“Poltéra Plays Prokofiev”, door Christian Poltéra (cello) en Juho Pohjonen (piano) en het Lahti Symphony Orchestra o.l.v. Anja Bihlmaier, op het label BIS. Meesterlijk!

De drie hier verzamelde werken, het Symphony-Concerto (Sinfonia Concertante op.125) uit 1952, de Sonate voor cello solo uit 1953, en de Sonate voor cello en piano uit 1949, dateren alle uit de laatste jaren van Sergej Prokofiev (1891-1953). Door zijn verslechterende gezondheid en het beklemmend politieke klimaat, kon de componist rekenen op de steun van grote musici, in het bijzonder op de cellist Mstislav Rostropovitsj. Dit intens contact droeg bij aan de composities voor cello.

Een Sinfonia Concertante is een symfonie waarbij één of enkele solisten een prominente solistische rol in de compositie spelen en dus als het ware concerteren. Het Concerto voor orkest is ook een veelgebruikte vorm (Béla Bartók, Zoltán Kodály, Witold Lutosławski, Michael Tippett). Benjamin Brittens compositie voor cello en orkest heet Cello Symphony (op. 68), die van de hier opgenomen Sinfonia van Sergej Prokofiev voor dezelfde bezetting, heet Symfonie-Concert (op. 125). Neoklassieke componisten gebruikten deze term zoals Mozart ze in zijn Sinfonia Concertante had bedoeld, in feite een voortzetting van het concerto grosso uit de barokmuziek. Een mooi voorbeeld is Bohuslav Martinů’s Sinfonia Concertante (1949) voor hobo, fagot, viool, cello en kamerorkest.

Prokofievs Sinfonia Concertante was een herziening van zijn Celloconcerto uit 1938. Zoals in alle grootschalige composities van Prokofiev vinden we opvallende gebaren van contrast en confrontatie, verontrustende stemmingscontrasten, krachtige retoriek, gevolgd door plotselinge passages van delicate reflectie. De Sonate voor cello solo is een onvoltooid werk: een breed en welsprekend Andante is hier te horen in zijn voltooiing uit 1972, door Vladimir Blok (1932-1996).

De plechtige en poëtische Sonate voor cello en piano lijkt een oase van sereniteit te midden van de Sovjetdictatuur. In een heldere vorm, vrij van alles wat de autoriteiten zou kunnen hebben geschokt, is de sonate, die zeer veeleisend is in termen van speeltechniek, een van Prokofjevs beste werken, dankzij de rijkdom aan melodieën. Deze drie werken, gespeeld door Christian Poltéra, getuigen van Prokofievs creatieve vitaliteit aan het einde van zijn leven, uitgedrukt in een eenvoudige, heldere muzikale taal, gecombineerd met een nieuw gevoel van vitaliteit.

Christian Poltéra, in 1977 geboren in Zürich, kreeg les van de Amerikaanse-Zwitserse celliste Nancy Chumachenco en van de Russische cellist Boris Pergamenschikow (1948-2004) en studeerde later bij Heinrich Schiff in Salzburg en Wenen. Als solist speelde hij met vooraanstaande orkesten zoals het Gewandhausorchester Leipzig, de Los Angeles Philharmonic, de Münchner Philharmoniker, het Oslo Filharmonisch Orkest, het BBC Symphony Orchestra, het Bamberg Symphony Orchester, het Tonhalle Orkest van Zürich, het Santa Cecilia Orkest Rome, het Chamber Orchestra of Europe, het Orchestre de Paris, de Deutsche Kammerphilharmonie Bremen en de Camerata Salzburg. Hij concerteerde met dirigenten als Riccardo Chailly, Christoph von Dohnányi, Bernard Haitink, Paavo Järvi, Heinrich Schiff en Andris Nelsons. In 2004 werd hij bekroond met de Borletti-Buitoni Award en geselecteerd als een BBC New Generation Artist. Christian Poltéra speelt kamermuziek met musici zoals Mitsuko Uchida, Christian Tetzlaff, Thomas Zehetmair, Gidon Kremer, Karen Gomyo, Lars Vogt, Leif Ove Andsnes, Kathryn Stott, Martin Fröst en het Zehetmair- en Auryn Quartet. Samen met de Duitse violist Frank Peter Zimmermann en de Franse altist Antoine Tamestit vormt hij een vast strijktrio, het “Trio Zimmermann”. Zimmermann speelt overigens op een Stradivarius uit 1711. Deze behoorde ooit toe aan Fritz Kreisler.

Anja Bihlmaier (1978) is met ingang van het seizoen 2021-2022 chef-dirigent van het Residentie Orkest in Den Haag. Vanaf twaalfjarige leeftijd kreeg ze viool- en pianolessen. Na de middelbare school studeerde ze piano aan de Staatliche Hochschule für Musik Freiburg, waar ze in 2003 afstudeerde. Tegelijkertijd begon ze orkestdirectie te studeren bij Scott Sandmeier. Van 2004 tot 2005 nam ze deel aan de dirigentenklas van onder anderen Dennis Russell Davies aan het Mozarteum in Salzburg. Als lid van het dirigentenforum van de Deutsche Musikrat volgde Bihlmaier tussen 2005 en 2008 diverse masterclasses bij onder anderen Peter Gülke, Günther Herbig (voormalig vaste gastdirigent van het Residentie Orkest) en Jac van Steen. Tot haar mentoren rekent ze Peter Gülke en Antony Hermus.

Anja Bihlmaier begon haar dirigeerloopbaan bij diverse orkesten, onder meer als Kapellmeisterin’ en plaatsvervangend ‘Generalmusikdirektorin’ bij het Staatstheater Kassel van 2015 tot 2018. Sinds 2018 werkt ze wereldwijd als freelance dirigent. Sinds het najaar van 2020 is ze eerste gastdirigent van de Sinfonia Lahti in Finland. Met ingang van het seizoen 2021-2022 is zij chef-dirigent van het Residentie Orkest in Den Haag. Zij volgde daarmee Nicholas Collon op.  In december 2023 werd aangekondigd dat Bihlmaier op haar beurt in 2025 als chef-dirigent zal worden opgevolgd door Jun Märkl.

De pianist, Juho Pohjonen (1981) behaalde een masterdiploma van Meri Louhos en Hui-Ying Liu-Tawaststjerna aan de Sibelius Academie in Helsinki. Hij werd door Sir Andras Schiff geselecteerd als winnaar van de Klavier Festival Ruhr Scholarship 2009.  Geprezen om zijn “onberispelijke techniek” ( The Washington Post ) en “elegant muzikaliteit” ( The New York Times ), is pianist Juho Pohjonen internationaal een veelgevraagd orkestsolist, recitalist en kamerartiest. Pohjonens groeiende discografie, een fervent exponent van de Scandinavische muziek, biedt  muziek van Finse landgenoten als Esa-Pekka Salonen, Kaija Saariaho en Jean Sibelius.

De eerste opzet van Sinfonia Lahti, een symfonieorkest uit de Finse stad, Lahti, was in 1910, toen het van start ging als “Het orkest van de Muziekvrienden van Lahti”. In 1949 werd het een stedelijk symfonieorkest. In het westen bleef het orkest vrij onbekend, tot het Zweeds platenlabel BIS het ontdekte. Met zijn toenmalige gastdirigent en later vaste chef-dirigent, Osmo Vänskä, werd het orkest onder de naam Lahti Symphony Orchestra een vaste speler voor het label met opnamen van werken van Sibelius, maar ook van een reeks gewijd aan Kalevi Aho, die enige tijd huiscomponist was, en Joonas Kokkonen. Het orkest viel in de prijzen met de cd-premières van de onuitgegeven eerste versies van het Vioolconcerto en de 5de symfonie van Sibelius.

Poltéra Plays Prokofiev Symphony-Concerto Sonatas Christian Poltéra Lahti Symphony Orchestra Anja Bihlmaier Juho Pohjonen SACD BIS2617