Willem Bruls bezocht Aleppo voor het eerst in 2000. Een jaar later kwam hij er drie keer terug, om een radiodocumentaire te maken over de muziektradities in de stad. Hij was al langer geïnteresseerd in Oosterse culturen. Zo schreef hij een boek over fascinatie van de westerse opera voor ‘de oriënt’ en hij schreef een libretto voor een opera, over een sultan in Aleppo: Alp Arslan. Nadat hij in 2000, in Aleppo de fascinerende Syrisch-orthodoxe en Armeense koormuziek had gehoord, reisde hij in de jaren daarna veelvuldig naar deze bijzondere Syrische stad om de rijke multiculturele muziektradities te leren kennen. Het resultaat is dit bijzonder verrijkend boek…
Willem Bruls probeerde in Aleppo (Ḥalab), een stad in het noordwesten van Syrië, de wortels van de joodse, christelijke en islamitisch-Arabische muziek te vinden. Als in 2011, de burgeroorlog uitbrak, rees de vraag wat er met al die musici, musicologen, componisten, dirigenten en kunstenaars was gebeurd. Leefden ze nog? Woonden ze nog in Aleppo? Maakten ze nog muziek, en welke rol speelde die dan in de gelaagde cultuur van de stad? Gevolg was een zoektocht naar de muzikale overlevenden, die voerde naar Parijs, Alexandrië, Dublin en Stockholm. In 2021, volgde een confronterend weerzien met het beschadigde Aleppo zelf. Er werd en wordt nog steeds muziek gemaakt, binnen en buiten Syrië, maar de tragische gebeurtenissen van het afgelopen decennium hebben de muziekcultuur voorgoed getekend en veranderd…
De stad had zwaar geleden onder de burgeroorlog in Syrië. Gebouwen waren in puin geschoten. Veel inwoners, waaronder belangrijke musici, waren gevlucht. Bruls besloot in de gehavende stad opnieuw het spoor van de muziek te volgen. In zijn boek ‘Een zucht van Aleppo’ doet hij verslag. Hij schetst de rol die muziek nog steeds speelt, maar ook de kwetsbaarheid van het muzikaal erfgoed. Belangrijke ‘dragers van die muziek’ hadden de stad verlaten. De vraag is of de muziektraditie sterk genoeg was om mensen van Aleppo bij elkaar te houden.
Hij luisterde er naar kerkkoren en woonde soefi-bijeenkomsten bij, bezocht concerten en muziekscholen, en ontdekte dat Aleppo de hoofdstad van de Arabische muziek was en bleef. Hij ontmoette zangers en musici zoals de udvirtuoos, Muhammad Qadri Dalal en de muzikale aartsbisschop, Mor Yohanna en probeerde zo de wortels van de joodse, christelijke en islamitisch-Arabische muziek te vinden. Aleppo is immers een van de oudste steden ter wereld, gelegen op een strategische plek tussen de Middellandse Zee en de Eufraat. De meeste inwoners zijn Arabieren, gevolgd door Turkomannen en kleine aantallen Koerden, Armeniërs, Arameeërs en Grieken, en ongeveer 20% christenen. Niet te missen!
Willem Bruls schrijft al dertig jaar over muziek. Hij publiceerde boeken over opera en oriëntalisme en over de muziekcultuur van Venetië. Oriënt en oriëntalisme spelen een belangrijke rol in zijn werkzaamheden als auteur en theatermaker. Hij werkte onder andere met de Iraanse kunstenares Shirin Neshat aan een voorstelling over Shakespeares Tempest. Voor de Zuid-Afrikaanse componist Richard van Schoor schreef hij het libretto voor de opera Alp Arslan, die zich eveneens afspeelt in Aleppo. Verder werkt hij als dramaturg op het gebied van muziektheater en dans.
Willem Bruls Een zucht van Aleppo, Leven en overleven met muziek 208 bladz. geïllustreerd uitg. Jurgen Maas ISBN 978 94 91921 99 5 I