse enscenering die circus en dans combineert, gepresenteerd door Francesca Lattuada. In oktober-november 2018 gaf het ensemble concerten in verschillende steden in China en een tournee door Canada (Montreal) en de Verenigde Staten (New York, Cambridge, Stroudburgh) in december 2018. Correspondances is in residentie in het Théâtre de Caen. Het is samen met de Opera en de Chapelle Royale van Versailles en La Chapelle de la Trinité verbonden met de steun van de stad Lyon.

Michel-Richard de Lalande Grands Motets Dies Irae Miserere Veni creator Sébastien Daucé Ensemble Correspondances cd harmonia mundi 902625