In “Het gezicht van de Eerste Wereldoorlog”, vertelt historicus Lindsey Fitzharris, het buitengewoon en aangrijpend verhaal van de baanbrekende en visionaire chirurg, Harold Gillies, die in de Eerste Wereldoorlog, de verwonde gezichten van de soldaten behandelde en daarmee het modern tijdperk van de plastische chirurgie inluidde.
Vanaf het moment dat het eerste machinegeweer over het westfront afging, was één ding duidelijk, de militaire technologie van de mensheid had haar medische mogelijkheden enorm overtroffen. De nieuwe wapens van de oorlog, van tanks tot granaatscherven, maakten slachtingen op industriële schaal mogelijk, en gezien de aard van de loopgravenoorlog, liepen duizenden soldaten, vreselijke verwondingen aan het gezicht op. Door medische vooruitgang overleefden ze hun wonden, maar misvormde soldaten kregen niet de heldenverwelkoming die ze verdienden. 
De uitvinding van het machinegeweer veroorzaakte grootschalige bloedbaden waarbij duizenden soldaten gezichtsletsel opliepen. In een tijd waarin iemand met een verminkt gezicht als monster werd gezien, gaf Gillies, mensen niet alleen hun gezicht terug, maar ook hun identiteit. Fitzharris wisselt Gillies’ chirurgische innovaties af met de aangrijpende verhalen van soldaten. Het resultaat is een fascinerende geschiedenis van een meedogenloze oorlog waarin de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog en de kunst van de geneeskunde centraal staan.
Na het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog trad de otorinolaryngoloog (neus-, keel- en oorarts), Harold Gillies (1882-1960) (foto), die geneeskunde had gestudeerd aan het Gonville and Caius College in Cambridge, toe tot het Royal Army Medical Corps. Aanvankelijk geplaatst in Wimereux, in de buurt van Boulogne, trad hij op als medisch verzorger van de Frans-Amerikaanse tandarts, Charles Valadier (foto), die probeerde kaakreparatiewerk te ontwikkelen. Gillies, die had gezien dat Valadier experimenteerde met opkomende huidtransplantatietechnieken, besloot naar Parijs te trekken om de beroemde chirurg, een specialist in mond-, kaak- en aangezichtschirurgie, Hippolyte Morestin (1869-1919) (foto), te ontmoeten.
Hij zag hem in het Val-de-Grace militair hospitaal (foto), een tumor op het gezicht van een patiënt verwijderen en deze bedekken met kaakhuid die van de patiënt was afgenomen. Gillies werd enthousiast over dit werk en bij zijn terugkeer naar Engeland, overtuigde hij de hoofdchirurg van het leger, William Arbuthnot-Lane (1856-1943) (foto), dat er een afdeling voor aangezichtsletsel moest worden opgericht in het Cambridge Military Hospital (foto), nu Gun Hill Park (foto), in Aldershot in Hampshire, in Zuidoost-Engeland.
Dit bleek echter al snel ontoereikend en in Sidcup, een wijk in Bexley, in het zuidoosten van Groot-Londen, werd een nieuw ziekenhuis ontwikkeld, dat zich toelegde op gezichtsreparaties. Het Queen’s Hospital werd in juni 1917, geopend en bood met zijn herstelafdelingen, meer dan 1.000 bedden. Daar ontwikkelden Gillies en zijn collega’s vele technieken van plastische chirurgie, en werden meer dan 11.000 operaties uitgevoerd op meer dan 5.000 mannen, de meesten, soldaten met verwondingen aan het gezicht, veroorzaakt door schotwonden. Het ziekenhuis, dat later het Queen Mary’s Hospital werd, was in de Jacobean mansion, “Frognal House” (foto), de geboorteplaats en eigendom van de Engelse minister van Binnenlandse Zaken (Home Secretary), Thomas Townshend, Lord Sydney (1733-1800), naar wie de steden Sydney in Nova Scotia in Canada en Sydney in Australië, werden genoemd.
In “The Facemaker”/”Het gezicht van de Eerste Wereldoorlog”, vertelt de bekroonde historicus, Lindsey Fitzharris, het verbazingwekkend verhaal van deze plastisch chirurg, die de gezichten en de identiteiten van een gewelddadige generatie teruggaf. Gillies, een in Cambridge opgeleide Nieuw-Zeelander, richtte in Sidcup, in het zuidoosten van Engeland, een van ’s werelds eerste ziekenhuizen op die volledig gewijd was aan gezichtsreconstructie. Gillies verzamelde daar een unieke groep dokters, verpleegsters en kunstenaars om zich heen, wiens taak het was om te herscheppen wat uit elkaar was gescheurd. In een tijd waarin het verliezen van een ledemaat, van een soldaat een held maakte, maakte het verliezen van een gezicht, hem in een samenleving, die grotendeels intolerant was voor misvorming, tot een monster. 
Gillies herstelde niet alleen de gezichten van de gewonden, maar ook hun geest. Nauwgezet onderzocht en aangrijpend verteld, plaatst The Facemaker de ingenieuze chirurgische innovaties van Gillies naast de aangrijpende verhalen van soldaten, wiens leven werd verwoest en hersteld. Het resultaat is een levendig verslag van hoe geneeskunde en kunst kunnen samensmelten, en van wat moed en verbeeldingskracht kunnen bereiken in de aanwezigheid van meedogenloze horror. Een meesterwerk! “The Facemaker, One Surgeon’s Battle to Mend the Disfigured Soldiers of World War I” werd vertaald door Conny Sikora.
Dr. Lindsey Fitzharris (°1982) is medisch historicus en auteur. Ze heeft een Ph.D. in History of Science, Medicine & Technology, aan de Universiteit van Oxford en ze ontving in 2010, een postdoctorale prijs van de Wellcome Trust. In 2017 publiceerde ze “The Butchering Art: Joseph Lister’s Quest to Transform the Grisly World of Victorian Medicine”, een biografie van de chirurgische pionier, Joseph Lister (1827-1912). Het boek won de PEN/EO Wilson Literary Science Writing Award en werd in 2018, uitgeroepen tot een opmerkelijk non- fictieboek van de American Library Association. Het boek werd ook genomineerd voor de Wellcome Book Prize en Wolfson History Prize in het Verenigd Koninkrijk datzelfde jaar. The Butchering Art is ondertussen in 14 talen vertaald. Fitzharris is een opmerkelijke wetenschapscommunicator wiens werk is verschenen in o.a. The Wall Street Journal, The Guardian, Scientific American, New Scientist. Ze is ook de schrijfster en presentator van de televisieserie The Curious Life and Death of… , die in 2020 in première ging op het Smithsonian Channel. Ze is ook de oprichtster van de website “The Chirurgeon’s Apprentice”, en maker van de YouTube-serie, “Under the Knife”.
Lindsey Fitzharris Het gezicht van de Eerste Wereldoorlog 335 bladz. geïllustreerd uitg. Spectrum ISBN 9789000382170