De zangeres Asmik Grigorian heeft ervoor gekozen om 2 versies van Richard Strauss’ laatste meesterwerk uit 1948 op te nemen, de bekende versie met orkest en de veel zeldzamere versie met pianobegeleiding. Voor haar is dit werk verbonden met het idee van eenzaamheid, maar geen ongelukkige eenzaamheid, maar een reis in het oneindige. Subliem.
Richard Strauss werd en wordt door tal van muzikale grootheden de hemel in geprezen. Hij werd “The Emperor of music” genoemd, ‘Der ewig Moderne”, “Magier der Töne” en sedert Hans von Bülow, muziek van de jonge Richard Strauss had gehoord, sprak hij voortaan, omwille van beide gelijke voornamen wanneer hij Wagner bedoelde, over Richard der dritte…! (“Richard I ist Wagner, einen Richard II gibt es nicht, also ist Strauss, Richard III.”). En nochtans was deze muzikale oppergod, ondanks zijn ontegensprekelijke ‘Meisterschaft’ als dirigent en componist, een eerder ‘gewone’, eenvoudige mens met een bescheiden privé levenswandel. Deze eenvoudige mens, componeerde weliswaar van de mooiste muziek aller tijden…
“Nu verlangen al mijn zintuigen ernaar om in slaap te vallen. En de ziel, onbewaakt, verlangt om op te stijgen in vrijheid, om diep en duizendvoudig te leven in de magische cirkel van de nacht,” schreef Hermann Hesse (foto) in “Beim Schlafengehen”, het derde lied van de cyclus. Voor deze unieke combinatie wordt Asmik vergezeld door twee trouwe metgezellen, dirigent Mikko Franck en de pianist Markus Hinterhäuser, artistiek directeur van de Salzburger Festspiele. De combinatie van de twee versies opent nieuwe sensaties. Na de vertrouwde volheid van Strauss’ orkestratie onthult de pianoversie een ongelooflijke gevoeligheid.
De “Vier letzte Lieder” voor sopraan en symfonieorkest op 3 gedichten van Hermann Hesse en een gedicht van Joseph von Eichendorff, behoren tot de laatste composities van Richard Strauss (1864-1949). Ze werden gecomponeerd in 1948, in Pontresina en Montreux, toen Strauss 84 was. Toen hij het gedicht “Im Abendrot” van Joseph von Eichendorff in mei 1948 las, kreeg hij onmiddellijk het gevoel dat het een bijzondere betekenis voor hem had, en zette het op muziek. Bovendien had hij net een exemplaar gekregen van de complete gedichten van Hermann Hesse, die hem inspireerden tot de muziek voor “Frühling”, “September” en “Beim Schlafengehen”.
De titel “Vier letzte Lieder” werd bedacht door Strauss’ vriend, Ernst Roth (1896-1971), de hoofdredacteur van de muziekuitgeverij Boosey and Hawkes. Hij bracht ze samen en zette ze in de volgorde waarin ze meestal worden uitgevoerd: Frühling, September, Beim Schlafengehen, Im Abendrot. Strauss zelf prefereerde weliswaar een andere volgorde: Beim Schlafengehen, September, Frühling en Im Abendrot.
De vier liederen gaan over de dood en werden gecomponeerd kort voor Strauss zelf overleed. In plaats van de typische opstandigheid van de romantiek stralen deze laatromantische Lieder een gevoel van kalmte en acceptatie uit. De stem van de sopraan wordt op serene wijze begeleid door een groot orkest. In alle vier liederen vervullen de hoorns een belangrijke rol. De juxtapositie van de vocale lijn met de koperen begeleiding refereert ook aan Strauss’ eigen leven. Zijn echtgenote Pauline de Ahna was een beroemde sopraan en zijn vader was een professionele hoornist. 
Tegen het einde van “Im Abendrot” verwees Strauss daarenboven, muzikaal naar zijn symfonisch gedicht “Tod und Verklärung”, dat hij zestig jaar eerder componeerde. Zoals in dit werk symboliseerde de aangehaalde passage de vervulling van de ziel in de dood. Op deze cd ontdekt u “Abendrot”, voor piano gearrangeerd door John Gribben, en de 3 andere liederen, gearrangeerd door Max Wolff. De uitvoerders zijn Asmik Grigorian (Sopraan), Markus Hinterhäuser (Klavier), Orchestre Philharmonique de Radio France o.l.v. Mikko Franck.
De Litouwse opera-sopraan Asmik Grigorian (1981) geboren in Vilnius, studeerde in 1999 af aan de National MK Čiurlionis School of Art in Vilnius. Ze studeerde muziek aan de Litouwse Academie voor Muziek en Theater en behaalde daar in 2006 een masterdiploma. Grigorian debuteerde in Litouwen en trad later op bij de Letse Nationale Opera en het Mariinsky Theater. Ze is een van de oprichters van de Stadsopera van Vilnius en ontving tweemaal de hoogste Litouwse theaterprijs, het Golden Stage Cross, in 2005 en 2010. Sinds 2011 zingt Grigorian in verschillende operahuizen. Ze werd voor het eerst opgemerkt in opera’s van Tsjaikofski, waar ze hoofdrollen vertolkte, zoals Nastasya in “De tovenares” in het Theater an der Wien in september 2014 en als Tatiana in Eugene Onegin, in de Komische Oper Berlin, in 2016. In mei 2016 werd Grigorian geëerd tijdens de International Opera Awards in Londen als de beste nieuwkomer (“Young Female Singer”). In december 2016 trad ze op bij de Koninklijke Zweedse Opera in de première van de opera Fedora van Umberto Giordano in de titelrol. Bij haar debuut op de Salzburger Festspiele in augustus 2017 zong ze de rol van Marie in de opera Wozzeck van Alban Berg met lovende kritieken.
Grigorian maakte haar debuut op het Edinburgh International Festival in augustus 2019 toen Komische Oper Berlin hun productie van Tsjaikofski’s Eugene Onegin naar Edinburgh bracht. Tijdens het seizoen 2019/20, zong Asmik de titelrol in Manon Lescaut bij Oper Frankfurt, en ook keerde ze terug naar haar geboorteplaats Vilnius, waar ze de rol van Polina vertolkte in “De Speler” van Prokoviev. Deze rol werd tegen het einde van haar seizoen hernomen in het Mariinsky Theater in Sint-Petersburg.
Markus Hinterhäuser (1958) geboren in La Spezia, Italië is een Oostenrijkse pianist en cultureel manager. Sinds 2016 is hij directeur van de Salzburger Festspiele. Hinterhäuser voltooide zijn pianostudie aan het Weens conservatorium en het Mozarteum Salzburg. Daar was hij leerling van onder meer Elisabeth Leonskaja en Oleg Maisenberg. Als kamermuzikant werkte hij al snel samen met het Arditti Quartet. Ook was hij lange tijd de begeleider van zangeres Brigitte Fassbaender. Later legde hij zich vooral toe op de muziek van de 20ste eeuw. Hij nam onder meer de volledige solo-pianowerken van de Tweede Weense School op, evenals die van John Cage, Morton Feldman en Galina Ustvolskaja.
Mikko Franck werd in 1979 geboren in Helsinki en begon viool te spelen op 5-jarige leeftijd. Vanaf 1992 vervolgde hij zijn vioolstudie aan de Sibelius Academie in Helsinki. In 1995 nam Franck de kans van de Junior Afdeling aan de Sibelius Academy die zijn verjaardag vierde, om een orkest te dirigeren dat werd aangeboden aan elke student die dat wenste. Nadat dit was gebeurd, nam Jorma Panula hem onmiddellijk aan als privéstudent. Franck ging in de herfst van 1996 naar de dirigentenklas van Panula aan de Sibelius Academie en beëindigde zijn studie daar in 1998 zonder diploma omdat zijn internationale carrière al was begonnen. Voor zijn 23e maakte Franck zijn debuut als dirigent bij alle toonaangevende Scandinavische orkesten, het Philharmonia Orchestra of London, het London Symphony Orchestra, de Munich Philharmonic, de Berlin Staatsoper (Berlin State Opera) en de Israel Philharmonic. Hij ontving een Grammy-nominatie voor “Best Orchestral Performance” voor zijn eerste opname van muziek van Jean Sibelius, en is een bijzonder voorvechter van de werken van Einojuhani Rautavaara. Franck werd artistiek directeur van het Nationaal Orkest van België in september 2002 en bekleedde de functie tot 2007.
In 2004 werd hij benoemd tot algemeen muziekdirecteur van de Finse Nationale Opera en nam hij officieel de functie op in augustus 2006. In februari 2007 kondigde hij plotseling zijn ontslag aan uit deze functie en beweerde een verlies van vertrouwen te hebben in de toenmalige algemeen directeur Erkki Korhonen en administratief directeur Pekka Kauranen. In november 2007 werd Mikko Franck genomineerd voor de dubbele functie van artistiek- en algemeen muziekdirecteur en in december 2007 werd hij officieel benoemd tot beide functies. Franck beëindigde zijn ambtstermijn in beide functies met ingang van 31 juli 2013. Zijn ambtstermijn als muzikaal leider van het Orchestre philharmonique de Radio France startte in september 2015. In september 2020 kondigde het orkest de meest recente verlenging van zijn contract aan, tot 2025.
Asmik Grigorian Richard Straus Laws of Solitude cd ALPHA1046