In 1502, stelde Leonardo da Vinci een gedurfd project voor aan Bayezid II, de sultan van het Ottomaanse Rijk. Hij zou een 240 meter lange brug bouwen over de Gouden Hoorn, het estuarium dat door de stad Constantinopel, (nu Istanboel) loopt. Zijn revolutionair ontwerp is weliswaar nooit gerealiseerd, alleen een schets is bewaard gebleven. Deze opname bouwt de brug die hem voor ogen stond tussen Oost en West, op muzikale wijze. Er klinken anonieme, Ottomaanse composities, Perzische gedichten van Feo Belcari en Hafez en Italiaanse frottola’s uit de 16e eeuw. Onder leiding van Kiya Tabassian dompelen Marco Beasley en Constantinople u onder in de gedurfde wereld van da Vinci’s schets.
Van zonsopgang tot zonsondergang regeerde muziek tussen de sterren van de Perzische beschaving. De traditionele muziek van Iran, uniek voor het Oosten, is de vrucht van een mystiek erfgoed met een fascinerend vermogen tot voortdurende vernieuwing. Voor dit uniek concert gaat Kayhan Kalhor, een onbetwiste meester van deze traditie, samen met Kiya Tabassian op reis door een immens muzikaal universum. Traditie voortzettend terwijl ze de toekomst blootleggen, brengen ze poëzie die oude en nieuwe tijden bezingt en bijdragen aan een cultuur die in volle gang is. De intens spirituele en emotionele improvisaties van Kalhor en Tabassian, doordrenkt van de traditionele muziek van Iran, zouden luisteraars in een tranceachtige staat brengen.
De afstamming van de Setar, een soort luit, kan worden herleid tot de oude tanbur uit het pre-islamitische Perzië. Het is gemaakt van dun moerbeihout en de toets heeft meer dan 20 beweegbare frets. Setar wordt letterlijk vertaald als “drie snaren”; in zijn huidige vorm heeft het weliswaar vier snaren. Vanwege zijn delicate en intieme sonoriteit is de Setar hét favoriet instrument van soefi-mystici.
Op het gevarieerd programma staan o.a. “Kuh-Pareh” van Agha Mo’men (ca. 1525-1600) uit de verzameling van Demetrius Cantemir, 2 frottola’s van Bartolomeo Tromboncino (ca. 1470-1535 of later), in 1509 en 1511, gedrukt in het Libro I en Libro II van Franciscus Bossinensis, composities, o.a. één van Ambrogio Dalza, gedrukt in 1508, in de “Intabulatura de lauto. Libro quarto” door Ottaviano Petrucci in Venetië, en anonieme composities uit de Cancionero de la Colombina in Sevilla, gekopieerd tijdens het bewind van de katholieke Koningen, mogelijk tussen 1460 en 1480.
“Constantinopel” is een in Montreal gevestigd ensemble voor oude muziek en muziek uit het Midden-Oosten. Het ensemble werd in 1988, opgericht door de broers Kiya Tabassian (setar) en Ziya Tabassian (tombak (vaastrommel)). De setar en tombak worden in het ensemble aangevuld met barokviool en viola d’amore, luit en aartsluit, barokgitaar, daf (een soort trom), kanun (qanûn), een soort een hakkebord of cimbalom, en een ciaramella, een Zuid-Italiaanse schalmei, de voorloper van de hobo.
Kiya Tabassian (1976) is een in Iran geboren setarspeler en componist die in 1990 naar Canada verhuisde. Tabassian kreeg al vroeg een opleiding in Perzische muziek terwijl hij nog in Iran woonde. Hij verhuisde met zijn gezin naar Montreal, Québec en vervolgde zijn muziekstudies. Hij kreeg les van Reza Ghassemi en Kayhan Kalhor en daarnaast kreeg hij compositieles van Gilles Tremblay en Michel Gonneville aan het Montreal Conservatory of Music. In 1998 was Tabassian medeoprichter van de het ensemble Constantinopel. De achtergrond was een poging om een compositie te ontwikkelen die zijn invloed zou ontlenen aan de muziek van de middeleeuwen en de muziek van het renaissance erfgoed uit Europa, het Middellandse Zeegebied en het Midden-Oosten.
De Italiaanse tenor, stemacteur en musicoloog, Marco Beasley (1957) (foto), uit Napels, was in 1984, samen met Guido Morini en Stefano Rocco, één van de drie stichtende leden van het oude muziekensemble, “Accordone”. Stefano Rocco werd later vervangen door de bekende barokviolist, Enrico Gatti (°1955) uit Perugia, een gewezen leerling van Chiara Banchini en Sigiswald Kuijken. Beasley is een opmerkelijke pleitbezorger van de barokke uitvoeringspraktijk en van de heropleving van het recitar cantando en de Napolitaanse frottola’s, uit de tijd van het barokke Italië.
Il Ponte di Leonardo Constantinople Marco Beasley Kiya Tabassian cd Glossa GCD924503
https://www.stretto.be/2017/12/10/marco-polo-een-schitterende-muzikale-reis-van-venetie-naar-xanadu/