Barbara Strozzi (1619-1677) moet een buitengewone vrouw zijn geweest. In een tijd waarin vrouwen grotendeels werden uitgesloten van de openbare muziekscène, werd haar muzikaal talent bijzonder aangemoedigd. Ze was in staat om zowel haar prachtige stem als haar buitengewoon artistieke composities te presenteren in zogenaamde “academies” van de hoogste Venetiaanse society en ze was zelfs in staat om in totaal acht opera’s te publiceren. Het ensemble Il Segreto delle Muse presenteert hier 7 geselecteerde aria’s en 5 duetten van Strozzi. Vocale solisten zijn Marie-Laure Coenjaerts en Florence Susant.
Barbara Strozzi was de natuurlijke dochter van Giulio Strozzi en Isabelle Garzone, een dienstbode in diens huishouden. Giulio Strozzi, een telg van de invloedrijke Strozzi-familie, bestemde haar voor een muzikale carrière. Hij maakte deel uit van de Accademia degli Incogniti en creëerde de Accademia degli Unisoni om zijn dochter een plaats te bieden om haar werk voor te stellen. Strozzi kreeg onder andere les van Francesco Cavalli en publiceerde tijdens haar leven 8 collecties liederen, dat zijn 125 vocale stukken, meer dan menig beroemd componist. En dit alles zonder de hulp van de kerk of een beschermheer.
Barbara Strozzi werd in 1619, in Venetië geboren en werd geadopteerd door Giulio Strozzi (een beroemde dichter uit die tijd), die hoogstwaarschijnlijk haar echte vader was. Venetië was in die tijd een stad van vrede en rijkdom waar culturele en muzikale innovaties floreerden. In wat ‘academies’ werden genoemd, kwamen intellectuelen samen om te discussiëren, debatteren, innoveren, gedichten voor te dragen, muziek te spelen en ideeën uit te wisselen. Giulio Strozzi, die niet alleen een dichter was maar ook een lid van een machtige Florentijnse familie, was de oprichter en lid van veel van dergelijke “academies”, waarvan de jonge Barbara profiteerde. Een van de meest invloedrijke verenigingen waar Giulio Strozzi deel van uitmaakte was de “Accademia degli Incogniti”, opgericht door Giovanni Francesco Loredano, waar Barbara vanaf haar zestiende optrad. Deze Academie was zeer actief in het promoten van “muziektheater in Venetië”, waarschijnlijk de eerste opera’s ter wereld. Deze Academie had daarenboven ook een eigen theater, het Novissimo Theater.
We kunnen vaststellen dat de jonge Barbara zich ontwikkelde in een omgeving die meer dan bevorderlijk was voor het muziekonderwijs. Ze profiteerde ook van de lessen van Francesco Cavalli vanaf haar eerste leerjaren en vervolgens richtte haar vader in 1637 de “Accademia degli Unisoni” op, waarschijnlijk om de uitvoeringen en werken van zijn dochter te promoten, die goed werden ontvangen. Het feit dat een vrouw deel uitmaakte van een ‘Accademia’ wekte enige belangstelling in de Venetiaanse samenleving en de bijeenkomsten werden zo beroemd dat er heuse satires over werden geschreven.
Hoewel ze niet de eerste vrouwelijke componiste was, was haar biografie toch uitzonderlijk voor een vrouw en componist van haar tijd. In deze 17e-eeuwse samenleving waar vrouwen niet konden werken of muziek konden leren, was Barbara Strozzi niettemin een vrije, intelligente en beschaafde vrouw die meer werken publiceerde dan haar mannelijke tijdgenoten. Nog een opvallend en inspirerend feit: ze leefde van haar muziek en kon daardoor een zelfstandig leven leiden. Moeder van vier kinderen, maar nooit getrouwd geweest, is het dit opmerkelijk personage dat Il Segreto delle Muse aan het publiek wil voorstellen. Ze markeerde haar tijdperk met haar moderniteit, hetzij door haar muziek en door haar levenskeuzes.
Het lijdt geen twijfel dat de omgeving van operacomponisten een impact had op de stijl van Barbara Strozzi’s composities. Hoewel ze vanwege de omstandigheden van die tijd nooit een operaopdracht kreeg, is alle muziek van Barbara Strozzi gevuld met dramatische elementen en de uitdrukking van de poëzie waarop de muziek is geschreven. Naast coloratuur en virtuoze versieringen gebruikte Strozzi de hardste dissonanten en speelde ze met tempo- en metrumwisselingen om de dramatische wendingen van de poëzie tot uitdrukking te brengen. De beheersing van deze hulpmiddelen maakte haar stukken ongelooflijk gevarieerd, bijna als miniatuurversies van de opera’s van haar leraar Cavalli, waarbij korte recitatieven en aria’s op bijna fragmentarische wijze werden samengevoegd tot een groot toneelwerk. Met het doel een publiek buiten de grenzen van de stad Venetië te bereiken, publiceerde Barbara Strozzi haar werken met grote precisie, met talloze aantekeningen en aanwijzingen voor de uitvoering. Zo was en bleef haar muziek een onuitputtelijke bron van de vele mogelijkheden van muzikale expressie destijds in Venetië en geheel Italië.
Het ensemble, Il Segreto delle Muse, opgericht in 2020, was het resultaat van de samenwerking tussen de sopraan Florence Susant, de mezzosopraan Marie-Laure Coenjaerts en de theorbist, luitist en gitarist, Jasper Bärtling-Lippina. Het is rond een gemeenschappelijke passie voor het werk van muzikant Barbara Strozzi dat de muzikanten van het ensemble samenkwamen. Als ze hun ontmoeting in de wandelgangen van conservatoria houden, is het vooral rond de componist en dirigent Gabriel Garrido dat die passie werkte. Gegrepen door de Italiaanse muziek van de 17e eeuw, besloten ze de componist te eren met een buitengewone bestemming. Als onderdeel van zijn project wil het ensemble zijn onderzoekswerk over de componist combineren met de lessen, muzikaliteit en instrumentatie van de Argentijnse dirigent.
Gabriel Garrido (geboren in Buenos Aires in 1950) is een Argentijnse muzikant en dirigent, gespecialiseerd in het Italiaans barokrepertoire en het barokke muzikaal erfgoed van Zuid-Amerika. Op zeventienjarige leeftijd maakte hij deel uit van het blokfluitkwartet Pro Arte, met wie hij tweemaal door Europa toerde. Hij studeerde aan de Nationale Universiteit van La Plata in Zürich en aan de Schola Cantorum Basiliensis (Basel Schola Cantorum), waar hij zich specialiseerde in luit, barokgitaar en renaissance rietinstrumenten. Hij werd lid van Hespèrion XX, onder leiding van Jordi Savall, met wie hij deelnam aan verschillende opnames. Ook onderhield hij een lange samenwerking met het vocaal en instrumentaal ensemble Studio di Musica Antica Antonio il Verso uit Palermo. Sinds 1977 geeft hij les aan het Centrum voor Oude Muziek van het Muziekconservatorium van Genève, waar hij in 1981 het Ensemble Elyma oprichtte.
Na een basisverkenning van het repertoire en een paar concerten begonnen Garrido en zijn ensemble in 1992 voor het Franse label K6171, een serie opnames gewijd aan Latijns-Amerikaanse barokmuziek onder de titel Les Chemins du Barok. Kort daarna ontving hij een uitnodiging van de International Music Council (IMC) van UNESCO om masterclasses, workshops, conferenties en concerten van barokmuziek te geven op de internationale Latijns-Amerikaanse conferentie in San Carlos de Bariloche, een Argentijnse stad gelegen in de uitlopers van de Andes, wat hem de UNESCO Mozart-medaille opleverde.
Hij staat ook bekend om zijn interpretaties van Italiaanse muziek, in het bijzonder zijn cyclus van werken van Claudio Monteverd. Sinds 1990 regisseert hij jaarlijks een operavoorstelling in het Teatro Massimo Vittorio Emanuele in Palermo, Sicilië. Voor zijn bijdrage en artistieke activiteiten gewijd aan de Italiaanse barokmuziek van de afgelopen tien jaar kende de Cini Foundation van Venetië hem in 2000 een speciale erkenningsprijs toe. Gabriel Garrido dirigeerde ook opera’s op het Ambronay Festival, het Beaune International Barok Opera Festival en het Innsbruck Early Music Festival. In het Teatro Colón in Buenos Aires regisseerde hij uitvoeringen van L’Orfeo van Monteverdi in juni 2001 en Les Indes galantes van Jean-Philippe Rameau in oktober 2002.
Barbara Strozzi Arias & Duets Il Segreto delle Muse Gabriel Garrido cd Pan Classics PC10453