De Amsterdamse topviolist en sterdirigent Jaap van Zweden (1960) voetbalde in zijn jeugd met z’n vriendjes op straat, maar studeerde als leerling van Louise Wijngaarden en Davina van Wely, thuis ook elke dag urenlang viool. Als hij in 1977, op zestienjarige leeftijd, het Nationaal Vioolconcours Oskar Back wint, gaat een droom in vervulling. Met het prijzengeld kan hij gaan studeren aan de prestigieuze Juilliard School in New York. Nog voor hij daar is afgestudeerd wordt hij in 1980, benoemd tot concertmeester van het Concertgebouworkest. Hij begint drie maanden later en is dan…19 jaar.

Op het hoogtepunt van zijn carrière als violist besloot Jaap van Zweden, weliswaar in 1987, aangespoord door Leonard Bernstein (samen op de foto’s), zelf te gaan dirigeren. Het bracht hem als dirigent van orkesten in Enschede, Den Haag, Hilversum, Dallas en Hongkong, tot chef-dirigent van…de New York Philharmonic, van 1958 tot 1969, geleid door Bernstein zelf. Eind 2012, werd aan Jaap van Zweden de Amerikaanse “Conductor of the Year Award 2012” uitgereikt. In september 2022, werd Van Zwedens benoeming aangekondigd bij het Philharmonisch Orkest van Seoel in Zuid-Korea met ingang van het seizoen 2024, als opvolger van de Finse dirigent, Osmo Vänskä (1953).

Peter van Ingen ontmoette Jaap van Zweden in 2009. Dat jaar was Jaap van Zweden nl. een van de Zomergasten in het gelijknamig vpro-televisieprogramma. Naderhand vroeg Peter van Ingen zich af hoe het mogelijk was dat een zevenjarig jongetje zo in de ban raakte van muziek en zich door zijn uitzonderlijke talent wist te ontwikkelen tot een van de grootste Nederlandse violisten? Maar, waarom had hij dan het verlangen en het lef om op het hoogtepunt van zijn viool carrière, zijn strijkstok om te ruilen voor de dirigeerstok? Om daarop antwoorden te krijgen ging Peter van Ingen praten met mensen die Jaap hebben meegemaakt, als vriend, als concertmeester en als dirigent. Hij sprak met collega-musici, muziekdeskundigen, vrienden en familieleden en raadpleegde archieven. Zijn vele gesprekken met Jaap van Zweden vormden weliswaar de basis van dit boek.

Peter van Ingen voerde vele gesprekken met Jaap van Zweden en met familieleden, vrienden, collega musici en andere ingewijden in de wereld van de klassieke muziek. In zijn boek heeft hij het o.a. over de voorouders van de violist/dirigent en over zijn grootouders, die actief waren in het verzet (de moeder van de hoboïst Han de Vries zat ondergedoken bij de grootouders van Jaap), over Van Zwedens vader, die alles uit zijn getalenteerde zoon wilde halen, over de band tussen Jaap en zijn heel bijzondere vrouw Aaltje en hun kinderen, van wie er één, Benjamin, een vorm van autisme heeft.  

Jaap Van Zweden is nl. sinds 1983, getrouwd met Aaltje van Buuren (1963) (foto). Ze hebben een dochter en drie zoons. Aaltje werd geboren op Haïti, groeide op in Nederland en volgde de Academie voor Beeldende Vorming in Amsterdam. Later voltooide zij de masteropleiding Kunsteducatie aan de Hogeschool voor Kunsten van Amsterdam, waar ze zich specialiseerde in kunsteducatie voor jongeren met autisme.

Om opvoeders van kinderen met autisme te ondersteunen richtten Aaltje, Jaap van Zweden en Marijke Foudraine, de weduwe van Jan Foudraine, in Laren, de “Stichting Papageno” op, die door Van Zweden onder meer met concerten, gesteund wordt. Daarnaast is Jaap van Zweden lid van het comité van aanbeveling van het Helen Dowling Instituut in Utrecht, dat zorg draagt voor begeleiding bij kanker. Verder leest u in het boek over Van Zwedens relatie met Nederlandse en internationale orkesten en voert Peter van Ingen u als lezer zelfs mee in de techniek en de psychologie van het dirigeren. Zeker lezen!

De Nederlandse journalist en televisieprogrammamaker, Peter van Ingen (1950) werkte tijdens zijn rechtenstudie als hulpverlener bij het JAC (Jongeren Advies Centrum Amsterdam). Zijn journalistieke loopbaan begon hij in 1979 bij STAD Radio Amsterdam waar hij o.a. de programma’s de Klaaglijn en Amsterdam Sociaal presenteerde. In 1986 maakte Van Ingen de overstap naar de VPRO, de omroep waar hij tot zijn pensioen in 2017 werkte als presentator, programmamaker en eindredacteur. Sinds 2017 is Van Ingen actief als zelfstandig producent.

Peter van Ingen Dat is Jaap Het buitengewone levensverhaal van topdirigent Jaap van Zweden 300 bladz. geïllustreerd uitg. Ambo/Anthos ISBN 978902636631