Kort na het begin van de 20ste eeuw zetten baanbrekende composities van Igor Stravinsky en Arnold Schoenberg de muziekwereld op zijn kop. De Joods-Duitse componist, Max Bruch, trotseerde weliswaar de stroom van die gebeurtenissen met stoïcisme. Hij bleef conservatief, patriottisch en bovenal hield hij zich onvoorwaardelijk aan de traditie van de lyrische romantiek. Het fascinerend Vioolconcerto uit 1939, van Benjamin Britten bevat drie contrasterende bewegingen, vol grootse, theatrale gebaren, ongekende lyriek, schoonheid en kracht. De finale is daarenboven een indrukwekkende passacaglia!
Na zijn studie bij Ferdinand Hiller en Carl Reinecke, componeerde de 21-jarige, joodse Max Bruch (1838-1920) uit Keulen, in 1859 zijn Strijkkwartet in do klein op. 9, gebaseerd op een eerder kwartet dat hij als 15-jarige had ontworpen. Bruch componeerde in het Igeler Hof in Bergisch Gladbach, reeds kamermuziek als jongen (een Septet in 1849 en als 9-jarige, een Lied voor de verjaardag van zijn moeder!). Hij was daarom stilistisch, begrijpelijker wijs, schatplichtig aan Beethoven, Mendelssohn en Schumann. In 1859 componeerde hij een strijkkwartet, ziedend van passie en intensiteit.
De muziek van Max Bruch kan worden toegeschreven aan de romantische, Europese traditie. Zijn Concerto nr. 1 in sol klein voor viool en orkest, was vanaf het begin ontzettend populair en overschaduwde vele andere composities. Hij voltooide het concerto in 1866, en de eerste uitvoering was in april 1866, door Otto von Königslow onder leiding van Bruch zelf. Het concerto werd vervolgens aanzienlijk herzien met de hulp van de gevierde violist, Joseph Joachim, en voltooid in zijn huidige vorm in 1867. De première van het herziene concerto werd gebracht door Joachim in Bremen op 7 januari 1868, met Karl Martin Rheinthaler als dirigent.
Een compositie in één enkele beweging voor viool en orkest werd in de winter van 1892-1893 voltooid. Het betrof Bruchs In Memoriam, op 65. Aan Joseph Joachim, met wie Bruch opnieuw contact had na de turbulente periode veroorzaakt door de controversiële scheiding van de violist, schreef hij in januari 1893: “Het stuk is eigenlijk een klaagzang, of een soort instrumentale elegie, ik kon echter niet zeggen dat het werd geschreven voor specifieke personen of die van het verleden”. ‘Toen Simrock voorstelde om het uit te breiden naar een concerto, antwoordde Bruch in maart: “In Memoriam is op zichzelf zo compleet dat er niets kan op volgen”. Het werk is in sonatevorm en zoals gewoonlijk orkestreerde Bruch fantasierijk en introduceerde hij een Engelse hoorn (Cor Anglais), samen met een contrafagot. De percussie omvat drie pauken en bekkens, die, zoals in de Schotse Fantasie, geborsteld worden bespeeld, en de eerste hoorn is gedempt. Een plechtige grote trom luidt de orkestrale treurmuziek in, voor de viool binnenkomt. Na het eerste gevoelig, lyrisch thema, brengt de viool een iets sneller thema. Het slot met de soloviool over het gedempt orkest, ademt een sfeer van troost, in plaats van rouw. Bruch beschouwde “In Memoriam” trouwens zelf als zijn beste werk voor viool.
Brittens vioolconcerto ontstond uit zijn vriendschap met de Spaanse violist, Antonio Brosa (1894-1979). Ze werden aan elkaar voorgesteld door Brittens leraar Frank Bridge en in 1936 vervoegde Brosa, Britten in de eerste uitvoering van de Suite voor viool en piano op.6 voor de BBC. De suite werd in 1936 ook gekozen voor het International Society for Contemporary Music (ISCM) festival in Barcelona. Het duo gaf daar in april de eerste concertuitvoering. Op hetzelfde festival woonde Britten de première bij van het vioolconcerto van Alban Berg, dat hem diepgaand beïnvloedde, net als het uitbreken van de Spaanse burgeroorlog in juli. Deze beide, sterke indrukken kwamen samen met de wens om iets voor Brosa te componeren. In november 1938 begon hij aan zijn vioolconcert. Begin 1939 vertrok Britten naar Canada, waar hij het werk voltooide.
De première in New York in aanwezigheid van Britten, werd goed ontvangen, maar de première in Londen door Thomas Matthews in april 1941, met het London Philharmonic Orchestra o.l.v. Basil Cameron, werd veel minder goed ontvangen. Het publiek nam het nl. slecht op dat Britten in het buitenland was terwijl een oorlog woedde. Uitvoeringen waren sporadisch aan beide zijden van de Oceaan en hoewel Barbirolli in 1949 een uitstekende opname maakte met de Duits-Nederlandse violist Theo Olof, werden andere uitvoeringen uitgesteld omdat Britten veranderingen plande. In de jaren ‘50 herzag hij de partituur nl. grondig, waarbij hij voornamelijk de wijzigingen van Brosa in de solopartij verwijderde. Toen nam de Russische violist Mark Lubotsky het concerto op in Moskou en stuurde de plaat naar Britten. Britten nodigde Lubotsky meteen uit om het te komen spelen in Snape Maltings in Suffolk, waar Britten sinds 1948 het Aldeburgh Festival organiseerde.
Kerson Leong plaatste hier de sublieme vioolconcerti van Bruch en Britten naast elkaar. Deze ongebruikelijke combinatie is weliswaar een reflectie op de reis van het ene uiterste van expressie naar het andere. “Het concerto van Britten drukt een rauwe en blootgestelde ervaring uit, terwijl het concerto van Bruch, troostend en opbeurend is. Na de afgelopen jaren, waarin de wereld veel onzekerheden heeft meegemaakt door pandemieën, oorlogen en crises, was het opnemen van dit album in Londen in januari 2021, met het Philharmonia Orchestra en Patrick Hahn, een diep catharsisch moment”, vertelt Kerson Leong. Niet te missen!
De Canadese violist, Kerson Leong, kreeg voor het eerst internationale aandacht door de Junior First Prize te winnen tijdens de Menuhin Competition 2010 in Oslo. Na daaropvolgende debuten op grote internationale festivals en vier concerten met het Oslo Philharmonic, heeft hij zich onderscheiden als een krachtige en individuele violist op podia als Carnegie Hall’s Stern Auditorium, Wigmore Hall, het Auditorium du Louvre en het National Center for the Performing Arts in Beijing. Gerenommeerde scholen zoals de Jacobs School of Music van Indiana University en de Sibelius Academy hebben zijn unieke aanpak erkend en ook zijn vermogen om de nieuwe generatie te inspireren door hem uit te nodigen om les en lezingen te geven. Als een natuurlijke communicator op en naast het podium versterkt hij zijn belangrijke rol bij het bereiken van jonge mensen en potentiële muziekliefhebbers met zijn kunst. Kerson is een geassocieerde artiest van de Muziekkapel Koningin Elisabeth in België, waar hij werd begeleid door Augustin Dumay. Hij speelt op de ‘ex Bohrer’ Guarneri del Gesu-viool met dank aan Canimex Inc, Drummondville (Quebec), Canada.
De jonge dirigent, componist en pianist, Patrick Hahn (°1995), geboren in Graz, heeft zich reeds gevestigd als een van de meest veelbelovende artiesten van zijn generatie. Zijn zangopleiding en muzikale ervaring kreeg hij al op jonge leeftijd in verschillende operahuizen in heel Oostenrijk. Hij studeerde piano bij Maria Zgubic en orkestdirectie bij Martin Sieghart, Wolfgang Bozic en Johannes Prinz aan de University of Music and Performing Arts Graz. Naast zijn studie piano en directie, werd hij uitgenodigd om masterclasses te volgen bij Kurt Masur, Bernard Haitink en als Conducting Fellow op het Aspen Music Festival en het Tanglewood Music Center. Zijn internationale aanwezigheid is de afgelopen seizoenen exponentieel gegroeid in zowel de concertzaal als in het operagebouw, o.a. met de Münchner Philharmoniker, Philharmonia Orchestra London, Wiener Symphoniker en Bayerische Staatsoper. Vanaf het seizoen 2021/22 heeft hij de functie van algemeen muziekdirecteur van de Wuppertaler Bühnen und Sinfonieorchester GmbH op zich genomen, waarmee hij de jongste GMD in Duitsland werd.
Britten Bruch Violin Concertos Kerson Leong Philharmonia Orchestra Patrick Hahn cd ALPHA946