Dit uitzonderlijk boek is een eerbetoon aan de Streetart scene op de in 2020 afgebroken Gentse Betoncentrale. Nu de Gentse Inter-Betonfabriek is gesloopt, is dit boek een uniek aandenken aan het graffitiparadijs van weleer.
In de stedelijke omgeving zijn esthetische uitingen er in vele stijlen en vormen – variërend van abstracte patronen tot figuratieve portretten. Net als bij veel 20e-eeuwse avant-garde kunststromingen, bestaan sommige hedendaagse kunstwerken onafhankelijk van welke boodschap dan ook. Ontlast door context of betekenis krijgen kleuren vormen en vormen een eigen waardigheid. De motivaties en werkwijzen van de kunstenaars die zich richten op esthetiek kunnen verschillen, maar ze zijn verenigd in hun streven naar perfecte vormen. Het streven naar perfecte vormen in graffiti heeft sommige kunstenaars naar steeds grotere abstracties geduwd. Wat begon met het schrijven van namen is geëvolueerd tot puur het verkennen van kleuren, vormen, texturen en lagen. Deze evolutie wordt vaak ‘post-graffiti’ genoemd. Door abstract te schilderen, (her)vonden post-graffitikunstenaars de verloren vrijheid na jarenlang de rigide regels van graffiti te hebben gevolgd. Ze bewandelden hun eigen ongebaande paden en experimenteerden met nieuwe stijlen en verschillende media die hun individuele graffiti-personages vastlegden. Ze verlegden de grenzen van graffitikunst en namen het in voorheen onvoorstelbare richtingen. En ze deden het zonder het contact te verliezen met de ‘brutale’ essentie van graffiti.
In 2009 staakte de Gentse cement- en betonfabriek van InterBeton haar activiteiten, deels door een herstructureringsprogramma, dat symptomatisch was voor de neergang van de Europese industrie in de laatste decennia. Het werd het begin van een lange leegstand en een interessante overgangstoestand, een no man’s land van mogelijkheden. Dergelijke in de tijd opgeschorte, provisorische plekken bezitten een nostalgische aantrekkingskracht. Zoals uit dit boek blijkt, reïncarneerde de Betoncentrale de jaren na haar sluiting, een laatste keer als betonnen speelterrein voor zowel lokale als internationale kunstenaars. Het werd een uniek baken van streetart, dat Gent een eigen plaats gaf op de wereldkaart van de stadskunst. Graffiti en streetart in leegstaande gebouwen krijgen niet altijd dezelfde aandacht als muurschilderingen in stadscentra en worden minder gereproduceerd in boeken. Niettemin zijn het de plaatsen waar vaak de meest experimentele vrije kunst kan worden gevonden. De onstuimige en eclectische kunst die in de Betoncentrale woekerde tussen verwrongen staal, roestende silo’s en afbrokkelende trappenhuizen, vormt het belangrijkste onderwerp van dit boek.
Eind 2020, werd in Gent de Inter-Betonfabriek, in de volksmond, ‘de Betoncentrale’, echter gesloopt. Gent stond en staat bijzonder positief tegenover de voordelen van publieke kunst en de Betoncentrale heeft een belangrijke rol gespeeld als experimenteerruimte, zonder de beperkingen van permanente muurschilderingen of formele tentoonstellingen. Het was een plek waar kunstenaars nieuwe dingen konden uitproberen, op grotere schaal konden werken en onconventionele visuele ideeën konden uitwerken. De kunst die hier werd gecreëerd, ademde de onafhankelijke geest van kunstenaars die hun eigen creatief pad volgden, zoals in het werk van de in Gent wonende Oostendenaar, Cee Pil.
In de marge van het straatkunstenfestival “Sorry Not Sorry”, publiceren Cultuur Gent en Uitgeverij Lannoo, daarom het boek, “Concrete Playground”. Concrete is het Engels voor beton. Met dit boek wil de cultuurdienst van Stad Gent, de herinnering aan het graffitiparadijs nl. levend houden. De ondertitel van het boek luidt immers “in memory of Betoncentrale Ghent: street art over the years”. Een beeldredactie van experts selecteerde de belangrijkste street artists die er actief waren en toont een uitgelezen selectie van het werk dat de muren van de fabriek sierde. Streetartexpert Tristan Manco, kadert de lokale scène in haar internationale context en Giulia Riva, blogger over streetart, sprak met de kunstenaars over hun herinneringen aan deze unieke plek.
Dit uniek tijdsdocument met de teksten in het Engels en in het Nederlands, laat een uitgelezen selectie zien van het graffitiwerk op de muren van de in 2020 gesloopte Betoncentrale aan de Oude Dokken. De Oude Dokken, ooit een wijk van scheepvaart en textielindustrie in het gebied tussen de Dampoort en de wijk Muide, is ondertussen een stadsvernieuwingsproject, gelegen rond het Houtdok, waar Kapitein Zeppos in 1968, met zijn amfibiewagen over Gentse wateren reed, het Achterdok en het Handelsdok. Waar vroeger havenindustrie was komt nu een gloednieuw stadsdeel. Voor dit boek met werk van PHASE, DHL crew en andere pioniers, Bisser, Bué the Warrior, ARRF the wolf, ROA, Resto, Cee Pil, Gentuza, Klaas Van der Linden, Samor, TOYS en Keep Punching Joe, kon Cultuur Gent en Uitgeverij Lannoo, rekenen op de samenwerking met het stadsontwikkelingsbedrijf, sogent, en het Industriemuseum, het vroegere MIAT, (Museum over Industrie, Arbeid en Textiel), gevestigd in de voormalige katoenspinnerij Desmet-Guéquier, aan de Minnemeers 10 bij de Minnemeersbrug in het centrum van Gent.
Tristan Manco (foto) is een Britse auteur en art director met een zwak voor street art. Giulia Riva is auteur en blogt op www.blocal-travel.com over street art en reizen.
Giulia Riva, Hilde Langeraert Tristan Manco, Giulia Riva, Dries Van Melkebeke Concrete Playground In Memory of Betoncentrale Ghent: Street Art over the Years 224 bladz. Nederlands/Engels geïllustreerd uitg. Lannoo ISBN9789401484732