“Het meisje van de valse Vermeer” is een spannende, historische roman over kunstzwendel in het naoorlogse Amsterdam.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog vond niet alleen de gruwelijkste massamoord uit de geschiedenis plaats, maar de nazi’s pleegden ook de grootste kunstroof aller tijden. Talloze kunstvoorwerpen werden geconfisqueerd op bevel Hitler en rijksmaarschalk Hermann Göring. De nazi’s verkochten een deel om de oorlogsmachine draaiende te houden en de rest verdween in de privécollecties van Hitler en Göring. Tussen 1933 en 1945, vond onder leiding van Hitler, de grootste kunstroof uit de geschiedenis plaats en confisqueerde Göring een gigantische hoeveelheid kunstvoorwerpen, veelal van rijke Joden en musea in door nazi-Duitsland bezette landen, onder andere een deel van de handelsvoorraad van de Joodse miljonair en kunsthandelaar, Jacques Goudstikker. Nog altijd worden meer dan honderdduizend kunstvoorwerpen vermist, waarnaar de erfgenamen van de oorspronkelijke eigenaren op zoek zijn.
In Breukelen, een dorp in de gemeente Stichtse Vecht in de Nederlandse provincie Utrecht, de geboorteplaats van Ruther Hauer, staat kasteel Nijenrode, waar de Nyenrode Business Universiteit is gevestigd. De Amsterdamse kunsthandelaar Jacques Goudstikker (1897-1940) (foto), kocht het kasteel in 1930. Hij gebruikte het als toonzaal en Nijenrode werd opengesteld voor het publiek. Op en rond het kasteel organiseerde hij ook verschillende benefietconcerten en grote feesten voor de society. Zo speelden er o.a. Pablo Casals en het Concertgebouworkest o.l.v. Willem Mengelberg in de tuin. Tijdens een Weense avond in juni 1937, nodigde Goudstikker, de Weense zangeres Dési von Halban (1912-1996) (foto) uit voor een concert. Dési von Halban was nota bene de dochter van de toen heel beroemde operazangeres, Selma Kurz, een goede bekende van Gustav Mahler. Tussen Goudstikker en Dési was het liefde op het eerste gezicht en in december van dat jaar trad het paar in het huwelijk.
In 1945, verkocht de kunstschilder en restaurateur, Jan van Aelst, aan rijksmaarschalk Hermann Göring, voor één miljoen en zeshonderdvijftigduizend gulden, “Christus en de overspelige vrouw”, een onbekend schilderij van Johannes Vermeer. De jonge, ambitieuze verslaggeefster Meg was tijdens de oorlog een belangrijke medewerkster bij de ondergrondse krant Het Parool. Nu de oorlog voorbij is, krijgt ze op de nieuwe, door mannen gedomineerde redactie, opdrachten toegeschoven voor artikelen over mode en kookrecepten. Maar Meg wil carrière maken en is op zoek naar een goed verhaal, een primeur. Tot ze de verkoop van een – echte – Vermeer op het spoor komt!
De meest opzienbarende vervalsingen van Vermeer waren van Han van Meegeren (foto), een Nederlandse schilder die in de trant van de Hollandse meesters schilderde. Zijn grootste succes behaalde hij met het schilderij De Emmaüsgangers, dat in 1937 als het mooiste werk van Johannes Vermeer werd binnengehaald en in 1938, een ereplaats in Museum Boijmans Van Beuningen in Rotterdam kreeg. Van Meegerens bekentenis in 1945 schokte de kunstwereld. Een golf van zelfkritiek trok door de kunstmusea, waar menig ‘oude meester’ door de mand viel. De auteur weeft in zijn roman feiten en fictie over die in vele opzichten verwarrende naoorlogse periode, door elkaar. Fout/juist, vals/echt, Patrick van Odijk schreef hier een boeiend, rijkgeschakeerd portret van een roerige tijd, vol leugens en halve waarheden, waarin heel weinig was wat het leek. Hij meandert doorheen verrassende gebeurtenissen, verrassende personages en verrassende onthullingen. Een aanrader.
Patrick van Odijk is Nederlander maar verbleef lange tijd in Duitsland. Hij schreef zijn roman in het Duits, maar de Duitse versie is nog niet verschenen. “Der Mahler und das Mädchen” werd in het Nederlands vertaald door Jan Bert Kanon. Patrick van Odijk studeerde politieke wetenschappen, geschiedenis en Duitse literatuur aan de Universität Konstanz. Daarna werkte hij als radioverslaggever en presentator voor grote publieke omroepen in Duitsland.
Patrick Van Odijk Het meisje van de valse Vermeer 430 bladz. uitg. Sterck & De Vreese ISBN9789056159658