Het beroemd Hagen Quartett speelde in 2018, samen met de Duitse klarinettist en componist Jörg Widmann, het openingsconcert van de eerste Strijkkwartet Biënnale Amsterdam in het Muziekgebouw aan ‘t IJ. Toen werd o.a. de wereldpremière gespeeld van het hier opgenomen Klarinetkwintet van Jörg Widmann (1973).
Jörg Widmann, zowel klarinettist als componist, haakte in op de alomtegenwoordige thema’s “zweven, liefde en zang” in Mozarts aantekeningen, en creëerde met zijn eigen klarinetkwintet, een gewichtige tegenhanger van Mozarts meesterwerk, dat hier in wereldpremière is opgenomen. Mozart componeerde zijn magnifiek Kwintet voor klarinet en strijkkwartet in A (KV 581) in 1789, voor zijn vriend en logebroeder, de klarinettist Anton Stadler. Hij componeerde het stuk weliswaar niet voor een “gewone” (sopraan)klarinet, maar voor een mede door Stadler ontwikkelde bassetklarinet, die zich onderscheidde door het feit dat hij in de laagte niet alleen (genoteerd) reikte tot kleine E, maar tot kleine C, d.w.z. een kleine terts lager. Vandaar dat zijn onderstuk ongeveer 18 cm langer was dan dat van de bekende A-klarinet. Het was op een dergelijk instrument dat de eerste uitvoering in december 1789 plaatsvond in de Weense Tonkünstler-Verein met Stadler als solist.
Ook Mozarts Concerto voor klarinet en orkest, dat twee jaar later werd gecomponeerd (K622), was geschreven voor bassetklarinet. Omdat dit type klarinet zich echter niet kon vestigen in de klarinetfamilie, werden beide werken in het begin van de 19e eeuw herschreven zodat ze op de “normale” A-klarinet konden worden gespeeld. De originele partituren zijn trouwens samen met de kopieën, verloren gegaan, maar vanaf het midden van de 20ste eeuw werden door verschillende klarinettisten, pogingen ondernomen om de oorspronkelijke partituren te reconstrueren. Tegenwoordig worden beide werken zowel in de ene als in de andere versie uitgevoerd.
Het Hagen Quartett is een Oostenrijks strijkkwartet uit Salzburg. Het kwartet werd in de jaren zeventig opgericht door twee broers en twee zussen, Lukas, Angelika, Veronika en Clemens Hagen. De leden van het kwartet speelden van december 2013 tot augustus 2017 op de beroemde Stradivarius-instrumenten die op hun beurt al sinds lang, zij het met aanzienlijke tussenpozen, een kwartet vormen. Deze instrumenten, uitgeleend door de Nippon Music Foundation, werden eerder gebruikt door het Paganini Quartet, het Cleveland String Quartet en het Tokyo String Quartet!
De “Hagen-kinderen” wonnen als kwartet medio jaren zeventig, de eerste prijs op de Jeugdmuziekwedstrijd in Leoben. In 1981 nodigde Gidon Kremer het kwartet uit voor zijn eerste kamermuziekfestival in Lockenhaus. Dit eerste optreden voor het internationale publiek wordt ook wel gezien als het officieel begin van het kwartet, dat destijds door Nikolaus Harnoncourt werd gesponsord. In 1996 wonnen ze de prijs van de Accademia Musicale Chigiana. De leden van het kwartet zijn Lukas Hagen (viool), Rainer Schmidt (viool – sinds 1987), Veronika Hagen (altviool) en Clemens Hagen (cello). Naast Angelika Hagen (tot 1981) is ook Anette Bik, van 1981 tot 1987, lid geweest van het kwartet.
De fenomenale, Duitse componist, dirigent en klarinettist, Jörg Widmann (°1973) werd geboren in München en volgde vanaf zijn zevende klarinet. Later werd hij compositiestudent van Kay Westermann en studeerde hij bij Hans Werner Henze, Wilfried Hiller, Heiner Goebbels en Wolfgang Rihm. Als klarinettist studeerde hij aan de Hochschule für Musik und Theater München bij Gerhard Starke en aan de Juilliard School in New York City bij Charles Neidich. Na zijn afstuderen met een master in München in 1997, vervolgde hij zijn studie aan de Hochschule für Musik in Karlsruhe. Van 2001 tot 2015 doceerde hij klarinet aan de Universiteit in Freiburg. Van 2009 tot 2016 was Widmann hoogleraar Compositie, als opvolger van Mathias Spahlinger, aan het Instituut voor Nieuwe Muziek van de Universiteit van Freiburg. Sinds 2017 is Widmann chef-dirigent en artistiek partner van het Irish Chamber Orchestra en bekleedt hij als hoogleraar compositie, de Edward-Said-leerstoel aan de Barenboim-Said Akademie in Berlijn. Jörg Widmann is in de ECM-catalogus opgenomen met verschillende opnames als componist en klarinettist. “Elegie”, met zijn Mis voor orkest o.l.v. Christoph Poppen, en Fünf Bruchstücke voor klarinet en piano (met Heinz Holliger op piano), verscheen in 2011. In 2018 volgde het oratorium “Arche” (o.l.v. Kent Nagano) voor de inhuldiging van de Elbphilharmonie in Hamburg, en hij is ook te horen aan de zijde van zijn zus Carolin, in het dubbelconcert “Noesis”, uitgebracht in 2010 op de cd “Strata”, met werken van de Estste componist, Erkki-Sven Tüür (°1959).
Mozart & Widmann Clarinet Quintets Jörg Widmann Hagen Quartett cd myrios classics MYR031