Deze magnifieke cd, die opgenomen werd in het kasteel van Versailles en in het klooster van het Heilig Kruis in Armenië, biedt een gevarieerd programma met Armeense muziek. Het is een prachtige mix van Armeense, instrumentale solomuziek, ensemblestukken en koormuziek van religieuze- en volkstradities, die u de rijke en diverse erfenis van deze schitterende muziek laat ontdekken.

Armenië, één van de oudste oosterse christelijke beschavingen, heeft op wonderbaarlijke wijze een krampachtige en bijzonder tragische geschiedenis overleefd. Sinds de oprichting is het politiek en geografisch omringd door andere grote culturen met voornamelijk oosterse en islamitische overtuigingen, en heeft het een wrede geschiedenis doorstaan die werd onderbroken door meedogenloze oorlogen en bloedbaden die hebben geleid tot de verdwijning van meer dan de helft van de bevolking, de ballingschap van vele andere en het verlies van grote delen van zijn grondgebied. Ondanks dit alles heeft Armenië door de eeuwen heen de essentie van zijn nationale identiteit bewaard, eerst door de creatie van zijn eigen alfabet (bedacht in 405 door de monnik Mesrop Mashtots) en dankzij zijn rijke architecturale erfgoed, dat verspreid is buiten de huidige landgrenzen. Hoewel dit materiële erfgoed een van de meest opvallende kenmerken van zijn natie is, heeft Armenië ook een rijk immaterieel erfgoed bewaard in de vorm van zijn muziek: een zeer rijk en gevarieerd, zij het weinig bekend, repertoire (behalve in het geval van de duduk).

In alle hoogontwikkelde culturen is muziek, vertegenwoordigd en belichaamd door bepaalde instrumenten, evenals bepaalde manieren van zingen en spelen, de meest getrouwe spirituele weerspiegeling van de ziel en geschiedenis van een volk. Van alle instrumenten die in de oude muzikale tradities werden gebruikt, heeft Armenië een speciale ereplaats gegeven aan een uniek instrument, de duduk. Het is niet overdreven om te zeggen dat dit instrument de grootste uitdrukking van Armenië is. Zodra we het geluid van deze instrumenten horen – ze worden meestal als duo bespeeld – voeren de bijna vocale kwaliteit en zoetheid van hun vibraties ons naar een buitengewoon elegisch en poëtisch universum, en introduceren ze ons in een dimensie die zowel intiem als diepzinnig is. De muziek werkt als een echte balsem, tegelijk sensueel en spiritueel, die de menselijke ziel raakt en zachtjes al haar wonden en zorgen geneest.

Armeens gezang, bestaande uit acht modi, is de meest voorkomende religieuze muziek in Armenië, geschreven in Khaz, een Armeens muzieknotatieboek. Veel van deze gezangen zijn van oude oorsprong, die teruggaat tot pre-christelijke tijden, terwijl andere van christelijke oorsprong zijn, waaronder deze van de monnik Mesrop Mashtots, de uitvinder van het Armeens alfabet, of door de kluizenaar monnik Gregorius van Narek.

De Armeense, religieuze muziek Armeense bleef eenstemmig liturgisch tot Komitas aan het eind van de 19^de eeuw, de polyfonie introduceerde. Komitas kan worden beschouwd als de grondlegger van moderne klassieke Armeense muziek. Tussen 1899 en 1910 reisde hij naar de bergachtige streken van Armenië en verzamelde daar meer dan drieduizend volks melodieën, die hij harmoniseerde en omvormde tot liederen. De Armeense priester, componist, pianist, dudukspeler, zanger, koordirigent, volksliederenverzamelaar, musicoloog en dichter, Komitas Vardapet (1869-1935) (foto’s), had een cruciaal belangrijke stem in de geschiedenis van de muziek van zijn land, en de Armeense genocide in 1915.

De instrumenten van de Armeense volksmuziek zijn in de loop van de tijd uitgegroeid tot een breed scala aan instrumenten. Deze omvatten de kanun (een tokkelinstrument uit de tafelciterfamilie), de davul (een dubbelzijdige trommel), de oud, de teer (een geplukt snaarinstrument), de zurna (dubbelrietvolkshobo) en vooral de duduk. De periode van de 14^de – naar de 18^de eeuw was een cruciaal moment in de ontwikkeling van de Armeense traditionele muziek.

Er ontwikkelde zich een rijk repertoire van ballades en liederen rond filosofische, spirituele, lyrische en komische thema’s, begeleid door snaarinstrumenten als de kamânche, saz en santûr. De klanken van de drie traditionele Armeense instrumenten, de Duduk, een dubbele rietbladinstrument, de Shevi en de Quanun, zijn een essentieel onderdeel van de Armeense muziek. Narek Kazyan betovert u met interpretaties van traditionele- en volksmuziek op de Qanun, een soort citer, in combinatie met de cello van Astrig Siranossian en het orkest van Versailles. Tussendoor ontdekt u koorwerken, gezongen door het uitstekend Yerevan Holy Cross-koor.

De Frans-Armeense celliste, Astrig Siranossian (1988), uit Lyon, werd uitgenodigd om drie jaar als artist in residence door te brengen aan de Muziekkapel Koningin Elisabeth in Waterloo, evenals voor de Singer-Polignac Foundation. Ze trad op in de Philharmonie de Paris, Musikverein in Wenen, KKL Luzern, Basel Casino, Dijon Opera, Flagey in Brussel, Teatro Colón Buenos Aires, Kennedy Center Washington. Opnamen van haar, gemaakt in 2018 voor het label Claves Records, omvatten Concerti van A. Khachaturyan en K. Penderecki (foto) en ontvingen 5 diapasons, 5 Classica-sterren en de Clef du mois ResMusica Award. In 2016 bracht ze een cd uit, gewijd aan F. Poulenc, G. Faure en Komitas, begeleid door de pianist Theo Fouchenneret. Ze bespeelt een Ruggieri-cello uit 1676, uitgeleend door de Boubo Music Foundation in Zwitserland.

Stefan Plewniak is een Poolse violist en een dirigent. Hij is de oprichter en muzikaal leider van het Il Giardino d´Amore-orkest in Wenen/Krakau en Cappella dell Ospedale della Pietà Venezia. In 2016 richtte hij het FeelHarmony Symphony Orchestra op. Plewniak is ook de oprichter van het exclusief cd-label Ëvoe Records, dat aandacht en erkenning kreeg van internationale prestigieuze tijdschriften en radiostations. Als dirigent en violist verwierf hij de reputatie van “Paganini van de barokviool”, “meester van emotionele chemie”, “een orkaan op het podium”. In 2018 bracht hij de Händel cd “Enemies in Love” uit, die in de TOP 8 van de best verkopende klassieke albums ter wereld stond. In 2019 dirigeerde Plewniak ook Glucks “Orfeo ed Euridice” voor Warsaw Chamber Opera en Mozarts “Zauberflöte” in Oslo.

In 2017-2018 werd Plewniak uitgenodigd om Rameau’s “Naïs” te dirigeren, inclusief twee semi-geënsceneerde uitvoeringen voor het 25^ste Opera Nova Festival en de Nationale Philharmonie in Warschau. Hij werd ook uitgenodigd om in Oslo drie symfonische en oratoriumprogramma’s uit te voeren, waaronder Mozarts Requiem met het jongenskoor, Sølvguttene, en een Dvorak/Tsjaikofski-programma met de Noorse violiste, Eldbjørg Hemsing als soliste, die haar debuut maakte in de Oslo Philharmonie. Hij gaf ook solorecitals tijdens het Actus Humanus-festival in Gdansk. In het seizoen 2016 – 2017 was Plewniak op tournee met Il Giardino d’Amore in China, en trad op in de Verboden Stad in Beijing en Wuhan. Hij bracht ook twee cd’s uit, “The Heart of Europe” met Poolse muziek, en gaf een promotietour in de VS met concerten en masterclasses in Chicago, NYC en San Diego CA. Een ander album, “Vivaldi – Carnevale de Venezia” bevatte geweldige artiesten als de contratenor Jakub Józef Orliński, en de mezzo’s, Miriam Albano en Natalia Kawalek.

In 2015-2016 debuteerde Plewniak als dirigent en solist in Carnegie Hall en in het Mozarteum. Hij dirigeerde ook Rameau’s “Les Indes Galantes” en een balletproductie met de drie balletten van Tsjaikofski. Daarnaast bracht hij ook “Amor Sacro Amor Profano” en “Cantates et Petits Macarons” uit. In de voorgaande jaren gaf hij concerten op grote Festivals en in concertzalen in Europa en nam hij cd’s op met grote musici als Jordi Savall & Le Concert de Nations, William Christie & Les Arts Florissants en vele anderen. Stefan Plewniak ontving zijn muzikale opleiding aan de conservatoria in Krakau, Praag, Maastricht en Parijs.

Âmes arméniennes Armenian Souls Narek Kazazyan Astrig Siranossian Helbert Asatryan Yerevan Holy Cross Choir Orchestre de l’Opéra Royal Stefan Plewniak cd Château de Versailles CVS109