Als we het hebben over 20ste-eeuwse, Engelse componisten, denken we in de eerste plaats aan Vaughan Williams, Walton, Bridge, Bax en Bliss, Holst en Britten. Heel begrijpelijk. Maar, naast deze beroemdheden, waren er in het tweede “Georgian” tijdperk, ten tijde van de koningen George V en George VI, en ten tijde van de jonge Queen Elizabeth II, tal van talentvolle, Engelse componisten, die binnen de “Splendid isolation” van Albion bleven. Alhoewel… Op het programma van deze cd staan het Piano Concerto No. 2 in E flat major (1957) van Gordon Jacob, Variations for Piano and Orchestra (1948) van John Addison en het Piano Concerto, Op. 30 (1932) van Edmund Rubbra. Deze opname door het BBC National Orchestra of Wales o.l.v. Stephen Bell (Jacob en Addison) en George Vass (Rubbra), zijn verrassend genoeg, de eerste opnames van deze drie werken. Niet te missen!
Het Engels pianoconcerto werd geboren rond 1770. De eerste, Engelse pianoconcerti voor de “square piano” (“Tafelklavier”) (foto) van de Duitse instrumentenbouwer, Johannes Zumpe (1726-1790), één van de „Zwölf Apostel“ onder de Duitse pianobouwers, die ten tijde van de Zevenjarige Oorlog, in 1761, naar Londen verhuisde, en die daar aan Princes Street, Hanover Square, zijn zaak opende, waren van de hand van Carl Friedrich Abel (1723-1787), James Hook (1746-1827) en Philip Hayes (1738-1797). En, eigenlijk moeten we daar nog Johann Christian Bach (1735-1782), (“de Milanese of Londense Bach”) aan toevoegen, die zich in 1762, in Londen vestigde.
Gordon Jacob (1895-1984) studeerde van 1920 tot 1924, compositie bij Charles Villiers Stanford, muziektheorie bij Herbert Howells en directie bij Sir Adrian Boult aan het Royal College of Music. Van 1926 tot 1966, was hij professor compositie, instrumentatie, orkestratie en muziektheorie. Daarnaast was hij dirigent van de Royal Amateur Orchestra Society en werd hij in 1968, Commander of the British Empire. Na de Tweede Wereldoorlog was hij een leerling en later een vriend van Ralph Vaughan Williams.
Zijn Pianoconcerto nr. 2 in E Flat werd voltooid in 1957, en ging in première op 11 juli van dat jaar in Winter Gardens, Bournemouth, met als soliste, de fenomenale, joods-Oekraïense pianiste, Edith Vogel (1912-1992) (foto). Een Proms uitvoering vond plaats in de Royal Albert Hall in augustus 1957, met dezelfde soliste. Het concerto opent in een pittige sonatevorm, Allegro Vivace, met een prachtig, romantisch tweede thema, gevolgd door variaties als tweede beweging. Om te ontdekken!
John Addison (1920-1998), vooral bekend om zijn filmmuziek, ging op 16-jarige leeftijd naar het Royal College of Music, waar hij compositie studeerde bij Gordon Jacob, hobo bij Léon Goossens en klarinet bij Frederick Thurston. Deze opleiding eindigde in 1939, door zijn dienst in de Tweede Wereldoorlog. Addison was o.a. tankofficier in de Slag om Normandië en raakte gewond bij Caen, waarna hij deelnam aan Operatie Market Garden. Addison zou later de muziek componeren voor de film, “A Bridge Too Far”. Aan het einde van de oorlog keerde hij terug naar Londen en doceerde er compositie aan het Royal College of Music.
Addisons “Variaties voor piano en orkest” uit 1948, (I. Lento espressivo – Vivo, II. Tempo I – Tempo commodo – Allegro giusto en III. L’Istesso Tempo – Lento sostenuto), gecomponeerd voor een klein orkest, bestaande uit dubbele houtblazers, vier hoorns, een paar trompetten en een paar trombones, bastrombone, pauken, percussie en strijkers, werden voor het eerst uitgevoerd in een BBC-uitzending in 1960, door Margaret Kitchin (1914-2008) (foto), “The champion of modern British composers”, bekend van haar uitvoeringen van werk van Michael Tippett (1905-1998). De orkestrale krachten zijn klein en het werk is in één beweging maar met veel tempoveranderingen. De opening is langzaam en somber, met fagotten en hoorns prominent aanwezig. Dit thema wordt overgenomen door de violen, vooraleer de piano binnenkomt, waarbij de eerste variatie gekenmerkt wordt door aanstekelijke, ongebruikelijke syncopen in de piano.
Edmund Rubbra (1901-1986), de boezemvriend van Arthur Bliss, componeerde zijn Pianoconcerto, op. 30 (niet te verwarren met zijn Pianoconcerto in G-groot, op. 85 uit 1956, opgedragen aan Ali Akbar Khan, de virtuoze Hindoestaanse sarodspeler), in 1932, na privé studies bij Cyril Scott en Gustav Holst aan Reading University en de Royal College of Music. Na de Tweede Wereldoorlog gaf hij les aan de Oxford University en vanaf 1961, aan de Guildhall School. Hij was een pianovirtuoos en componeerde wel 11 heel bijzondere symfonieën (8ste Symfonie “Hommage à Teilhard de Chardin”, 11de Symfonie “à Colette”), en tal van concerti voor altviool, piano en viool.
De première van zijn Pianoconcerto was in de Royal College of Music in Londen, met als soliste, Kathleen Long (1896-1968) (foto) (meer dan 40 jaar!, lerares aan de Royal College of Music), met het New Symphony Orchestra o.l.v. de dirigent en componist, Edward (Geoffrey) Toye (1889-1942) (foto), verbonden aan D’Oyly Carte Opera Company en Sadler’s Wells Theatre. De eerste beweging Andante moderato – Allegro con brio, heeft een onverwacht atmosferische opening, met het thema in de Engelse hoorn, dat vervolgens door de piano wordt opgenomen. De Allegro-sectie heeft een folk-achtig gevoel en de tweede beweging, Larghetto e tranquillo, is meditatief en lyrisch in het begin, alvorens een stormachtig middelste gedeelte komt, waarbij pauken en zelfs tamboerijnen betrokken zijn. De laatste beweging lijkt een Schotse dans en voelt als een variatiebeweging.
Wil u meer van al dit moois, kan u terecht in de magnifieke 4 cd box, “British Piano Concertos” (Lyrita – SRCD2345 (2014)) (foto). In deze box zijn de solisten/pianisten, Malcolm Binns, Peter Katin, Howard Shelley, Peter Wallfisch, John Ogdon, Eric Parkin, Piers Lane, John McCabe, David Wilde, Philip Fowke en Malcolm Williamson. Inhoud van deze sublieme box is:
Berkeley: Piano Concerto Op. 29
Bridge: Phantasm
Busch: Piano Concerto (1937/8)
Finzi: Eclogue, Op. 10
Foulds: Dynamic Triptych (Piano Concerto)
Hoddinott: Piano Concerto No. 1 Op. 19 (1960)
Ireland: Legend
Moeran: Rhapsody for Piano & Orchestra
Rawsthorne: Piano Concerto No. 1
Scott: Early One Morning
Stanford: Piano Concerto No. 2 in C minor Op. 126
Vaughan Williams: Piano Concerto in C major
Williamson: Piano Concerto No. 1 in A major
De Engelse pianist, Simon Callaghan (1983), begon op 8-jarige leeftijd met piano spelen. Hij ging op 16-jarige leeftijd naar Chetham’s School of Music, voor hij aan het Royal College of Music in Londen studeerde. Tegenwoordig is hij een veelgevraagd solist en kamermusicus en is hij Director of Music in Conway Hall in Londen. Simon is ook een PhD-onderzoeker aan het Royal Northern College of Music en is hoofdleraar piano aan de Ingenium Academy (Winchester). Hij geeft ook cursussen aan Benslow Music en geeft regelmatig masterclasses aan Chetham’s School of Music en het Royal Birmingham Conservatoire. Simon Callaghan is een Steinway-artiest en in zijn solocarrière trad hij op in de grootste concertzalen over de hele wereld. Zijn samenwerking met het BBC Scottish Symphony Orchestra resulteerde o.a. in de allereerste opnames van muziek van de Engelse componist, Roger Sacheverell Coke (1912-1972), die o.a. wel 6 pianoconcerti componeerde.
De Engelse hoornist en dirigent, Stephen Bell (foto), studeerde aan het Royal College of Music bij de hoornist en dirigent, Norman Del Mar (1919-1994) (foto). Hij wordt nu steeds meer gevraagd, zowel in binnen- als buitenland, met een grote verscheidenheid aan internationale orkesten. Hij werd in 2009 benoemd tot artistiek directeur van het City of Oxford Orchestra en was verheugd om in 2013 de functie van Associate Conductor van de Hallé Pops op zich te nemen. In 2022 aanvaardde hij zijn nieuwe functie als vaste gastdirigent van het Iers RTÉ Concert Orchestra (Raidió Teilifís Éireann). Van 2005 tot 2010, werd hij uitgenodigd om de jaarlijkse BBC Proms in the Park te dirigeren met de BBC Philharmonic, en sinds 2011, is hij elk jaar te zien in de live tv-uitzendingen van de Last Night of the Proms-vieringen van het BBC Scottish Symphony Orchestra. Hij maakte zijn Royal Albert Hall Proms-debuut met de enorm succesvolle Doctor Who Prom in 2008, keerde in 2012 terug voor een Family Matinee Prom met de Royal Northern Sinfonia en opnieuw in 2014 voor twee CBeebies Proms op televisie met de BBC Philharmonic. De Folk Prom in het seizoen 2018 markeerde zijn eerste Prom met het BBC Concert Orchestra en keerde met hen terug in het seizoen 2019.
De Engelse dirigent George Vass (1957), geboren in Staffordshire, studeerde aan het Birmingham Conservatoire en de Royal Academy of Music, en maakte zijn professioneel debuut op St John’s Smith Square in Londen op de leeftijd van tweeëntwintig. Vass is sinds 1992, artistiek directeur van het Presteigne Festival en was van 2004 tot 2009, artistiek directeur van het Londens Hampstead and Highgate Festival. Hij is oprichter en artistiek directeur van Orchestra Nova en is momenteel verbonden aan het Bushey Symphony Orchestra en de St Albans Choral Society.
British Piano Concertos Addison Jacob Rubbra Simon Callaghan BBC NOW Stephen Bell George Vass cd Lyrita SRCD416