Rameau’s “Platée”, een meesterwerk uit het Frans operarepertoire, stond tijdens het leven van Rameau hoog aangeschreven bij critici. Het werd gecomponeerd ter gelegenheid van het huwelijk van de Dauphin Louis, zoon van Louis XV, met de Infante Maria Teresa van Spanje en werd voor het eerst opgevoerd in Versailles in 1745. Het was meteen een grandioos succes.
De plot gaat over de lelijke en verwaande kikker “Platée”, het slachtoffer van een machinatie van de goden, die haar doen geloven dat Jupiter van haar houdt. Was dit Rameau die de spot dreef met prinses Maria Teresa van Spanje, naar verluidt een vrouw van weinig schoonheid? Of met het Franse hof, dat zichzelf als een nieuwe Olympus zag? Deze klassieke productie uit de Opéra de Paris van Marc Minkowski en Laurent Pelly, keert terug op het podium met een geheel nieuwe cast, met onder meer Julie Fuchs, Mathias Vidal, Jean Teitgen en Lawrence Brownlee.
“Platée” is een Comédie-lyrique, een proloog en drie bedrijven op een libretto van Adrien-Joseph Le Valois d’Orville. Rameau kocht de rechten op het libretto “Platée ou Junon jalouse” van Jacques Autreau (1657-1745) en liet d’Orville het bewerken en aanpassen. De ultieme bron van het verhaal was een mythe die verteld werd door de Griekse schrijver Pausanias (ca. 115-180) in zijn “Rondleiding door Griekenland”.
“Platée”, Rameau’s eerste poging tot een komische opera, ging over een lelijke waternimf die gelooft dat Jupiter, de koning van de goden, verliefd op haar is. Het werk heette aanvankelijk een balletbouffon, maar werd later een comédie lyrique genoemd, waardoor het in dezelfde categorie viel als Les Paladins van Rameau. Het is geschreven ter gelegenheid van de viering van het huwelijk van Louis, Dauphin van Frankrijk , zoon van koning Louis XV, met de Infanta María Teresa Rafaela van Spanje, die volgens hedendaagse bronnen net als het titelpersonage geen schoonheid was. In plaats van de componist in de problemen te brengen, lijkt het entertainment in Versailles goed te zijn ontvangen, en Rameau werd een paar maanden later benoemd tot ‘compositeur de musique de la Chambre du Roi’ met een aanzienlijk jaarlijks pensioen. De opera werd voor het eerst uitgevoerd op 31 maart 1745 in de Grande Écurie in Versailles.
Platée was tijdens zijn leven een van de meest gewaardeerde opera’s van Rameau. Het beviel zelfs critici die tijdens de Querelle des Bouffons (een argument over de relatieve verdiensten van de Franse en Italiaanse opera) hun vijandigheid tegenover zijn muziekstijl hadden geuit. Melchior Grimm noemde het een “subliem werk” en zelfs Rameau’s bittere vijand, Jean-Jacques Rousseau, noemde het “goddelijk”. De reden voor deze lof kon zijn dat deze critici zagen dat Platée, een komische opera, de weg vrijmaakte voor de lichtere vorm van opera buffa waaraan zij de voorkeur gaven. Voltaire, die in Versailles in de audiëntie zat, schreef echter aan zijn nichtje: “Je hebt niet veel gemist behalve een grote menigte en een heel slecht werk. Het is het toppunt van onfatsoenlijkheid, verveling en onbeschaamdheid”.
Het werk werd één keer opgevoerd tijdens de huwelijksfeesten in Versailles in 1745. Over deze productie is weinig bekend, behalve dat de titelrol werd gezongen door de haute-contre Pierre Jélyotte, een beroemde acteur. Rameau herzag de opera in samenwerking met de librettist Ballot de Sauvot en presenteerde hem in februari 1749 in de Opéra in Parijs. De eerste publieke uitvoering was zeer succesvol en werd later nieuw leven ingeblazen in 1750 en opnieuw in 1754, altijd met in de hoofdrol de titelrol van de tweede leidende haute-contre van de Opéra, Jean-Paul Spesoller, genaamd La Tour. Volgens Rodolfo Celletti was de rol van Platée, vertolkt door La Tour, de hoogste haute-contre partij die Rameau ooit componeerde. De heropleving van 1754 maakte deel uit van de voortdurende Querelle des Bouffons, tegenover de Italiaanse opera buffa van Leonardo Leo, I viaggiatori. Platée werd voor het laatst volledig uitgevoerd tijdens Rameau’s leven in 1759.
De hilarische Platée van Jean-Philippe Rameau, in de iconische productie van Laurent Pelly, maakt zijn comeback in het Palais Garnier onder leiding van Marc Minkowski, met Lawrence Brownlee in de rol van de ijdele kikker, en Julie Fuchs als La Folie… Een heerlijke opéra-bouffon, om te (her)ontdekken op DVD & Blu-ray!
Rolverdeling:
Mathias Vidal (Thespis)
Nahuel Di Pierro (Un Satyre/Citheron)
Marc Mauillon (Momus)
Julie Fuchs (Thalie/La Folie)
Tamara Bounazou (L’Amour/Clarine)
Lawrence Brownlee (Platée)
Jean Teitgen (Jupiter)
Reinoud Van Mechelen (Mercure)
Adrianna Bignani Lesca (Junon)
Les Musiciens du Louvre,
Choeurs de l’Opéra national de Paris Ching Lien Wu
Rameau Platée Mathias Vidal Nahuel Di Pierro Marc Mauillon Julie Fuchs Tamara Bounazou Lawrence Brownlee Jean Teitgen Reinoud Van Mechelen Adrianna Bignani Lesca Les Musiciens du Louvre, Choeurs.de l’Opéra national de Paris Ching Lien Wu dvd Bel Air Classiques BAC224