Het programma van deze cd omspant 500 jaar koninklijke muziek voor vieringen, gebed en herdenkingen. Met werken van o.a. Tallis, Byrd, Gibbons, Purcell, Tippett en Britten, kijkt de collectie vooruit naar de komende kroning van Charles III en blikt het terug op de oude kroningsriten. Het bevat ook een nieuw werk, gecomponeerd in opdracht van de Genesis Foundation, door Cecilia McDowall, ter herdenking van het leven en ter ere van de opmerkelijke regeerperiode van koningin Elizabeth II. Niet te missen!
“Coronation – Music for Royal Occasion”s omvat koninklijke muziek, variërend van privédevotie tot een kroning. Een dergelijke verzameling zou niet compleet zijn zonder minstens twee van de vier magistrale anthems die Händel componeerde voor de kroning van George II in Westminster Abbey in 1727, waarvan “Zadok the Priest” sindsdien is uitgevoerd bij de kroning van elke Britse monarch. De dramatische impact en grootsheid, onderstreept door machtige koor aclamaties en vorstelijke trompetten en trommen, blijft uitermate geschikt als muziek bij de kroning van een nieuwe koning.
Op het programma staat werk van Georg Friedrich Händel (1685-1759), William Byrd (1543-1623), Benjamin Britten (1913-1976), Orlando Gibbons (1583-1625), Henry Purcell (1659-1695), Cecilia McDowall (1951), Michael Tippett (1905-1998) en Thomas Tallis (1505-1585).
William Byrd (ca.1540-1623) (foto) kon omwille van het belang en de betekenis van de tekst, als niemand anders, imiterende polyfonie omvormen tot imponerende, retorische kracht. Hij componeerde muziek, omlijst door de kracht van levende woorden. William Byrd werd in zijn eigen tijd alom bewonderd in binnen- en buitenland en de invloed die hij had op toekomstige generaties was immens. Ondanks dat hij ongelooflijk turbulente tijden doormaakte en vreesde voor zijn eigen veiligheid, is zijn muziek vol leven, emotie en vitaliteit.
Aan het begin van zijn lange carrière publiceerde William Byrd (ca. 1543-1623) drie volumes “Cantiones Sacrae” op Latijnse psalmteksten, op teksten uit de Bijbelboeken “Job” en “Jeremias”, het Marcus evangelie e.a.. De eerste, uit 1575, was in samenwerking met zijn beroemde leraar Thomas Tallis (foto). Elk componeerde 17 “Cantiones” (Motetten). In 1572 was Byrd samen met Tallis, benoemd tot organist van de Chapel Royal. In 1575 kregen Byrd en Tallis vergunning van Koningin Elizabeth I voor het drukken en verkopen van muziek. Zij gebruikten de diensten van de Franse Hugenoten drukker Thomas Vautrollier, die zich in Engeland gevestigd had en die in 1570 een verzameling chansons van Lassus (“Receuil du mellange”) in Londen had uitgegeven. Als dank voor de vergunning droegen de twee componisten hun “Cantiones quae ab argumento sacrae vocantur” op aan de koningin. De publicatie van de “Cantiones” was echter een financiële mislukking. In 1577 waren Byrd en Tallis genoodzaakt om de koningin om financiële hulp te vragen.
De andere volumes, die Byrd alleen componeerde en die hij zijn ‘Liber primus’ en ‘Liber secundus’ noemde, verschenen in 1589 en 1591. Ze bevatten respectievelijk zestien en eenentwintig “Cantiones”. Veel van Byrds Latijnse motetten was gelegenheidsmuziek ter ondersteuning van de katholieke zaak. Hoewel de componist als “Gentleman” en organist van Queen Elisabeths “Chapel Royal” diende, en hij duidelijk één van de meest gewaardeerde musici aan het hof was, bleef hij trouw aan het katholiek geloof en onderhield hij nauwe contacten met de katholieke leden van de adel en met de jezuïeten in Engeland. Hij werd weliswaar voor het afwijzen van het Anglicanisme herhaaldelijk vervolgd, maar bleef toch in de gunst van de koningin, omdat hij zonder onderscheid, zowel voor de ingetogen anglicaanse, als voor de decoratieve katholieke eredienst, prachtige muziek componeerde.
Orlando Gibbons (1583-1625) was één van de veelzijdigste musici van het Elizabethaans tijdperk. Hij droeg in hoge mate bij tot de rijkdom van de vocale en instrumentale muziek. Op het domein van de Fantasia voor gamba’s (viols) componeerde hij voor de combinatie van twee tot zes instrumenten en ontwikkelde eindeloos inventieve vormstructuren, waarbij Italianisme hem niet vreemd was.
De kroning van Koning George II, een magnifieke gebeurtenis, met veel pracht en praal, werd nog versterkt door muziek van o.a. Händel. De gevierde operacomponist, kreeg de opdracht van de prins, die de nieuwe koning zou worden, om de muziek te componeren bij deze grootse ceremonie in Westminster Abbey. Händels Kroningshymnen, bekend als “Coronation Anthems”, bestaan uit vier anthems, waaronder “Zadok the Priest”, die uitgevoerd wordt bij de zalving van de toekomstige koning, en “My heart is inditing”, gespeeld bij de kroning van de koningin, in dit geval, de ontwikkelde markgravin en prinses van Wales, Caroline van Brandenburg-Ansbach (foto). Deze anthems hebben naast het “Hallelujah” uit “Messiah”, immens bijgedragen tot de erkenning van Händel als een belangrijke componist en worden nog steeds vaak geprogrammeerd op festivals en concerten.
Brittens opera “Gloriana”, op een libretto van William Plomer, gebaseerd op “Elizabeth and Essex, A Tragic History” van Lytton Strachey (1880-1932), werd voor het eerst opgevoerd op 8 juni 1953 in de Royal Opera House, Covent Garden in Londen, o.l.v. John Pritchard. De opera werd gecomponeerd in opdracht van de Arts Council of Great Britain ter gelegenheid van de kroning van koningin Elizabeth II, die zelf de galapremière bijwoonde. De tenor, Peter Pears, Brittens levenspartner, zong toen de rol van Robert Devereux, Earl of Essex. Ontdek hier 3 van de 5 “Courtly Dances” in het Palace of Whitehall, uit de derde scène van de 2de akte.
“The Sixteen” gaven hun eerste concert in 1979 onder leiding van oprichter en dirigent Harry Christophers CBE. Hun pionierswerk heeft sindsdien een grote invloed gehad op de uitvoering van koormuziek en trok een groot nieuw publiek aan. En, of het nu gaat om het uitvoeren van een eenvoudige, eenstemmige, middeleeuwse hymne of het uitdrukken van de complexe muzikale en emotionele taal van bepaalde, hedendaagse koormuziek, “The Sixteen” doet dat met de kwaliteiten die alleen de beste ensembles hebben, warmte, ritmische precisie en een onberispelijke intonatie.
Harry Christophers (foto) is één van de grootste koorleiders van vandaag. In samenwerking met “The Sixteen”, het ensemble dat hij bijna 40 jaar geleden oprichtte, heeft hij standaardnormen vastgelegd voor de uitvoering van late middeleeuwse polyfonie tot nieuwe muziek van hedendaagse componisten. Zijn internationale invloed weerspiegelt zich in meer dan 150 opnamen, in zijn werk als artistiek directeur van de Boston Handel en Haydn Society, en als gastdirigent wereldwijd. De unieke klankwereld van “The Sixteen”, rijk aan klankvariëteit en expressieve nuance, weerspiegelt de vastberadenheid van Christophers om een levendig koor te creëren uit de mix van volwassen professionele zangers.
Hoogtepunten van hun werk zijn een Artist Residency in Wigmore Hall, een grootschalige tournee met Monteverdi’s Vespers en de wereldpremière van het Stabat mater van James MacMillan. Christophers is sinds 2008 artistiek directeur van de Handel en Haydn Society. Hij werd in 2008 ook benoemd tot hoofd gastdirigent van het orkest van de stad Granada en werkte als gastdirigent bij, o.m., het London Symphony Orchestra, de BBC Philharmonic, het San Francisco Symphony Orchestra en de Deutsche Kammerphilharmonie. Christophers’ uitgebreide toewijding aan opera heeft producties opgeleverd voor de Engelse Nationale Opera en de Opera van Lissabon en hij werkte samen met de festivals Granada, Buxton en Grange Park. Hij werd in 2012 benoemd tot CBE door de koningin vanwege zijn diensten aan muziek. Hij is Honorary Fellow van Magdalen College, Oxford, evenals van het Royal Welsh College of Music and Drama, en heeft eredoctoraten in muziek van de universiteiten van Leicester, Canterbury Christ Church en Northumbria.
Tracklist:
Handel: Coronation Anthem No. 1, HWV258 ‘Zadok the Priest’
Byrd: O Lord, make thy servant Elizabeth
Britten: 4th, 5th & 6th Dances (Gloriana)
Gibbons, O: Great King of Gods
Purcell: O sing unto the Lord, Z44
McDowall: O Lord, Make Thy Servant Elizabeth
Tippett: Dance, Clarion Air
Byrd: The sweet and merry month of May
anon.: This day day dawes
Britten: Jubilate Deo in E flat major (1934)
Purcell: Music The Food of Love
Byrd/Tallis: Miserere nostri, motet for 7 voices, P. 207
Handel: Coronation Anthem No. 3, HWV260 ‘The King Shall Rejoice’
Tallis: Sing and glorify heaven’s high majesty
Coronation Music for Royal Occasions The Sixteen Harry Christophers cd Coro COR16196