Naast 2 composities van Mozart, een offertorium en zijn motet, “Exsultate”, staan er 2 werken van Johann Christian Bach (1735-1782) en 2 nooit eerder opgenomen motetten van Melchiorre Chiesa (periode 1758-1799) en Giovanni Andrea Fioroni (1716-1778) op het programma. De solisten zijn Robin Johannsen (sopraan) en Carlo Vistoli (contratenor). Niet te missen!

Na een drie en een half jaar lange ‘grand tour’ (van 9 juli 1763 tot november 1766) langs de grote Noord-Europese steden die begon toen Wolfgang amper zeven jaar oud was, ging Mozart tussen 1769 en 1773, samen met zijn vader Leopold, 3 keer naar Italië. Het duo reisde via Innsbruck naar het zuiden en door de Brennerpas naar Italië, trokken via Bozen en Rovereto naar Verona en Mantua, om vervolgens richting het westen naar Milaan te gaan. Tijden de eerste reis, een langere tour van 15 maanden, bezochten ze er de belangrijkste steden. De tweede (augustus – september 1771) en derde reis (oktober 1772), waren opnieuw naar Milaan, waar Wolfgang de opera, “Mitridate”, afmaakte, waartoe hij bij zijn eerste bezoek de opdracht had gekregen.

Graaf Carlo Giuseppe di Firmian, de gouverneur-generaal van de Oostenrijkse provincie Lombardije en neef van de vroegere aartsbisschop van Salzburg Firmian, had Wolfgang nl. een complete uitgave van de werken van Pietro Metastasio gegeven, de voornaamste toneelschrijver en librettist van Italië. Ook organiseerde Firmian een reeks concerten die door een groot deel van de prominenten van de stad werd bezocht, onder wie Aartshertog Ferdinand. Voor de laatste van deze concerten componeerde Mozart aria’s op teksten van Metastasio, “Se tutti i mali miei”, (K.83/73p), “Misero me”, (K.77/73e) en “Ah più tremar…” (K.71). Deze werden zo goed ontvangen dat Firmian aan Mozart de opdracht gaf om de opera te componeren die de volgende winter het festivalseizoen zou openen. Het verblijf in Italië leverde naast “Mitridate” trouwens ook nog twee andere opdrachten op, nl. die voor “Ascanio in Alba” en “Lucio Silla”. Mozarts eerste grote operasucces vond plaats in Milaan op 26 december 1770. Hij was 14 jaar oud… De reden dat Leopold Mozart zijn zoon op reis meenam naar Italië, was trouwens om hem vertrouwd te maken met de laatste ontwikkelingen op vocaal gebied, met name de opera.

Mozarts motet Exsultate, jubilate is een voorbeeld van de magnifieke kerkmuziek gecomponeerd in het 18^de -eeuwse Milaan, de stad waar Mozart, toen nog geen 17 jaar oud, zijn eerste religieus meesterwerk componeerde, precies 250 jaar geleden. De virtuositeit en melodische schoonheid van die partituur, geconcipieerd voor de gevierde castraat Venanzio Rauzzini, is op deze cd te horen naast de briljante werken voor solisten en koor, zowel in de stile antico als in de nieuwe moderne stijl, gecomponeerd voor de veeleisende nobele beschermheren van de hoofdstad van Oostenrijks Lombardije, door musici van grote verfijning en talent, naast de alom bekende Johann Christian Bach (de “Milanese” Bach), Giovanni Andrea Fioroni, de toenmalige maestro di cappella van de kathedraal, en de tot nu toe obscure en onbekende, Melchiorre Chiesa.

Giovanni Andrea Fioroni (ook Fiorini, Florono) was een Italiaanse componist, maestro di cappella en organist geboren in Pavia in 1716, hoewel hij vijftien jaar muziek had gestudeerd bij Leonardo Leo in Napels. Hij componeerde tal van opera’s, oratoria en ongeveer 300 sacrale vocale werken in contrapuntische stijl, waarvan vele voor grote koren. Hij werd eerst aangesteld als koordirigent in Como in 1747,  en verhuisde naar de kathedraal van Milaan, waar hij Giovanni Battista Sammartini opvolgde als organist en vervolgens als leraar. Hoog aangeschreven door enkele van zijn belangrijkste tijdgenoten, waren zijn leerlingen onder meer Alessandro Rolla, Quirino Gasparini en Tommaso Marchesi. Hij overleed in Milaan in 1778. Melchiorre Chiesa was kapelmeester in de Milanese kerken van San Lorenzo Maggiore alle Colonne en Sant Eustorgio (foto’s), en klavecinist van La Scala. Van Leopold Mozart weten we dat Chiesa als klavecinist, deelnam aan verschillende uitvoeringen van de opera Mitridate van zijn zoon Wolfgang in La Scala in Milaan.

Voor hij zich in 1762, in Londen vestigde en daar naam maakte als componist van modieuze opera’s en instrumentale muziek, leek de jongste en meest kosmopolitische zoon van Johann Sebastian, Johann Christian (foto), voorbestemd voor een carrière als kerkmusicus. De enige van de Bachs, die zich ten zuiden van de Alpen begaf, arriveerde in 1755 in Milaan, net afgestudeerd bij de beroemde Padre Martini in Bologna. Daarom is Johann Christian Bach bekend als de “Londense” of “Milanese” Bach. Binnen twee jaar bekeerde hij zich tot de katholieke kerk, tot grote ergernis van zijn lutherse familie.

Tussen 1755 en 1760 componeerde hij een reeks Latijnse religieuze werken, vele in opdracht van zijn patroon, graaf Agostino Litta. Hoewel de exacte gelegenheid onzeker is, lijkt het redelijk om aan te nemen dat Johann Christian zijn hier opgenomen, derde Magnificat (zijn eerste twee Magnificats waren nog voor dubbelkoor), in 1760 componeerde voor een Vespers-dienst in de Dom van Milaan (Duomo Santa Maria Nascente) (foto), waar hij in juni van dat jaar tweede organist werd. In 1761 werd hij tevens kapelmeester van de Santa Maria di Caravaggio (foto).

Na zijn studie compositie bij Bruno Zanolini en koormuziek bij Domenico Zingaro aan het Giuseppe Verdi Conservatorium van Milaan, studeerde Giulio af in directie bij Donato Renzetti. Hij heeft ook een diploma in zang en in wiskunde. Naast zijn activiteiten bij Ghislieri heeft Giulio Prandi zijn activiteiten als dirigent geconsolideerd door samen te werken met I Cameristi della Scala, Opera Lombardia, Teatro Carlo Felice in Genua, Orchestre Philharmonique du Luxembourg. Hij geeft regelmatig masterclasses en workshops over het 18e-eeuws Italiaans sacraal repertoire en wordt uitgenodigd als jurylid bij belangrijke internationale wedstrijden. Giulio is docent koorpraktijk aan het Franco Vittadini Muziekconservatorium in Pavia en leidt sinds 2018, het Laboratorium voor religieuze Polyfonie aan het Giuseppe Verdi Conservatorium in Milaan.

Tracklist:

J.C. Bach: Dixit Dominus in D major (W E15)

Mozart: Misericordias Domini – Offertory, K222

Mozart: Exsultate, jubilate, K165

Fioroni: O sacrum convivium

Chiesa: Caelo tonanti

Antiphonam ad Magnificat (Ambrosiaans gezang)

J.C. Bach: Magnificat a 4 in C major, W. E22

Mozart in Milan Sacred Music around the Exsultate, jubilate Robin Johannsen (soprano), Carlo Vistoli (countertenor) Coro e Orchestra Ghislieri, Schola Gregoriana Ghislieri, Giulio Prandi cd Arcana A538