“Bruckner Spectrum”, door The Zurich Chamber Singers o.l.v. Christian Erny, op het label Berlin Classics. Sublieme polyfonie! | Stretto – Magazine voor kunst, geschiedenis, filosofie, literatuur en muziek.

Tussen Anton Bruckner (1824-1896) en Giovanni Pierluigi da Palestrina (ca. 1525-1594) liggen bijna 300 jaar. Op deze schitterende, nieuwe cd van de Zurich Chamber Singers worden de werken met tussendoor 3 nieuwe composities van Burkhard Kinzler (°1963), die dienen als brug, naast elkaar geplaatst en met elkaar verbonden en versmolten tot een nieuw geheel. De cd verschijnt op 7 oktober.

Anton Bruckner (foto) staat terecht bekend als een van de grootste symfonici van de 19de eeuw, maar ook koormuziek maakte deel uit van zijn oeuvre. Hij componeerde nl. in de loop van zijn leven ongeveer 40 motetten, de vroegste, een toonzetting van Pange lingua, in ca. 1835, de laatste, Vexilla regis in 1892. Vóór 1841, is slechts één werk van Bruckner bekend, het motet, Pange lingua in C (WAB 31. Een eerste versie van slechts 28 maten voor koor a capella, componeerde Bruckner in 1835/1836, toen hij als elfjarige jongen bij zijn neef, Johann Baptist Weiß, in Hörsching (foto) studeerde, en een tweede versie tegen het einde van zijn leven (19 april 1891).

Tussen december 1855 en oktober 1868, verbleef Bruckner in Linz. Tijdens de periode van Simon Sechters lessen (van midden 1855 tot 26 maart 1861), voltooide Bruckner Psalm 146, waaraan hij tijdens zijn verblijf in Sankt Florian was begonnen. Verder componeerde hij slechts een paar kleine werken, waarvan één motet, Ave Maria (WAB 5), het eerste van drie Ave Maria’s in F voor koor-, sopraan- en alt-solisten, orgel en cello, in juli 1856, gecomponeerd als geschenk voor Ignaz Traumihler, de koorleider van Sankt Florian. Na afloop van Sechters lessen componeerde Bruckner in 1861, twee motetten, een Ave Maria (WAB 6): een werk van 51 maten, (het tweede van de drie Ave Maria’s in F voor 7-stemmig koor a capella), om het einde van zijn lessen bij Sechter te vieren, en Afferentur regi (WAB 1), een offertorium in F voor koor en 3 trombones ad libitum. Tot 10 juli 1863 studeerde Bruckner verder bij de cellist en dirigent, Otto Kitzler (1834-1915). Kitzler leerde Bruckner de muziek van Richard Wagner kennen.

Renaissancepolyfonie en hedendaagse klanken draaien om de vocale laatromantiek heen. Onder leiding van Christian Erny, brengen de Zurich Chamber Singers een bijzonder verhalend drama. Vanuit Anton Bruckner richten ze nl. hun aandacht op het referentiepunt Palestrina en tegelijkertijd werpen ze ook met drie hedendaagse werken, de schijnwerpers op het werk van de Oostenrijkse vocale vernieuwer. Een uitgebreide selectie van Bruckners Latijnse motetten in combinatie met individuele werken van Palestrina en drie wereldpremière-opnames van werken (gecomponeerd in opdracht), van de Stuttgartse componist, Burkhard Kinzler, maken deze release uniek.

Voor Bruckner diende Giovanni Pierluigi da Palestrina, die zo invloedrijk was in de geschiedenis van de kerkmuziek, op verschillende manieren als inspiratiebron en referentiepunt. Bruckners diepste geloof was aanwezig in bijna al zijn werk en er wordt zelfs gezegd dat hij daarom eigenlijk geen enkel echt werelds werk heeft gecomponeerd, en dat zelfs zijn symfonieën in zekere zin doordrongen waren van religie. De Zurich Chamber Singers beschouwen Bruckners Latijnse motetten als een soort muzikaal gebed en dagboek. Gevuld met diepe zelftwijfel, wijdde de componist zich zijn leven lang aan het motet. En dit in wisselende omstandigheden en met beduidend minder publiciteit dan andere genres (zoals de symfonie, waar hij zich later op richtte), maar met een indrukwekkende regelmaat. Zijn motetten geven dan ook een directe en intieme kijk op Anton Bruckners religieuze en muzikale persoonlijkheid.

Burkhard Kinzler (°1963) is componist, dirigent en docent. Hij voltooide zijn studies in Heidelberg (kerkmuziek), Bazel (compositie) en Trossingen (directie). Na verschillende onderwijsfuncties (Heidelberg, Hannover, hoogleraarschap in Mannheim) is hij sinds 2003, hoogleraar muziektheorie aan de Zürich University of the Arts. Na zijn eerste overwegend religieuze werken, componeert hij nu vooral kamer- en ensemblemuziek voor uiteenlopende bezettingen. De focus van zijn werk ligt op vocale muziek. De gevarieerde schakeringen van muzikale expressie die de menselijke stem ter beschikking heeft, blijven voor hem een constante bron van inspiratie. Ook in zijn instrumentale composities zoekt hij naar de “klinker” en laat hij de instrumenten “zingen”.

In een zorgvuldige opeenvolging met een inherent verhalend drama worden 10 motetten van Anton Bruckner in dit programma gecombineerd met 4 werken van Palestrina en als overgang, 3 keer een “Bruckner-Brücke” van Kinzler. De magistrale, polyfone motetten van Palestrina blikken terug naar de oorsprong, terwijl Burkhard Kinzlers microtonale “Bruckner Bruggen” met zijn opvallende glissandi, reflecteren op de werken uit het verleden, vanuit het hier en nu. De intelligente opzet van dit programma in combinatie met de jonge, excellente en transparante vertolking van de Zurich Chamber Singers o.l.v. hun dirigent Christian Erny, is de directe opvolger van de vorige release, “O Nata Lux”.

Het vocaal ensemble is met hun vakkundige interpretaties van a capella werken uit bijna vier eeuwen, ondertussen een van de meest innovatieve, Europese koren. Onder leiding van dirigent en pianist Christian Erny zingt het Zwitsers ensemble zijn weg naar de top van de Europese koorscène met discografisch uitstekende concepten, zowel a capella als met symfonische concerten met koor, in Zwitserland en daarbuiten. Met een combinatie van hoogwaardig vocaal werk, vernieuwende programmaconcepten en een moderne uitstraling krijgt het vocaal ensemble sinds de oprichting in 2015 steeds meer aandacht. Op deze Bruckner cd zijn de solisten, Richard Octaviano Kogima, orgel (3, 5, 8, 16), Guy-Noël Conus, Mathieu Turbé, Domenico Catalano, trombones (5) en Jonas Salzer, tenor solo (3).

De jonge, Zwitserse musicus, Christian Erny (foto), geboren in Winterthur in 1988, heeft een gediversifieerde muzikale achtergrond. Hij ging op zesjarige leeftijd naar het Conservatorium van Winterthur en kreeg les in piano, koorzang en popmuziek. Na het behalen van zijn eindexamen aan de Rychenberg Canton School in 2007, vervolgde hij zijn muziekstudie piano bij Hans-Jürg Strub aan de Zurich University of the Arts, waar hij een masterdiploma behaalde in muziekonderwijs en in de concertles van Jean-Louis Haguenauer aan de gerenommeerde Jacobs School of Music in Bloomington (Performer Diploma). Vervolgens deed hij waardevolle ervaring op door intensief samen te werken met Leif Ove Andsnes en Eldar Nebolsin aan de Piano Academie in Bergen. Erny ontving ook een Certificate of Advanced Studies in dirigeren na zijn studie bij Markus Utz en Beat Schäfer aan de Zurich University of the Arts.

Christian Erny speelde als pianist solo- en liedrecitals in Zwitserland, Duitsland, de VS, Frankrijk en Noorwegen. De Hirschmann Foundation kende hem een beurs toe voor het beste masterproject van 2013. Op het Internationale Pianoconcours Île-de-France in 2015 won hij een prijs voor de beste vertolking van een werk van Arnold Schönberg. Erny begon al vroeg in zijn studie met het dirigeren van koren en deed al snel belangrijke ervaring op als dirigent. Tegenwoordig leidt hij The Zurich Chamber Singers, het professioneel, vocaal ensemble dat hij in 2015 oprichtte, en assisteert hij ook bij het Winterthur Conservatory Chamber Choir. Erny leidt sinds 2015 een pianoklas op het Teachers College en Gymnasium Kreuzlingen.