Vooral de geniale muziek van Maurice Ravel ligt Alexandre Tharaud na aan het hart. Nu heeft hij in samenwerking met het Orchestre National de France en dirigent Louis Langrée, Ravels beide pianoconcerti opgenomen, in combinatie met Noches en los jardines de España (Nachten in de tuinen van Spanje), het weelderig, kleurrijk meesterwerk voor piano en orkest van Manuel de Falla. Niet te missen!
Net als het al even geniaal Pianoconcerto van George Gershwin, was ook het “Concerto en sol” van Ravel, ontstaan onder invloed van het jazzidioom. Ravel leerde dat idioom en die harmonieën nl. kennen op zowel zijn tournee door de Verenigde Staten, als in Parijs, waar de toenmalige “jazz” opgang maakte. Ravel wilde zelf de solopartij spelen op de première van zijn pianoconcerto en bereidde zich voor door het spelen van de études van Liszt en Chopin. Wegens zijn matige gezondheid en oververmoeidheid werd de pianopartij op de première weliswaar gespeeld door de legendarische Marguerite Long (1874-1966) (foto), aan wie Ravel zijn concerto had opgedragen. Marguerite Long speelde de première in januari 1932, waarbij Ravel dirigeerde. Enige dagen na de succesvolle première gingen ze samen op tournee langs 20! Europese steden, waar het meesterwerk overal enthousiast werd ontvangen. De eerste Noord-Amerikaanse uitvoeringen werden simultaan gegeven op 22 april 1932, door zowel het Boston Symphony Orchestra als het Philadelphia Orchestra in hun respectievelijke, eigen concertzalen!
Ravels geniaal Concerto (“pour la main gauche seule”), in D, werd gecomponeerd tussen 1929 en 1931. Dit concerto ging in januari 1932 in première met als solist de Oostenrijkse pianist, Paul Wittgenstein (foto). In 1929, een jaar na het voltooien van “Boléro”, ontving Ravel ongeveer tegelijkertijd, twee opdrachten voor het componeren van een concerto. De eerste kwam van de orkestdirigent, Serge Koussevitzky, ter gelegenheid van de 50ste verjaardag van het Boston Symphony Orchestra. Deze opdracht resulteerde in het Pianoconcerto in G (en sol). De tweede opdracht kwam van Paul Wittgenstein. Deze pianist, broer van de beroemde filosoof, Ludwig Wittgenstein, had nl. in de Eerste Wereldoorlog zijn rechterarm verloren.
Hij wilde desondanks als uitvoerend pianist blijven spelen en spoorde veel grote componisten aan om een werk te componeren voor de linkerhand, o.a. Richard Strauss (Parergon, op.73, 1925 en Panathenäenzug, op.74, 1927), Korngold (Pianoconcert in C, op.17, 1923), Benjamin Britten (Diversions, 1940) en Sergej Prokofjev. Prokofjev componeerde in 1931, naar aanleiding van dat verzoek, zijn Vierde pianoconcerto op. 52, specifiek voor de linkerhand.
Falla’s “Noches en los jardines de España”, G. 49 verwijst naar het Spaans-Arabisch verleden van de regio Al-Andalus. Falla begon dit werk in 1909 als een reeks nocturnes voor piano solo, maar op voorstel van de pianist Ricardo Viñes veranderde hij de nocturnes in een compositie voor piano en orkest. Falla voltooide het in 1915 en droeg het op aan Viñes. De pianist op de eerste uitvoering was echter niet Viñes noch Falla, die nochtans een ervaren pianist was, maar wel José Cubiles. De eerste uitvoering was in april 1916 in het Teatro Real in Madrid, met het Orquesta Sinfónica de Madrid onder leiding van Enrique Fernández Arbós. Viñes speelde het werk wel in première van San Sebastian, kort na de wereldpremière, met hetzelfde orkest. Arthur Rubinstein was die avond in het publiek en hij introduceerde het werk in Buenos Aires. 
De première in Parijs vond plaats in januari 1920, door de pianist Joaquín Nin onder leiding van Fernández Arbós. De componist was zelf de solist bij de première in Londen in 1921, tijdens een Queen’s Hall-concert onder leiding van Edward Clark. Het werk verklankt drie tuinen: “En el Generalife”, de naar jasmijn geurende tuinen rondom het Alhambra, “Danza lejana”, een niet-geïdentificeerde tuin waarin een exotische dans plaatsvindt en “En los jardines de la Sierra de Córdoba” in de Sierra de Córdoba. De bekendste inwoner van de tuinen van de Sierra de Córdoba was de soefi-filosoof Ibn Masarra, en de dansen zijn vermoedelijk evocaties van soefi dansen.
“Ravels Concerto in G majeur is fris en Mozartiaans van kleur, terwijl zijn Concerto voor de linkerhand wordt achtervolgd door donkere tinten en onderdrukte angsten”, zegt Tharaud. Beide concerti gingen in 1932 in première. “Kenmerkend voor Ravel zijn ze tegelijkertijd uniek en gelijkaardig. Ze delen nauwgezet vakmanschap en jazzy accenten, en roepen allebei kleine automaten en oorlogsgeesten op”. De kruisstromen van de Franse en Spaanse cultuur, die zo duidelijk zichtbaar zijn in Ravels esthetiek, vloeien ook door Falla’s concerto-achtige stuk. De Andalusische componist woonde een tijdlang in Parijs en raakte bevriend met Ravel. “De solo piano in Noches en los jardines de España speelt een andere rol dan de piano in de Ravel-concerten”, vervolgt Tharaud. “Het sluit nauwer aan bij het orkest, hoewel de werken een romantische geest en een aangrijpend gevoel van nostalgie delen”.
Alexandre Tharaud werd in 1968 geboren in Parijs en ontdekte de muziek dankzij zijn moeder, een danslerares, en zijn vader, eigenaar van een Citroën-garage. Zijn vader deed hem optreden als figurant in de theaters van Noord-Frankrijk, waar het gezin vaak de weekends doorbracht. Op initiatief van zijn ouders begon hij op zijn vijfde met piano bij Carmen Taccon-Devenat, een leerlinge van Marguerite Long. Hij ging op 14-jarige leeftijd naar het conservatorium van Parijs, waar hij op zijn zeventiende een eerste prijs won in de klas van Germaine Mounier. Hij perfectioneerde zich bij Théodore Paraskivesco en ontving advies van Claude Helffer, Leon Fleisher en Nikita Magaloff. In 1987 won hij de Maria-Canals Internationale Competitie in Barcelona en, een jaar later, de Città di Senigallia Competitie in Italië. In 1989 ontving hij de tweede prijs op de internationale wedstrijd in München. Zijn carrière groeide snel in Europa en vervolgens in Noord-Amerika en Japan.
Louis Langrée (1961), de zoon van de gerenommeerde organist en theoreticus, Alain Langrée (1927), studeerde aan het conservatorium van Straatsburg, maar had geen formele academische opleiding in directie. Hij begon zijn carrière nl. van 1983 tot 1986, als zangcoach en assistent bij de Opéra National de Lyon, Daarna werkte hij als assistent-dirigent bij het Festival van Aix-en-Provence en bekleedde hij een vergelijkbare functie bij het Bayreuth Festival. Van 1989 tot 1992, was hij assistent-dirigent van het Orchestre de Paris. In Europa en het Verenigd Koninkrijk was Langrée muziekdirecteur van het Orchestre de Picardie (1993–1998), de Opéra National de Lyon (1998–2000), Glyndebourne Touring Opera (1998–2003) en het Orchestre Philharmonique de Liège (2001–2006). In juni 2011 werd hij met ingang van september 2011, benoemd tot chef-dirigent van de Camerata Salzburg, met een initieel contract voor vijf seizoenen. Langrée was de meest recente dirigent die de titel van chef-dirigent van de Camerata Salzburg bekleedde, en legde deze functie in 2016 neer. In oktober 2021 kondigde het Frans Ministerie van Cultuur de benoeming aan van Langrée vanaf 1 november 2021, met een initieel contract van 5 jaar, als de volgende muziekdirecteur van het Théâtre national de l’Opéra-Comique.
Ravel Piano Concertos & De Falla Nights in the Gardens of Spain Alexandre Tharaud (piano), Orchestre National de France Louis Langrée cd Erato 5419766071