Robert K. Massie toont Peter in zijn jonge jaren en schetst zijn strijd om de macht en zijn pogingen om Rusland militair, technisch en cultureel tot een grote mogendheid te maken. Het door Peter de Grote gestichte Sint-Petersburg werd het symbool van zijn oriëntatie op Europa. Massie brengt de persoon tot leven: koppig en onstuimig, teder en wreed, genereus en meedogenloos – een energieke maar complexe persoonlijkheid. Elk hoofdstuk in deze boeiend geschreven biografie laat zich lezen als een kort verhaal. Lees de met een Pulitzerprijs bekroonde biografie van Peter de Grote.
Peter I Aleksejevitsj Romanov (1672-1725), bijgenaamd Peter de Grote, was van 1682 tot zijn overlijden in 1725, tsaar van Rusland. Hij was de eerste Russische tsaar die buiten de grenzen van zijn rijk reisde, zorgde vervolgens voor de modernisering van het uitgestrekte rijk en bevorderde vooral de wetenschap. Met de stichting van Sint-Petersburg richtte het land zich meer op West-Europa. In 1721 veranderde hij het tsaardom Rusland in het Russische Rijk, hervormde het leger, de Kerk, handel, nijverheid, onderwijs en volksgezondheid en versterkte Rusland tot een Europese grootmacht. In Zaandam is het Czaar Peterhuisje (foto) bewaard gebleven, waar Peter onderdak kreeg, tijdens zijn verblijf in Zaandam.
Peter de Grote zette de eerste stap naar zijn grote droom: een moderne stad bouwen naar westerse standaard. De stad, die zijn naam zal dragen, moest de poort naar het westen worden. De mooiste, meest ontwikkelde stad van het oosten. Het hoogtepunt van cultuur en beschaving: Sint-Petersburg. Van heinde en verre trokken mensen naar de kersverse metropool om daar een nieuw leven te beginnen. Een Nederlandse timmerman kwam er zijn fortuin verdienen en een Duitse dokter kwam met zijn kinderen De een hoopte in Sint-Petersburg te kunnen studeren, de ander wilde er de liefde vinden. Een Russische graaf bracht zijn beeldschone dochter mee, in de hoop dat de tsaar zijn hart aan haar zou verliezen en een Italiaanse architect probeerde er zijn verontrustend verleden te ontvluchten. Intussen woedde buiten de stad in wording, de Grote Noordse Oorlog voort en moest Peter het hoofd bieden aan intriges binnen zijn hof, en aan de vraag of hij al dat goud uit de schatkist niet beter aan zijn leger kon besteden. Tegen deze achtergrond kreeg Sint-Petersburg langzaam vorm en luidde de stad een nieuw hoofdstuk in de Russische geschiedenis in.
“Peter the Great: His Life and World” werd in 1980 geschreven door Robert Massie. Het boek won in 1981 de Pulitzerprijs voor biografie of autobiografie en beschreef het leven van Peter I van Rusland, verdeeld in vijf delen: “Old Muscovy”, “The Great Embassy”, “The Great Northern War”, “On the European Stage” en “The New Russia”. Het werd zelfs in 1986, aangepast in een tv-miniserie. Het Groot Gezantschap (Velikoje pasolstvo) (foto) was een Russische diplomatieke vertegenwoordiging naar West-Europa van maart 1697 tot augustus 1698 waarvan tsaar Peter de Grote deel uitmaakte. Het was de eerste reis van een Russische tsaar naar het buitenland. Het doel van het Groot Gezantschap, opgezet na de Azovcampagnes (onderdeel van de Tweede Russisch-Turkse Oorlog), was het versterken en verbreden van de Russische alliantie met een aantal Europese landen tegen het Ottomaanse Rijk in haar strijd om de noordelijke kustlijn van de Zwarte Zee in handen te krijgen.
De Grote Noordse Oorlog (1700-1721) was een oorlog waarin de zogenaamde Noordelijke Alliantie (bestaande uit Rusland, Denemarken-Noorwegen, Polen-Litouwen en Saksen) vocht tegen Zweden om de macht in de Oostzee. De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden streed kortstondig aan Zweedse zijde. De oorlog was een nederlaag voor Zweden, terwijl Rusland als de nieuwe grootmacht in de Oostzee gold en een nieuwe belangrijke speler in de Europese politiek werd.
Tegen het monumentale doek van het 17de – en 18de -eeuws Europa en Rusland, ontvouwt zich het verhaal van Peter de Grote, gekroond op tienjarige leeftijd. Een barbaarse, vluchtige feodale tsaar met een voorliefde voor marteling, een progressieve en verlichte hervormer van overheid en wetenschap, een staatsman met visie en kolossale betekenis: Peter de Grote belichaamde de grootste sterke en zwakke punten van Rusland terwijl hij voorop liep in zijn ontwikkeling.
Robert Massie dook diep in het leven van deze historische figuur en beschreef de cruciale gebeurtenissen die van een jongen een legende maakten, inclusief zijn ‘incognito’ reizen door Europa, zijn onlesbare nieuwsgierigheid naar westerse gewoonten, zijn obsessie met de zee en het establishment. U leest over de verbazingwekkende Russische marine, zijn creatie van een onverslaanbaar leger en zijn relaties met degenen van wie hij het meest hield, Catherine, zijn liefhebbende minnares, vrouw en opvolger en Menshikov, de charmante, gewetenloze prins, die dankzij Peters vriendschap aan de macht kwam. Onstuimig en koppig, genereus en wreed, een man met een enorme energie en complexiteit, Peter de Grote wordt volledig tot leven gebracht. 
‘Peter de Grote’ van Robert K. Massie is een monumentale biografie van een legendarische tsaar. Het is de beste en meest uitvoerige biografie over de Russische tsaar Peter de Grote die tot op heden is verschenen. Deze vertaling van Bies van Ede is gebaseerd op de oorspronkelijke vertaling van Jaap Engelsman van het boek dat in 1986 verscheen onder de titel Peter de Grote en het ontstaan van het moderne Rusland, 1672-1725.
Robert K. Massie (1929-2019) was een prominent Amerikaans historicus. Hij studeerde aan Yale University en de universiteit van Oxford. Aanvankelijk werkte hij als verslaggever voor Newsweek en de Saturday Evening Post. In 1967 brak hij door met zijn boek over de laatste tsaar en tsarina van Rusland, Nicolaas II en diens vrouw Alexandra. Massie heeft een groot deel van zijn carrière gewijd aan de Romanovs, de tsarenfamilie die Rusland regeerde van 1613 tot 1917. Zijn biografie van tsaar Peter de Grote werd in 1981 bekroond met de Pulitzerprijs, en geldt nog altijd als de beste biografie van de legendarische tsaar.
Robert K. Massie Peter de Grote Een biografie 830 bladz. Uitgeverij Omniboek ISBN 9789401920346