Het muzikaal innerlijk van Johannes Brahms kwam nergens beter tot uiting dan in zijn unieke, intieme kamermuziek. In de voetsporen van Mozart en Schubert tredend, componeerde hij twee magnifieke strijkkwintetten die tot zijn grootste kamermuziekmeesterwerken behoren. Hij begon dit genre vrij laat in zijn leven, maar kon er nog zowel de vreugde als de nostalgie in uitdrukken.
Johannes Brahms componeerde zijn beide strijkkwintetten voor de bezetting van een strijkkwartet met toevoeging van een tweede altviool. Het Strijkkwintet nr. 1 in F, op. 88, werd gecomponeerd in 1882 in het kuuroord Bad Ischl in Opper-Oostenrijk. Het werd voor het eerst opgevoerd tijdens een kamermuziekavond in Frankfurt-am-Main in december 1882. Sonatevorm, een dubbele variatievorm, waarbij het eerste thema gebaseerd is op een sarabande die Brahms in 1854 schreef, terwijl het tweede thema gebaseerd is op een gavotte uit hetzelfde jaar, en een fusie van sonate en contrapuntische vormen, kenmerken deze heel bijzondere compositie. 
Brahms beschreef het kwintet aan Clara Schumann als “één van zijn mooiste werken”, en vertelde aan de uitgever Simrock, “Je hebt nog nooit zo’n prachtig werk van mij gehad”. Dit Kwintet had een speciaal plekje in het hart van de componist en hij beschouwde het als zijn beste werk. Een landelijke geest en een zachte levensvreugde doordringen het werk, ook wel het ‘lentekwintet’ genoemd. Van deze opgewektheid getuigt een majestueus, pastoraal eerste deel, gevolgd door een melancholisch deel vóór de pittige finale.
Het Strijkkwintet nr. 2 in G, op. 111, werd gepubliceerd in 1890. Het staat door zijn echo’s van Weense volksmuziek, bekend als het “Prater-kwintet”, een verwijzing naar het beroemd Weens park, wat de foto op de hoes verklaart. De openingsbeweging wordt gedomineerd door een cellosolo, waarna de altviool solo vergezeld wordt van cello-pizzicato. Vervolgens wordt een spookachtig motief gepresenteerd door de altviool. Er is een stormachtig middenstuk dat doet denken aan het cellokwintet van Schubert, er is een menuet met trio, en een finale die invloeden toont van Hongaarse muziek. Ook dit Kwintet in G, op.111 straalt kracht uit en drukt de kracht, nostalgie en uitbundigheid van de componist uit. Deze twee diepe en melancholische werken worden gespeeld door het Gringolts Quartet, wiens eerdere opnames voor BIS, vooral deze gewijd aan de kwartetten van Arnold Schönberg, veel lof oogstten. Hier worden ze bijgestaan door de veelgevraagde Finse altvioliste, Lilli Maijala (foto).
Ilya Gringolts (1982) studeerde viool in St. Petersburg bij Tatiana Liberova en Jeanna Metallidi. Daarna ging hij naar de Juilliard School en studeerde er 3 jaar bij Itzhak Perlman. Van 2001 tot 2003 was hij lid van het BBC Radio 3 New Generation Artists-programma. Gringolts is momenteel lid van de muziekfaculteit van de Zürcher Hochschule der Künste en naast op moderne viool, is hij toegewijd aan uitvoeringen op historische instrumenten. In 2008 richtte hij het Gringolts Quartet (foto) op. Gringolts bespeelt de “ex-Kiesewetter” Stradivarius-viool, aan hem uitgeleend door de Stradivari Society of Chicago en heeft opnames gemaakt voor labels als Onyx en Deutsche Grammophon. Hij is getrouwd met de Armeense violiste, Anahit Kurtikyan (2de viool in het Gringolts Quartet), en zijn zus, de kunsthistorica, Olga, is getrouwd met de violist, Maxim Vengerov.
Lilli Maijala (1981) trad voor het eerst op als solist toen ze zeventien jaar oud was, met het symfonisch orkest van haar geboorteplaats Oulu (Finland). Ze studeerde in Helsinki en Detmold en won diverse prijzen, bijvoorbeeld van het ARD Concours in München. Inmiddels musiceerde de altvioliste met tal van gezelschappen, waaronder het Filharmonisch Orkest van Helsinki, Tapiola Sinfonietta, Sinfonia Lahti en de Camerata Salzburg. Ook als kamermusicus concerteert Lilli Maijala veelvuldig. Zo maakte ze deel uit van het onconventionele strijkkwartet quartet-lab, naast cellist Pieter Wispelwey en de violisten Pekka Kuusisto en Patricia Kopatchinskaja. Als docent is Lilli Maijala verbonden aan de Sibelius Academie in Helsinki.
Brahms String Quintets Gringolts Quartet Lilli Maijala SACD BIS2727