Locatelli was een van de meest indrukwekkende vioolvirtuozen uit de eerste helft van de 18de eeuw, die pittoreske, kleurrijke en opvallend moderne stukken componeerde voor zijn instrument. Een paar jaar na een samenwerking rond Mozart die hen wereldwijde bekendheid opleverde, brengen Isabelle Faust en Il Giardino Armonico nu de volledige verhalende intensiteit van Locatelli’s concerti. Pietro Antonio Locatelli werd geboren in Bergamo in 1695. Tussen 1716 en 1722 was hij lid van de “congregazione generale dei musici di S. Cecilia” in Rome en was hij onder de bescherming van de prelaat en toekomstige kardinaal Camillo Cybo aan wie hij in 1721 zijn Concerti Grossi op. 1 opdroeg. Locatelli was ook in dienst van de machtige familie Caetani, van de kerk (Basilica) San Lorenzo in Damaso en van andere Romeinse adellijke huizen zoals dat van kardinaal Pietro Ottoboni in diens magistraal Palazzo della Cancelleria. Ottoboni was librettist en beschermheer van Corelli, de jonge Händel, Alessandro Scarlatti, Antonio Vivaldi en Antonio Caldara.

Locatelli moet ook enige tijd in Venetië hebben doorgebracht voordat hij zich definitief in Amsterdam vestigde. In 1733 besloot hij om zijn “L’Arte del Violino” (gepubliceerd door uitgeverij Le Cène in Amsterdam) op te dragen aan de Venetiaanse patriarch Girolamo Michele Lin, als dank voor zijn gastvrijheid en zijn waardering voor zijn muziek. Tussen 1729 en 1764 woonde Locatelli aan de Prinsengracht in Amsterdam. In deze stad maakte hij carrière. Na een aantal concertreizen door Frankrijk en Duitsland vestigde Locatelli zich nl. in 1729 definitief in Amsterdam. Hij gaf er vioolles en was er een belangrijke muziekuitgever. Hij organiseerde concerten, werd door Cornelis Troost geportretteerd en leidde het door hem opgericht Collegium Musicum. Na zijn dood in 1764 werd zijn immense bibliotheek met boeken over de meest uiteenlopende onderwerpen geveild.

Pietro Locatelli’s “L’Arte del violino” voor viool solo, strijkers en basso continuo, gepubliceerd in 1733, vernieuwde zowel de viooltechniek als het soloconcerto als genre. De twaalf concerti speelden ook een belangrijke rol bij de beeldvorming van de vioolvirtuoos, die tegen het einde van de eeuw, met Niccolò Paganini, zijn hoogtepunt bereikte. Locatelli’s “L’Arte del violino”, op.3, een bundel van twaalf concerti voor viool en strijkers, bevat tevens 24 technisch immens moeilijke capricci voor soloviool, de voorlopers van de 24 Capricci op. 1 van Niccolò Paganini. Hij componeerde in de lijn van Corelli, in een stijl te vergelijken met die van Antonio Vivaldi. Naast Jean-Marie Leclair, met wie hij samen speelde in Londen en aan het hof in Kassel, was hij de grootste vioolvirtuoos van zijn tijd. Locatelli componeerde tussen 1721 en 1762, 24 concerti grossi, 12 sonaten voor fluit en basso continuo, “L’Arte del violino” (12 vioolconcerti en 24 capricci voor vioolsolo), ouverturen, triosonaten en vioolsonaten. Waarschijnlijk componeerde hij de concerti tussen 1723 en 1729, de jaren waarin hij voornamelijk optrad aan prinselijke hoven in Italië en Duitsland.

In zijn muziek, verlegde Locatelli de grenzen van de viooltechniek met een ongekend virtuoze en zelfs romantische visie. Het veelvuldig gebruik van uitzonderlijk hoge posities op de viool, veel capriolen in de linkerhand waaronder dubbelgrepen en uitgerekte vingerzettingen, en de verkenning van tot dan toe zelden gebruikte boog technieken, maakte hem een pionier van vioolspel, de muziek voor viool en van de ontwikkeling van de viooltechniek in het algemeen. Ondanks zijn duidelijke fascinatie voor virtuositeit, zorgde Locatelli in de eerste plaats voor charmante, originele melodieën en persoonlijke karakterisering.

Hoewel de ongewoon hoge technische eisen van de solopartij vanaf het begin duidelijk zijn, komen de grote verrassingen pas aan het einde van de eerste en derde beweging van de concerti. Hier voegde Locatelli nl. capriccio’s in voor de solist, van een moeilijkheid, die voorheen ongehoord was, met een linkerhandtechniek die gebruik maakt van extensies, octaven, onvoorbereide tienden, dubbele en driedubbele snaren, arpeggio’s en dubbele trillers, en het spelen op extreem hoge posities, cfr. de stijgende gebroken tertsen in het Capriccio nr. 22 in de derde beweging van het Concerto nr. 11.

De fantastische, Duitse violiste, Isabelle Faust (1972), kreeg haar eerste vioollessen op initiatief van haar vader toen zij vijf jaar oud was. Ook haar broer Boris, had talent en werd later professioneel altviolist. Isabelle Faust kreeg les van Christoph Poppen en Dénes Zsigmondy, en nadat zij als eerste Duitse violiste de Premio Paganini had gewonnen, woonde ze 9 jaar in Frankrijk, waar zij haar echtgenoot ontmoette, met wie zij een zoon kreeg. In 2004 werd zij benoemd tot hoogleraar viool aan Universiteit voor de Kunsten in Berlijn. Isabelle Faust woont ook in Berlijn. Sinds 1996 bespeelt ze een fenomenale Stradivariusviool die de “Bella Addormentata” of “Sleeping Beauty” genoemd wordt. Deze uitzonderlijke viool, die uit 1704 stamt, heeft Faust te leen gekregen van de Landesbank Baden-Württemberg. Overigens treedt ze ook op met barokviolen en bijbehorende strijkstokken. Alexander Melnikov is haar vaste kamermuziekpartner. Ze maakte reeds talrijke cd-opnamen met hem, waaronder de vioolsonates van Brahms en Beethoven.

Tracklist:

Concerto grosso in C minor Op. 1 No. 11 Do mineur / c-Moll

Violin Concerto in A major Op. 3 No. 11 La majeur / A-Dur

Concerto grosso in E-flat major “Il pianto d’Arianna” Op. 7 No. 6 Mi bémol majeur / Es-Dur

Violin Concerto in C minor Op. 3 No. 2 Do mineur / c-Moll

Pastorale in F (extr. Concerto grosso in F minor Op. 1 No. 8)

Pietro Antonio Locatelli Il Virtuoso, Il Poeta Violin Concertos & Concerti Grossi Isabelle Faust, Il Giardino Armonico, Giovanni Antonini cd harmonia mundi HMM902398