Op bezoek bij de Schumanns. Met deze cd neemt het schitterend Trio Dichter u mee op een denkbeeldig bezoek aan een van de meest iconische koppels in het 19^de -eeuwse Duitsland: het huis van Robert en Clara Schumann, verlevendigd door hun artistieke, muzikale en persoonlijke uitbundigheid. Bach was een van hun modellen, Gade, Kirchner en Brahms hun beschermelingen en Felix Mendelssohn was een goede vriend! Speciale gasten zijn Samuel Hasselhorn, bariton en Jorge González Buajasán, Bösendorfer vleugel uit ca. 1890.

Begenadigd concertpianiste, beroemd pedagoge, echtgenote van een geniaal componist en moeder van acht! kinderen. Clara Schumann, geboren in Leipzig als Clara Josephine Wieck (1819-1896), was pianiste, Königliche und Kaiserliche Kammervirtuosin, componiste en pianolerares. Ze was de dochter van de zangleraar, pianist en muziekpedagoog Friedrich Wieck. Ze had een korte relatie met de pianist en componist Theodor Kirchner (1823-1903), maar in 1840, trouwde ze met Robert Schumann. Daarenboven had ze een complexe vriendschap met Johannes Brahms.

In 1847 gaven Clara en haar echtgenoot een matinee concert in het Berlijns salon van Fanny Hensel. Het programma bestond uit twee liederen en de première-uitvoeringen van het pianokwartet van Robert en het pianotrio van Clara Schumann. 25 jaar later, tijdens een tournee door Engeland, speelde ze een solo-pianorecital (een ongewone praktijk in die tijd) met werken die haar het meest aangingen: de ‘Kinderszenen’ van haar man en werken van Beethoven, Scarlatti, Chopin, Brahms en Mendelssohn, een programma dat haar publiek verrukte. Ze werd aangekondigd als “Madame Schumann”.

Robert Schumann (1810-1856) was één van de belangrijkste figuren van de Duitse romantiek. Samen met Felix Mendelssohn-Bartholdy, bedacht hij, in het bijzonder in zijn Leipzigse periode (1828-1844), de stijl en de klank van het tijdperk. Zijn symfonieën en concerti, kamermuziek en liederen, en vooral zijn pianowerken, behoren tot de belangrijkste composities van de Duitse 19de eeuw. Zijn oeuvre is dan ook een integraal onderdeel geworden van de hoogstaande, Europese muziekcultuur.

De naam Robert Schumann wordt over het algemeen gelieerd aan pianomuziek, aan liederen en aan Clara, geboren Wieck, zijn vrouw en talentvolle pianiste, met wie hij een tumultueuze relatie had. Het leven van Schumann werd echter vaak vertroebeld door perioden van depressie en emotionele beroering, en wel in die mate dat hij de laatste twee jaar van zijn leven doorgebracht in een inrichting, gekweld door opwellingen van paranoia en waanzin, gecombineerd met geheugenverlies. Ondanks of misschien wel dankzij zijn turbulente, emotionele toestand, is Schumann erin geslaagd om honderden composities te voltooien, variërend van grootse orkestwerken tot intieme liederen en zelfs een volwaardige opera.

De geniale muziek van Robert Schumann was onveranderlijk verbonden met de dramatische gebeurtenissen in zijn leven. Schumann verwerkte zowel zijn liefde voor Clara als zijn pianistische frustraties in zijn muziek, die vaak werd gecomponeerd met Clara in gedachten, zowel romantisch als muzikaal. In tegenstelling tot het eerste decennium van zijn carrière, dat bijna volledig in het teken stond van pianomuziek, componeerde Schumann in de jaren 1840 niet veel solo-pianomuziek en produceerde hij slechts een handvol fuga’s en de “12 Klavierstücke für kleine und große Kinder, op.85 (1849) voor 4-hanidg klavier. Hoewel zijn Pianotrio’s van latere datum zijn (1847-1851), werd het jaar 1842, in dat jaar componeerde hij wel zijn Phantasiestücke voor pianotrio, op. 88, bekend als het jaar van zijn kamermuziek. Schumann achtte bv. het strijkkwartet als genre bijzonder hoog, beschreef het als nobel en beschouwde het als een van de meest onthullende, muzikale uitdrukkingen, in termen van compositorisch vakmanschap. Tijdens enkele hectische zomerweken in 1842, voltooide hij er meteen drie strijkkwartetten na elkaar en presenteerde ze aan zijn vrouw Clara op haar 23ste verjaardag in september.

Robert Schumann was in veel opzichten typerend voor de tijd waarin hij leefde. Hij combineerde in zijn muziek een aantal van de belangrijkste kenmerken van de romantiek, zoals hij dat deed in zijn leven. Schumanns literaire gevoeligheid was uitzonderlijk ontvankelijk voor de ideeën en de wereld van fantasieën en sprookjes. Zijn poëtische “Hausmusik” voor huishoudelijke consumptie, vertegenwoordigde een beweging van de uiterlijke naar de innerlijke gevoelswereld. Schumann was een meester van de uitgesproken intieme, romantische dichterlijkheid. Ondanks zijn wrok dat Clara’s populariteit als pianiste zijn eigen bekendheid als componist overtrof, slaagde Schumann erin om zijn gefrustreerde emoties in compositorische productiviteit te veranderen.

Robert Schumann componeerde in 1840, zijn “Liederjahr”, maar liefst 150! “Lieder für eine Singstimme, mit Begleitung des Pianoforte”, waaronder de liedcycli “Liederkreis” op. 24 (negen liederen) en de twaalf “Kernerlieder” op. 35. Reden voor deze enorme liedproductie was Schumanns liefde voor Clara Wieck, de dochter van zijn voormalige pianoleraar, die zich verzette tegen het huwelijk van zijn dochter met Robert.

Schumanns liefde voor Clara leidde nl. tot jarenlange conflicten met zijn pianoleraar, haar vader Friedrich Wieck, die zijn oogappel beschouwde als een veelbelovend pianiste, die hij terecht beschouwde als de kroon op zijn leraarschap. Het kwam tot een openlijke breuk, Wieck had Schumann verboden Clara te ontmoeten en ging met haar op concertreis. Maar in Schumanns werken uit deze tijd bleef Clara aanwezig. In 1837 verloofde het paar zich tegen de wil van vader Wieck en de intriges van Wieck leidden bij Schumann tot een zenuwcrisis en aanvallen van zwaarmoedigheid. Uiteindelijk werd via de rechtbank, de toestemming voor het huwelijk geforceerd en het paar kon op 12 september 1840, daags voor de 21ste verjaardag van Clara, in de dorpskerk van Schönefeld trouwen. In datzelfde jaar werd Schumann door de Universiteit van Jena tot eredoctor benoemd en het echtpaar bleef tot 1844 in Leipzig wonen. Het Trio Dichter bestaat uit Théotime Langlois de Swarte (viool), Hanna Salzenstein (cello) en Fiona Mato (piano).

Tracklist:

1. Clara Schumann – 3 Romances, Op. 22: No. 1, Andante molto
2. Robert Schumann – Myrthen, Op. 25: No. 1, Widmung
3. Clara Schumann – Soirées musicales, Op. 6: No. 2, Notturno

4-7 Robert Schumann – Trio pour piano et cordes no. 2 en fa majeur, Op. 80

8. Robert Schumann – Kinderszenen, Op. 15: No. 1, Von fremden Ländern und Menschen (Arr. voor viool, cello en piano door Trio Dichter)
9. Robert Schumann – 5 Stücke im Volkston, Op. 102: No. 1, Mit Humor
10. Johann Sebastian Bach – 6 Kleine Präludien, BWV 933-938: No. 6
11. Niels Gade – Akvareller, Op. 19, Livre 1: No. 1, Elegie (Arr. voor viool en piano door Trio Dichter)
12. Johannes Brahms – 49 Deutsche Volkslieder, WoO 33, Livre 3: No.1, Schwesterlein
13. Robert Schumann – 5 Stücke im Volkston, Op. 102: No. 2, Langsam
14. Felix Mendelssohn – Andante & Allegro assai vivace, Op. 92
15. Theodor Kirchner – Bunte Blätter, Op. 83: No. 6, Lied ohne Worte
16. Robert Schumann – 6 Gedichte von N. Lenau und Requiem, Op. 90: No. 2, Meine Rose
17. Domenico Scarlatti – Sonate en sol mineur, K. deest
18. Johannes Brahms – 5 Lieder, Op. 49: No. 4, Wiegenlied
19. Robert Schumann – Kinderszenen, Op. 15: No. 13, Der Dichter spricht (Arr. voor viool, cello en piano door Trio Dichter).

An Invitation at the Schumanns’ Trio Dichter, Théotime Langlois de Swarte, Hanna Salzenstein, Fiona Mato With Samuel Hasselhorn Jorge González Buajasán cd harmonia mundi HMM902509