Het label Naxos viert de 150ste geboortedag van Ralph Vaughan Williams (1872-1958) met “A Vaughan Williams Anthology”, een box van 8 cd’s, met enkele van de beste opnames uit hun catalogus. Uitvoerders zijn onder meer de violiste Jennifer Pike, de bariton Roderick Williams, en het bekroond Maggini Quartet, samen met Britse toporkesten, zoals het Bournemouth Symphony Orchestra o.l.v. topdirigenten.
Ralph Vaughan Williams was één van de meest illustere componisten van Groot-Brittannië. Deze speciaal samengestelde keuze aan werken toont de enorme omvang van zijn veelzijdig oeuvre. Als grote 20ste-eeuwse symfonicus, wordt hij vertegenwoordigd door 4 van zijn 9 sublieme symfonieën, alle in veelgeprezen opnames (‘Een duidelijke topaanbeveling’, schreef Gramophone bv. over “A Sea Symphony”). Populaire orkestwerken zoals de gevierde Tallis Fantasia en The Lark Ascending zijn ook inbegrepen. De kamermuziekwerken van Vaughan Williams worden uitgevoerd door het Maggini Quartet, terwijl de sublieme Mis in sol klein, gezongen door Choir of Clare College Cambridge, zijn belangrijke plaats in de Engelse koortraditie laat horen. De dirigenten zijn Kees Bakels, Timothy Brown, Paul Daniel, James Judd en David Lloyd-Jones. De orkesten zijn het Bournemouth Symphony Orchestra, het New Zealand Symphony Orchestra en het Royal Liverpool Philharmonic Orchestra.
Rond het begin van de 20ste eeuw zette Ralph Vaughan Williams (1872-1958) zich af van Duitse invloeden en begon in een meer Engelse stijl, “hearty, folk-like dance tunes” te componeren, geïnspireerd door het prachtig, Engels landschap en de Engelse volksmuziek uit Gloucestershire en Surrey. Tussen 1910 en 1958 componeerde Ralph Vaughan Williams (foto), doordrongen van o.a. “England’s rich treasury of folk song” en gefascineerd door “England’s sixteenth-century Tudor-dynasty Music”, negen magistrale symfonieën. Die worden opgesplitst in drie perioden, de Edwardiaanse periode voor 1914 (de eerste twee), de tussenoorlogse periode (nrs. 3, 4, 5), en de vier laatste, gecomponeerd tussen 1944 en 1958. Vaughan Williams werd beïnvloed door Sir Edward Elgar (1857-1934) en door de twee leidende symfonici in Engeland, Charles Villiers Stanford (1852-1924) en Hubert Parry (1848-1918), de componist van “Jerusalem”. Beiden waren leraars van Vaughan Williams.
Vaughan Williams componeerde zijn 5de symfonie tijdens de Tweede Wereldoorlog. In vergelijking met zijn symfonische voorganger, die een krampachtige woede en verlatenheid vertoonde, was de 5de verrassend sereen en pastoraal. Vaughan Williams droeg ze op aan Jean Sibelius, die toen hij het werk voor het eerst hoorde, in zijn dagboek, zijn indruk omschreef als ‘een liefkozing uit een zomerwereld’. A Sea Symphony” is een indrukwekkende compositie voor orkest, twee vocale solisten en koor, gecomponeerd tussen 1903 en 1909. Vaughan Williams’ eerste en langste symfonie, werd voor het eerst uitgevoerd op het Leeds Festival in 1910, met de componist als dirigent. Op datzelfde concert speelde Rachmaninov zijn 2de Pianoconcerto!
Aanvankelijk componeerde Ralph Vaughan Williams een soort symfonisch gedicht over het Londens leven. “The life of London, including its various sights and sounds”. Op aanraden van zijn vriend, de componist George Butterworth (1885-1916), bewerkte Vaughan Williams de orkestcompositie tot een symfonie. Het resultaat was magistraal. Vaughan Williams droeg later de herziene versie ervan op aan Butterworth, die in de Eerste Wereldoorlog, nabij Pozières aan de Somme, sneuvelde. De naam George Butterworth staat vermeld op het Brits-Frans oorlogsmonument in Thiepval en in ons hart. “A London Symphony” (zijn 2de Symfonie) werd gecomponeerd tussen 1912 en 1913. Ze werd voor het eerst uitgevoerd op 27 maart 1914 in de Queen’s Hall te Londen door het Queen’s Hall Orchestra onder leiding van Geoffrey Toye (1889-1942), music director of the “D’Oyly Carte Opera Company” en later manager van het “Sadler’s Wells Theatre”.
Het beeldschoon “The Lark Ascending”, de Romance voor viool en orkest uit 1914, is waarschijnlijk het populairste werk van de componist en zal voor altijd worden geassocieerd met het begin van de gruwelen van de Eerste Wereldoorlog. De versie voor orkest werd gemaakt in 1920. Het symfonisch gedicht “In the Fen Country”, Vaughan Williams noemde het een “symphonic impression”, uit 1905-1907, de verklanking van de wad- en moerasgebieden (“Fens”) in het oosten van Engeland, nabij de Noordzee, werd in première gespeeld door Thomas Beecham in 1909.
Met zijn Mis in sol klein, voor solisten en een dubbel gemengd koor, componeerde Vaughan Williams als atheïst en agnost, een werk dat toch zeer nauw gerelateerd was aan de RK kerk. Hij componeerde de mis in 1921 en 1922, en keerde daarvoor terug naar het Engeland uit de renaissance. De stijl van de Mis moest nl. aansluiten bij werken van Thomas Tallis en William Byrd. Het werk werd opgedragen aan collega-componist Gustav Holst en het Whitsuntide Singers-koor. De eerste uitvoering kwam echter op naam van het City of Birmingham Choir in december 1922 in Birmingham. Vaughan Williams wilde de mis laten uitvoeren in zijn liturgische context, maar kreeg bij de première, een concertuitvoering. De eerste liturgische uitvoering vond plaats onder leiding van Richard Runciman Terry, in de Kathedraal van Westminster.
Inhoud:
A vision of aeroplanes
Concerto Grosso for String Orchestra
Fantasia on a Theme by Thomas Tallis
Fantasia on Greensleeves
Fantasy for Piano & Orchestra
Five Variants of ‘Dives and Lazarus’
In the Fen Country
Mass in G minor
Norfolk Rhapsody No. 1
Phantasy Quintet
String Quartet No. 1 in G minor
String Quartet No. 2 in A minor
Suite of Six Short Pieces
Symphony No. 1 ‘A Sea Symphony’
Symphony No. 2 ‘A London Symphony’
Symphony No. 5 in D major
Symphony No. 9 in E minor
The Lark Ascending
The Solent
The Sons of Light (Cantata for Chorus and Orchestra)
The Voice out of the Whirlwind (Motet for Chorus and Orchestra)
The Wasps Overture
Toward the Unknown Region
Willow-Wood (Cantata for Baritone and Orchestra)
A Vaughan Williams Anthology diverse uitvoerders 8 cd Naxos 8.508021