Cleopatra, een van de meest iconische figuren uit de geschiedenis, wordt terecht herinnerd als een slimme en charismatische heerseres. Maar weinigen realiseren zich vandaag de dag dat zij de laatste was in een lange rij Egyptische koninginnen die die naam droeg. Lees in dit boek het compleet verhaal van de zeven Cleopatra’s, de machtige godin-koninginnen van het oude Egypte.
Er was niet één Cleopatra, er waren nog zes andere Egyptische koninginnen met die naam. De Cleopatra’s waren Griekssprekende afstammelingen van Ptolemaeus, de generaal die samen met Alexander de Grote Egypte veroverde. Deze koninginnen waren nauw verwant als moeders, dochters, zusters, halfzusters en nichtjes. Ze hadden de absolute macht en regeerden met de listige inzet van geheimzinnige rituelen en weelderige spektakels. Ze omzeilden politieke onrust en intriges aan het hof, en voerden het bevel over legers in de strijd. Met deze fascinerende biografie van de zeven Cleopatra’s krijgen deze buitengewone vrouwen een verdiende plaats tussen de belangrijkste figuren in de wereldgeschiedenis.
“Alle zeven Cleopatra’s die op de troon van Egypte kwamen”, schrijft de auteur, “waren aan elkaar verwant. Maar binnen de Ptolemeïsche dynastie waren er ook nog andere Cleopatra’s, die geen koningin werden, maar in dit verhaal wel een belangrijke rol speelden: ze werden koningin van het koninkrijk der Seleuciden, de grootste rivaal van de Ptolemaeën, dat het huidige Syrië, Irak en Iran omvatte. In het jaar 193 voor Chr. werd de naam ‘Cleopatra’ onderdeel van de Ptolemeïsche traditie, want toen werd de twintigjarige Seleucidische prinses Cleopatra, de dochter van Antiochus de Grote, uitgehuwelijkt aan de zestien jaar oude farao Ptolemaeus V. ‘Cleopatra’ werd een standaardnaam binnen de Ptolemeïsche dynastie, maar de eerste vrouw die zo heette, kwam uit Syrië.” 
In “The Cleopatras” vertelt historicus Lloyd Llewellyn-Jones het dramatisch verhaal van deze zeven onvergelijkbare vrouwen, die op levendige wijze de verloren wereld van het Hellenistisch Egypte heroveren en de laatste eeuwen van het koninkrijk vóór de val ervan door Rome volgen. Het verhaal van de Cleopatra’s begint met de Syrische prinses Cleopatra Syra, dochter van de Seleucidische koning Antiochus III, die als onderdeel van een vredesverdrag met een jonge Ptolemaeus V was getrouwd. ‘Cleopatra’ betekent ‘de glorie van haar vader’ en werd geassocieerd met Griekse mythologische figuren, evenals met de geliefde zus van Alexander de Grote, dus de naam resoneerde met historisch belang en prestige. Het is niet verrassend dat dit de voorkeursnaam werd voor de koninginnen van de latere Ptolemeïsche dynastie.
De auteur brengt de opkomst van Cleopatra I in kaart, van jonge bruid tot regentes zonder tegenstand na de moord op haar echtgenoot (waarbij zij mogelijk betrokken was), waarmee het precedent werd geschapen voor de Cleopatra’s die volgden. De ‘spectaculaire dynastieke capriolen’ die volgen zorgen voor fascinerende lectuur, terwijl Cleopatra II vocht tegen haar ambitieuze dochter Cleopatra III. Deze onverzettelijke dame was bereid veel familieleden op te offeren in haar streven naar macht, maar regeerde 39 succesvolle jaren en creëerde haar eigen unieke vorm van heerschappij – meer koning dan koningin.
Twee van haar dochters raakten betrokken bij de ‘bloederigste en grootste Grand Guignol-spektakels uit de Hellenistische geschiedenis’, waarbij ze tegenover elkaar stonden over de troon van Syrië – beiden stierven gruwelijk, net als Cleopatra V Berenice III, vermoord door haar gemalin Ptolemaeus XI, na 19 dagen huwelijk. Egyptisch bewijs suggereert dat Cleopatra VI Tryphaina de moeder was van de beroemde Cleopatra VII, evenals twee andere ‘gedurfde en vastberaden’ dochters, die allemaal aan een gewelddadig einde kwamen, net als de dynastie met de zelfmoord (met of zonder slangen) van Cleopatra VII (foto).
Door het verhaal van de Cleopatra’s te vertellen, herschept Llewellyn-Jones het Hellenistisch Egypte van deze periode, met zijn mix van Egyptische en Griekse culturen en op het Middellandse Zee gerichte machtspolitiek. Dit wordt afgezet tegen het steeds toenemend interventionisme van Rome dat uiteindelijk zou leiden tot de ondergang van het faraonische Egypte – ondanks de machinaties van de Cleopatra’s. Door de verhalen van elk van de zeven koninginnen en hun medekoninginnen van Syrië te vertellen, geeft de auteur context aan het leven en de prestaties van Cleopatra VII – de laatste van een lange rij buitengewone regerende vrouwen die het verdienen erkend te worden als belangrijke spelers in de strijd politiek van de hellenistische wereld. The Cleopatra’s is een fascinerende en rijk gestructureerde biografie van zeven buitengewone vrouwen, die deze koninginnen terugbrengen naar hun verdiende plaats onder de grootste heersers uit de geschiedenis. “The Cleopatras: The Forgotten Queens of Egypt” werd vertaald door Aad Janssen en Pon Ruiter.
Lloyd Llewellyn-Jones, professor Oude Geschiedenis aan de universiteit van Cardiff en directeur van het Ancient Iran Program aan het British Institute of Persian Studies, is gespecialiseerd in Achaemenidisch Perzië en in de Griekse sociaal-culturele geschiedenis, en in de receptie van de oudheid in de populaire cultuur. Hij is algemeen redacteur van Edinburgh Studies in Ancient Persia voor Edinburgh University Press en co-algemeen redacteur van Screening Antiquity, ook voor EUP. Lloyd, geboren in Zuid-Wales en opgeleid in Hull en Cardiff, reist veel door het Midden-Oosten, vooral Iran, leidt vaak culturele reizen, en heeft opgetreden als historisch adviseur voor grote Hollywood-films en voor televisiedocumentaires. Hij heeft boeken gepubliceerd over diverse historische onderwerpen en levert bijdragen aan BBC History Magazine, History Today en World History.
Lloyd Llewellyn-Jones De Cleopatra’s De vergeten koninginnen van Egypte 347 bladz. geïllustreerd uitg. Nieuw Amsterdam ISBN 9789046832929