De “Parijse symfonieën” is een overkoepelende term die slaat op een reeks van 6 symfonieën (nrs. 82 – 87) van Joseph Haydn, gecomponeerd tussen 1785 en 1786. Haydn componeerde ze in opdracht van graaf d’Ogny, die ze wilde laten uitvoeren door het Concert de la Loge Olympique in Parijs. Op het programma van vol. 15 staan Haydns Symfonieën nr. 62 uit 1781, nr. 50 “Der Götterrath” en nr. 85 “La Reine”.
Het vijftiende deel van de Haydn 2032-cyclus heet ‘La Reine’. U zou kunnen denken dat deze bijnaam verwijst naar keizerin Maria Theresa van Oostenrijk, maar in werkelijkheid was de monarch die geëerd werd met de populaire titel van zijn Symfonie nr. 85, haar dochter, Marie Antoinette (foto). Het zou de favoriet zijn geweest van ‘La Reine de France’, zoals de volledige bijnaam van het werk is.
Het nieuwe deel bevat ook Symfonie nr.50, die de oren van de keizerin verrukte toen ze Prins Nicolaus Esterhazy bezocht in zijn ‘Hongaars Versailles’ (foto) in 1773. Symfonie nr.62, die dateert uit 1780, de veertigste verjaardag van Maria Theresa’s troonsbestijging en ook het laatste jaar van een leven dat even bewogen als glorieus was, rondt dit laatste deel van de volledige opname van de symfonieën af onder leiding van Giovanni Antonini, hier aan het roer van het Basel Chamber Orchestra.
Joseph Haydn componeerde rond 1785, zijn Symfonie nr. 85 voor een reeks concerten in Parijs. Ze kreeg de bijnaam “La Reine”, verwijzend naar de Franse koningin Marie-Antoinette. De Symfonie nr. 85 was samen met de symfonieën nrs. 82 tot en met 87, een van de zogenaamde 6 “Parijse symfonieën”. Dit waren composities in opdracht voor het Parijse ‘Le Concert de la Loge Olympique’. De bijnaam ‘La Reine’ was waarschijnlijk gebaseerd op de ondertitel ‘La Reine de France’ in de eerste editie van het werk door de violiste en uitgever, Jean-Jérôme Imbault (1753-1832) (foto). De oorsprong van die titel kwam waarschijnlijk van het feit, dat de Franse koningin Marie-Antoinette beschermster was van de concertreeks “Loge Olympique” of dat zij deze specifieke symfonie bijzonder gewaardeerd zou hebben.
Waarschijnlijk werden de eerste twee bewegingen van de symfonie nr. 50, gereconstrueerd uit een marionettenopera van Haydn, genaamd “Der Götterath” (Proloog bij “Philemon und Baucis”), een verhaal van de Romeinse dichter Ovidius waarin de goden gastvrijheid belonen uit zijn Metamorfosen, die nu verloren is gegaan. De marionettenshow werd in 1773 opgevoerd voor keizerin Maria Theresa. Gezien het feit dat de keizerin een nogal conservatieve muzieksmaak had en dat deze symfonie in sommige opzichten minder “geavanceerd” is dan nr. 48, is gesuggereerd dat nr. 50 mogelijk de symfonie was, die Haydn componeerde voor het keizerlijk bezoek aan Eszterháza.
Haydn 2032, NO 15 La Reine Kammerorchester Basel Giovanni Antonini cd ALPHA696