In veel geschiedenisboeken vind je alleen de namen van mannen. Dit boek brengt daar met 18 portretten van Nederlandse en Belgische vrouwen die Nederland vorm gaven, verandering in. 18 specialisten uit binnen- en buitenland schreven, gebaseerd op gedegen onderzoek, over 18 invloedrijke vrouwen uit de 12de – tot begin 19de eeuw.
De Nederlanden werden niet alleen geleid en gevormd door mannen, maar ook door een reeks invloedrijke en machtige vrouwen. Deze “Moeders des Vaderlands” krijgen vrijwel nauwelijks erkenning voor de rol die zij speelden in de ontstaansgeschiedenis van Nederland en België. En dat terwijl ze minstens even belangrijk waren voor het smeden van eenheid, het uitbouwen van netwerken, het beoefenen van diplomatie en het voeren van oorlogen. Dit boek beschrijft de rol die vrouwen zoals landvoogdes Maria van Hongarije en stadhoudersvrouw Sophie Hedwig van Brunswijk speelden in de Nederlanden van de vroege Middeleeuwen tot het ontstaan van het koninkrijk der Nederlanden. “Moeders des Vaderlands” toont deze veelal vergeten vrouwen als de politieke spelers die zij waren. De vaderlandse geschiedenis zal voortaan niet alleen meer geassocieerd worden met Karel V, Willem van Oranje en Johan de Witt, maar ook met o.a. Margaretha van Parma, Amalia van Solms en Albertine Agnes van Oranje-Nassau.
“De achttien vrouwen die centraal staan in deze bundel”, zo lezen we “droegen ieder op hun eigen manier bij aan de wordingsgeschiedenis van de Nederlanden. Als vorstinnen regeerden zij over (delen van) het gebied dat uiteindelijk Nederland en België zou worden. Zij waren actief als bestuurders, diplomaten, patronessen, beheerders van bezittingen, bemiddelaars en als militair strategen. De auteurs van de portretten, allen (kunst)historici, beschrijven vanuit het perspectief van de vrouwen de politieke rollen die zij speelden en welke instrumenten ze daarbij gebruikten. Deze bundel bewijst dat we de geschiedenis van de Nederlanden niet alleen moeten associëren met Willem van Oranje, Johan van Oldenbarnevelt en Johan de Witt, maar ook met bijvoorbeeld Margaretha van Bourgondië, Maria van Oostenrijk en Albertine Agnes van Oranje-Nassau.”
De 18 “moeders” en specialisten zijn Johanna en Margaretha van Constantinopel door Els De Paermentier, Margaretha van Male door Jean-Baptiste Santamaria, Margaretha van Beieren door Mieke van Leeuwen-Canneman, Margaretha van Bourgondië door Margreet Brandsma, Jacoba van Beieren door Dick E.H. de Boer, Maria van Bourgondië door Jelle Haemers, Margaretha van Oostenrijk door Dagmar Eichberger, Maria van Hongarije door Lison Vercammen, Margaretha van Parma door Liesbeth Geevers, Louise de Coligny door Femke Deen, Isabella Clara Eugenia van Oostenrijk door Werner Thomas, Sophie Hedwig van Brunswijk-Wolfenbüttel door Lidewij Nissen, Amalia van Solms-Braunfels door Ineke Huysman, Maria Henriëtta Stuart door Jean-Marc van Tol, Albertine Agnes van Oranje-Nassau door Sunny Jansen, Maria Louise van Hessen-Kassel door Marijke Bruggeman, Anna van Hannover door Veronica van Amerongen en Wilhelmina van Pruisen door Edwina Hagen. De teksten over Margaretha van Male en Maria van Hongarije werden vertaald door Nathalie Tabury, de tekst over Margaretha van Oostenrijk werd vertaald door Mara van Duijn.
“Bij de selectie”, zo vernemen we nog “hebben we geprobeerd een balans te vinden tussen de ‘Zuidelijke’ en ‘Noordelijke’ Nederlanden en tussen de Middeleeuwen en vroegmoderne tijd, maar ongetwijfeld ontbreken vrouwen die ook een plaats in de verzameling verdienen. Dit boek richt zich op vorstinnen, zonder uitzondering vrouwen van hoge adel. Maar ook vrouwen van lagere adel en uit de midden- en lagere klasse oefenden invloed uit als zakenvrouwen, spionnen, diplomaten, regentessen, religieuze en verzetsleiders”.
Femke Deen is historicus en auteur van de biografie Anna van Saksen. Verstoten bruid van Willem van Oranje. Ze werkt aan een biografie van Charlotte de Bourbon, de derde vrouw van Willem van Oranje. Ineke Huysman promoveerde op een biografie over Béatrix de Cusance, hertogin van Lotharingen (16141663). Bij het Huygens Instituut is zij onder meer werkzaam als editeur van de briefwisselingen van de Hollandse en Friese stadhouders vrouwen.
Femke Deen Ineke Huysman Moeders des Vaderlands, de vrouwen die de Nederlanden vormden 304 bladz. geïllustreerd uitg. Atlas Contact ISBN 9789045050058