Het verhaal van de Bevrijding van Israël uit de Slavernij in Egypte, dat verteld wordt in het Boek van Mozes in het Oude Testament, werd niet alleen door Händel op muziek gezet. Maar, anders bij Händels “Israël in Egypt”, gaat de tekst van Wilhelm Zachariä op het loflied van de Israëlieten na de bevrijding, zonder de voorgeschiedenis in Egypte. Telemann noemde zijn compositie op een tekst (libretto) van Wilhelm Zacharië (1726-1777), “Ein musikalisches Gedicht”, Rolle noemde zijn compositie op tekst van Christoph Christian Sturm (1740-1786), “Ein musikalisches Drama”. Ontdek ze hier in een meesterlijke, authentieke uitvoering o.l.v. Peter Van Heygen, met schitterende solisten en met een koor, bestaande uit “slechts” 4 zangers!
Tijdens de 17de eeuw waarin de Lutherse muziektraditie zich verder ontwikkelde, beleefde Duitsland een bijzonder boeiende periode, waardoor de muziekwereld een hoogst originele taal werd, maar ook Italiaanse en Franse modellen assimileerde met talent en verbeeldingskracht. Lutherse muziek in midden Duitsland, polyfonie en het Luthers koraal, Geistliche Konzerte, Heinrich Schütz en de geboorte van het Duits oratorium, zijn leerlingen, en de toonzettingen van het Lijdensverhaal hebben de weg bereid die naar Johann Sebastian Bach leidde.
In 1722, verhuisde Georg Philipp Telemann van Frankfurt naar Hamburg om er de hoog aangeschreven functie van Stedelijk muziekdirecteur waar te nemen. De eerste compositie, die hij vanuit zijn nieuwe functie aan het Hamburgs publiek presenteerde, was zijn Passion Oratorium “Seliges Erwägen”. Het succes was enorm en blijvend, want deze compositie werd één van de meest gespeelde, Duitstalige Passies van de 18de eeuw. Telemanns leidende rol in het muzikaal leven in Noord- en Midden-Duitsland was onomstreden. De populairste, religieuze composities van Telemann waren, in termen van aantoonbare uitvoeringen en bewaarde kopieën, zijn Brockes-Passion (1716), “das Selige Erwägen” (1722), “der Tod Jesu” (1755), de “Donner-Ode” (1756), het hier opgenomen “Das befreite Israel” (1759), “Der Tag des Gerichts”(1762) en zijn “Der Messias” (1759) op een tekst van Friedrich Gottlieb Klopstock.
Telemanns “Das befreite Israel” werd in 1779 in Haldensleben nabij Magdeburg, voor het eerst uitgevoerd n.a.v. het Verdrag (Vrede) van Teschen. Dit Verdrag werd op 13 mei 1779 in Cieszyn gesloten tussen het aartshertogdom Oostenrijk en het koninkrijk Pruisen, wat een einde werd maakte aan de Beierse Successieoorlog (1778-1779), een oorlog tussen Pruisen en Oostenrijk, waarin Frederik II van Pruisen voorkwam dat Oostenrijk een deel van Beieren in handen kreeg. De oorlog wordt ook “Aardappeloorlog” (“Kartoffelkrieg”) genoemd, vanwege de lange tijd die de Pruisische en Oostenrijkse troepen besteedden aan manoeuvres in Bohemen om de voedselbevoorrading te winnen of te versperren.
Volgens het verdrag kreeg Oostenrijk de Innviertel, een strook land van Passau tot de noordergrens van het aartsbisdom Salzburg en deed afstand van de rest van Keurvorstendom Beieren. Een van de voorwaarden was verder dat Pruisen de markgraafschappen van Brandenburg-Ansbach en Brandenburg-Bayreuth erkende. Saksen kreeg een niet bekende vergoeding. Door het verdrag werden de keurvorstendommen van Beieren en de Keurpalts verenigd. Het verdrag kwam er op initiatief van keizerrijk Rusland en werd door Rusland en Frankrijk bekrachtigd en gewaarborgd.
Door het gebruik van Bijbelse passages en van een Evangelist-verteller, sloot Bachs Kerstoratorium aan bij de traditionele Lutherse historia en de passie-oratoria. Bach componeerde zijn Weihnachtsoratorium nl. naar het voorbeeld van de “Weihnachtshistorien” van Sebastian Knüpfer (“Von Himmel hoch da komm ich her”) en Johann Schelle (“Actus musicus auf Weyh-Nachten”). Een belangrijke voorloper van de “Weihnachtshistorien” van Knüpfer en Schelle was de “Historie der Geburt Christi” (SWV 435) van Heinrich Schütz uit 1664. Ook tijdgenoten van Bach componeerden Kerstoratoria, zoals Carl Heinrich Graun (“Oratorium in Festum Nativitatis Christi”) en Johann Heinrich Rolle (“Oratorium auf die Geburt unsers Heilandes Jesu Christi”). Rolle wordt trouwens vooral herinnerd vanwege zijn Weihnachtsoratorium.
Johann Heinrich Rolle werd geboren in Quedlinburg. Zijn vader was musicus in Magdeburg en aanvankelijk was zijn zoon daar organist terwijl hij rechten studeerde. In 1741 werd Johann Heinrich Rolle kamermusicus aan het hof van de Pruisische koning Frederik II, voor hij in 1746 terugkeerde naar Magdeburg om de functie van organist van de Sint-Janskerk op zich te nemen. Zijn vader overleed in 1751, en Johann Heinrich volgde hem op als muziekdirecteur aan het Altstädtisches Gymnasium, een middelbare school. Hijzelf overleed in Magdeburg. De schitterende, vocale solisten zijn Miriam Feuersinger (Zipporah), sopraan en Elvira Bill (Miriam), mezzosopraan, Daniel Johannsen (joshua), tenor, en André Morsch (Mozes), en Sebastian Myrus (eerste bas in Telemann).
Na zijn opleiding als blokfluitist en zanger ontwikkelde Peter Van Heyghen zich tot een internationaal erkend specialist op het gebied van de uitvoeringspraktijk van 16de-, 17de- en 18de-eeuwse muziek. Hij treedt op als solist en met zijn kamermuziekensembles More Maiorum en Mezzaluna, maar is daarnaast ook bijzonder actief als dirigent en leraar. Hij is vast verbonden aan het Belgische Barokorkest en Vocaal Ensemble Il Gardellino en doceert aan de Koninklijk Conservatorium Brussel (KCB) en het Conservatorium van Amsterdam en Den Haag. Hij wordt overal ter wereld regelmatig uitgenodigd als gastdirigent, voor het leiden van masterclasses en workshops, voor het geven van lezingen en het deelnemen aan debatten. Sinds enkele jaren legt Peter Van Heyghen zich steeds meer toe op het Barokke operarepertoire. Samen met regisseuse en choreografe Sigrid T’Hooft leidt hij sinds 2003 de opera workshop van de Händel-Akademie te Karlsruhe en beiden werden als team uitgenodigd om in 2009 aan het Badisches Staatstheater te Karlsruhe de artistieke leiding waar te nemen van de operaproductie Radamisto van G.F.Händel.
Die Befreiung Israels Telemann Rolle Il Gardellino Baroque Orchestra Peter Van Heygen Feuersinger Bill Johannsen Morsch Myrus cd Passacaille PAS1132