In het “Boek van de toekomst” onderzoeken de toekomstverkenners van VPRO Tegenlicht de ontwikkelingen die de wereld in de 21ste eeuw vormgeven. Ze staan in de frontlinie, waar nieuwe ideeën in politiek, economie, cultuur, technologie en wetenschap worden ontwikkeld, getest en bekritiseerd. Met filmische middelen en in gesprek met internationale denkers en doeners, zoeken ze naar sporen van morgen in de wereld van vandaag. Het resultaat is een caleidoscoop van perspectieven en vaak conflicterende toekomstvisies.
Tegenlicht is een hoogstaand, informatief televisieprogramma van de VPRO. Door de VPRO wordt het programma bestempeld als documentaire op het vlak van politiek, economie, sociologie en wetenschap. Het programma stelt zich tot doel, inzicht in de werking van de samenleving te verschaffen. De eerste uitzending was op 8 september 2002 op Nederland 3.
Klimaat, energie, biotechnologie, data, kunstmatige intelligentie, ongelijkheid, geopolitiek en migratie, we ervaren allemaal dagelijks hoe abstracte veranderingen onze levens raken en onze kansen beïnvloeden. Technologie is onder onze huid gekropen, klimaatverandering is grenzeloos en ons lot is vervlochten met dat van heel veel anderen. Hoe houden we grip op die wereld? Hoe voelen we ons er thuis? En welke rol kunnen onafhankelijke media daarbij spelen?
Het “Boek van de toekomst” doet verslag van een wonderbaarlijke wereld in wording. Met nieuwe essays en een selectie van internationale interviews uit 558 audiovisuele producties van Tegenlicht, biedt het een tijdlijn van de grote vragen van deze eeuw, en een unieke blik op een kolkende, maar hoopvolle wereld. Kunnen we in de hectische stroom van beelden en alternatieve feiten de echte wereld nog ontwaren? Kan terugkijken ons helpen om scherper vooruit te kijken? En wat zien we eigenlijk als we stilstaan? Het Boek van de toekomst biedt inspiratie en perspectief aan iedereen die met deze vragen rondloopt en verder wil kijken.
Hoe denk je dat de wereld eruit zal zien in 2040? Die vraag legden de samenstellers voor aan acht auteurs die eerder met Tegenlicht hebben samengewerkt. In nieuwe essays blikken zij vooruit naar een wonderbaarlijke wereld in wording. Joris Luyendijk en Mark Deuze staan stil bij de vraag wat een zinnige rol is voor onafhankelijke media in deze tijd. Marjan Minnesma legt uit waarom het nog niet te laat is om de opwarming van de aarde te stoppen en hoe we dat zouden moeten doen. Marleen Stikker beschrijft hoe het internet nu had kunnen zijn als we de afgelopen twintig jaar andere beslissingen hadden genomen, en Kiza Magendane verwelkomt zijn denkbeeldige kind in een toekomstige wereld zonder racisme. Volgens Maarten Schinkel zal geld in de toekomst fundamenteel veranderen, en voor Koert van Mensvoort is de grens tussen natuur en techniek allang niet meer te trekken. We worden beter in het inzetten van technologie voor dat wat we echt belangrijk vinden. Daarnaast heeft men uit meer dan duizend interviews voor Tegenlicht een selectie gemaakt van de dertig opmerkelijkste internationale gesprekken met kleurrijke, invloedrijke en inspirerende denkers die zo genereus waren om hun ideeën over de toekomst met hen te delen.
Naast essays van Mark Deuze, Joris Luyendijk, Kiza Magendane, Koert van Mensvoort, Marjan Minnesma, Maarten Schinkel, Marleen Stikker en Richard Vijgen, bevat het boek interviews met Rutger Bregman, John le Carré, Orsola de Castro, Patrisse Cullors, Damiaan Denys, George Dyson, Anand Giridharadas, Yuval Noah Harari, Polly Higgins, Kevin Kelly, Naomi Klein, Maria Mazzucato, Achille Mbembe, Kishore Mahbubani, William McDonough & Michael Braungart, George Monbiot, Evgeny Morozov, Elon Musk, Roger Penrose, Thomas Piketty, Peter Pomerantsev, Kate Raworth, David Van Reybrouck, Jeremy Rifkin, Douglas Rushkoff, Layla Saad, Ricardo Semler, Peter Sloterdijk, Andrew Waugh, Ai Weiwei en Shoshana Zuboff. Indrukwekkend! Het Boek van de toekomst is beschikbaar met omslagen in drie verschillende kleuren, fluor roze, groen en blauw. Vormgeving: Irma Boom, Samenstelling: VPRO Tegenlicht.
Inhoud:
Journalistiek
Wie redt de publieke opinie? Joris Luyendijk
Is Rusland ons voorland? Peter Pomerantsev
China: alles onder controle Ai Weiwei
Media
Leven in media Mark Deuze
Technologie is een autonoom natuurlijk proces Kevin Kelly
De herovering van het nu Douglas Rushkoff
Compassie als oplossing George Monbiot
Internet
Een andere toekomst voor het internet Marleen Stikker
Herover je data Evgeny Morozov
De grote dataroof Shoshana Zuboff
White Spots app Richard Vijgen & VPRO
De toekomst van het internet in Afrika Achille Mbembe
Identiteit
De tweede huid afschudden: dromen van een non-raciale wereld Kiza Magendane
De post-racistische planeet Layla Saad
Van hashtag tot beweging Patrisse Cullors
De eeuw van Azië Kishore Mahbubani
Koloniale uitbuiting en politieke hypocrisie John le Carré
Klimaat
Opschieten en opschalen Marjan Minnesma
De waterstofrevolutie Jeremy Rifkin
Afval is voedsel William McDonough & Michael Braungart
Een onmenselijk kapitalistisch systeem dat de aarde uitput Naomi Klein
Advocaat van de aarde Polly Higgins
Donut economie Kate Raworth
De moderevolutie: duurzaam, schoon en rechtvaardig Orsola de Castro
Pionier in houtbouw Andrew Waugh
De race om de auto van de toekomst Elon Musk
Geld
De komende machtsstrijd om het virtuele geld Maarten Schinkel
Money & Speed Catalogtree & VPRO
De zwarte doos van de flitshandel George Dyson
Waar is de woede? Peter Sloterdijk
De strijd tegen economische ongelijkheid Thomas Piketty
De noodzaak van een nieuwe utopie Rutger Bregman
Kijken naar de rijken Anand Giridharadas
De slimme staat Mariana Mazzucato
Tijdperk van wijsheid Ricardo Semler
De weerbare democratie David Van Reybrouck
Technologie
Echte natuur, maar niet zoals we haar kenden Koert van Mensvoort
Mensen, goden en technologie Yuval Noah Harari
Waarom computers niets begrijpen Roger Penrose
Alleen verbonden Damiaan Denys
Kijken naar de toekomst door kunstmatige ogen Richard Vijgen
Terugkijken naar de toekomst
Nawoord: Bregtje van der Haak en Doke Romeijn
Bregtje van der Haak & Doke Romeijn Boek van de toekomst VPRO Tegenlicht diverse auteurs 256 bladz. geïllustreerd uitg. Boom ISBN 978 9024 443 109