Het nihilisme staat voor onze deur; waar komt deze meest sinistere van alle gasten vandaan?’ Nietzsche beschreef het nihilisme meerdere malen als iets onheilspellends, als een ‘catastrofe’. Hij stelde het voor als iets wat onvermijdelijk zal komen en verschrikkelijke gevolgen zal hebben. Lees nu de herziene en uitgebreide editie van Paul van Tongerens klassieke Nietzsche‑studie.
In de filosofie werd nihilisme in 1799, gepopulariseerd door Friedrich Heinrich Jacobi, in “Jacobi an Fichte”, een kritiek op Johann Gottlieb Fichte. Paul van Tongeren schetst in zijn nieuwste boek “Het Europese nihilisme”, de filosofische, culturele en politieke geschiedenis van dit volgens Nietzsche, onheilspellend fenomeen. Tevens presenteert hij de belangrijkste teksten van Nietzsche over het nihilisme, waagt zich aan een interpretatie van diens gedachten over het Europees nihilisme, en toont overtuigend aan, dat de Europese cultuur tot in haar diepste wezen, beïnvloed is door het nihilistische denken. Ook de receptie van dit begrip in het werk van andere denkers, zowel nationaal als internationaal, komt uitgebreid aan bod.
Voor Nietzsche stond nihilisme voor de verwerping van het bestaan van een volmaakte bron van absolute, universele en transcendentale waarden. Nietzsche voorspelde nl. aan het eind van de 19de eeuw, een catastrofe, die onvermijdelijk zou plaatsvinden en die verschrikkelijke gevolgen zou hebben, de opkomst van het nihilisme. Dat betekent dat wij er heel dichtbij zijn, er misschien wel middenin zitten. Als hij gelijk had, voltrekt deze ramp zich dus nu onder onze ogen. Toch lijken wij niet verontrust te zijn over deze onheilspellendste gebeurtenis aller tijden. Heeft Nietzsche zich vergist of zijn wij blind en doof voor wat er aan het gebeuren is? En, hoe kan het dat wij niet verontrust lijken over datgene wat volgens Nietzsche de onheilspellendste gebeurtenis aller tijden is?
De eerste editie van dit boek, oorspronkelijk uitgegeven door Vantilt in 2012, bracht belangrijke nieuwe perspectieven op Nietzsches analyse van het Europees nihilisme. Die lokten dan ook de nodige discussies en commentaren uit. In deze nieuwe editie gaat Van Tongeren daar uitvoerig op in en scherpt hij zijn analyse verder aan. Zo vormt dit boek met de filosofische, culturele en politieke achtergronden van het nihilisme, verdeeld in 6 uitgebreide hoofdstukken, een nieuw hoofdstuk in de nog altijd levendige Nietzsche-receptie.
Het boek opent met 2 hoofdstukken over de geschiedenis van het nihilisme en over de ontwikkeling van de nihilisme-thematiek in Nietzsches werk. Daarin behandelt de auteur o.a. ontologie: het christendom, epistemologie: de moderne tijd, de romantiek, en Frankrijk en de decadentie, en krijgt u een overzicht van Nietzsches leven en werk, de centrale plaats van de thematiek van het nihilisme in zijn oeuvre, en gaat het over pessimisme-nihilisme en decadentie. Het 4de hoofdstuk bevat Nietzsches teksten over het nihilisme, geschreven tussen 1885 en 1888, waarna in het hoofdstuk, “Nietzsches ’theorie’ van het nihilisme”, o.a. zijn analyse van het Europees nihilisme, het voorafgaandelijke nihilisme, en soorten nihilisme aan bod komen. 
Hierna volgt in een volgend hoofdstuk o.a. nog het nihilisme in de geschiedenis van de Nietzsche-receptie bij Heidegger, bij de Italiaanse filosoof en politicus, Gianni Vattimo (°1936) (foto), (de filosoof van het pensiero debole (het zwakke denken)), en de receptie van de Duitse filosoof en Nietzsche specialist, Wolfgang Müller-Lauter (1924-2001) (foto), de auteur van o.a. “Über Werden und Wille zur Macht. Nietzsche-Interpretationen I.”, “Über Freiheit und Chaos. Nietzsche-Interpretationen II.”, en “Heidegger und Nietzsche. Nietzsche-Interpretationen III.”.
Paul van Tongeren (°1950) studeerde theologie aan de toenmalige Katholieke Theologische Universiteit Utrecht (tegenwoordig de theologische faculteit van de Universiteit van Utrecht), en filosofie aan de Katholieke Universiteit Leuven. Hij promoveerde in 1984 tot doctor in de wijsbegeerte aan de KU Leuven met een proefschrift over de moraalkritiek van Friedrich Nietzsche. Van 1986 tot 1991, was hij bijzonder hoogleraar aan de Leidse Universiteit, met als leeropdracht wijsbegeerte in relatie tot de katholieke levensbeschouwing. In 1990 aanvaardde hij het ambt van hoogleraar in de wijsgerige ethiek aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. Vanaf 2002 was hij tevens buitengewoon hoogleraar ethiek aan de KU Leuven en als geassocieerd onderzoeker, verbonden aan de Universiteit van Pretoria. Hij was Denker des Vaderlands (2021-2023) en publiceerde als emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek, onder meer over de deugdethiek van Aristoteles en de filosofie van Friedrich Nietzsche. In 2021 verscheen zijn nieuwste boek, “Doodgewone vrienden”.
Paul van Tongeren, Het Europese nihilisme, Friedrich Nietzsche over een dreiging die niemand schijnt te deren 262 bladz. uitg. Boom EAN 9789024439386