De gratie en openhartigheid van oude populaire Franse kerstliederen wordt op deze cd afgewisseld met werk van Balbastre, een van de favoriete componisten van het Ancien Régime. Volgens een originele interpretatie, afwisselend gespeeld op orgel, klavecimbel en pianoforte, overigens volgens het gangbaar gebruik, waarmee Balbastre zelf vertrouwd was, worden de werken op deze cd uitgevoerd op een Clavecin Benoist Stehlin (Paris, 1750), een pianoforte van Heinrich Brod (Parijs, 1798) en op het Orgue Moucherel et Montbrun van de kerk de Cintegabelle (Haute-Garonne) (1741). Buitengewoon stemmig!

Kerstmis liet religieuze muziek schitteren in het monarchale Frankrijk. De organisten hadden de vrijheid om te improviseren op populaire kerstliederen, die al eeuwenlang bekend waren bij de gelovigen, die naar de kerken in Parijs trokken om de virtuoze werken van deze meesters te horen. Mensen kwamen bv. naar de kerk van Saint-Roch, niet meteen om de Mis bij te wonen, maar om naar de organisten te luisteren. Claude Balbastre (foto), afkomstig uit Dijon, streek met zijn vingers over de toetsen, liet het fluitspel van zijn orgel horen, de kromhoorns zoemden en het trompetregister brulde. Vanwege zijn “Noels”, variaties op Franse kerstliedjes, was hij danig populair dat de bisschop in de toekomst het improviseren op populaire melodieën tijdens de kerstperiode verbood vanwege het publiek dat enkel kwam om Balbastre te horen en dat onvoldoende respect toonde voor de heiligheid van de plaats. Het verbod heeft uiteindelijk niets opgeleverd, behalve dat het ons tot op de dag van vandaag laat zien hoe populair Balbastre wel was. De teksten vertelden over de herderin Alix, die snel haar rok vast bond zodat ze niet vuil werd op weg naar Bethlehem, van de mensen van Châtres die dansten voor de wieg of ook nog over de herders die een lam, brood en wat verse melk in een kommetje, naar het kindje Jezus brachten.

Van “Le Recueil de Noëls”, 4 suites met variaties voor klavecimbel en pianoforte, opgedragen aan Madame La Duchesse De Choiseul door M. Balbastre, vermeldt de titelpagina alleen het klavecimbel en de pianoforte voor het spelen van deze Noëls. Maar de opeenstapeling van functies als organist van de componist, wijst ook op de mogelijkheid om deze werken op het orgel uit te voeren, zoals gebruikelijk was. Olivier Baumont koos ervoor om deze collectie met deze drie instrumenten op te nemen om deze muziek verschillende aspecten te geven, zowel liturgisch als profaan. Omwille van verschillende klankvolumes naargelang de instrumenten, worden de eerste twee suites afwisselend gespeeld op klavecimbel en pianoforte, en daarna de laatste twee op het orgel van de kerk van Cintegabelle. “De keuze tussen klavecimbel en fortepiano”, zo vertelt Olivier Baumont, “werd bepaald op basis van de schriftuur van de “Noëls”, waarvan sommige mij meer doordacht leken voor het klavecimbel (zoals Noël IV van de eerste reeks of Noël III, de tweede reeks met typische versiering) en andere meer doordacht voor pianoforte (zoals Noel I van de tweede suite met zeer pianistische figuraties, met name de vierde variatie). Heel bijzonder!

Claude Balbastre Quatre Suites de Noëls Olivier Baumont cd Tempéraments