Franz Kafka is nu een van de bekendste namen uit de westerse literatuurgeschiedenis. Maar, wie was hij eigenlijk in zijn eigen tijd in Praag? De honderdste sterfdag van Franz Kafka in 2024, was voor Rüdiger Safranski een gelegenheid om deze mysterieuze figuur van de eeuw in de wereldliteratuur te benaderen in een literair-biografisch essay. Zeker lezen!
Honderd jaar geleden, op 3 juni 1924, overleed Franz Kafka, een van de belangrijkste schrijvens van de 20ste eeuw. Tot vandaag hebben zijn teksten niets van hun fascinatie verloren. In indrukwekkende en niet gemakkelijk te vergeten beelden, beschreef hij de beleving van mensen in de moderne samenleving met haar absurditeit en ondoorgrondelijkheid. Het adjectief ‘Kafkaesque’ heeft zelfs zijn weg gevonden naar de Duitse taal. Rüdiger Safranski beschrijft Kafka’s leven volledig aan de hand van zijn schrijven en biedt een gemakkelijk leesbare Kafka-biografie, inclusief een interpretatie van zijn werk.
Kafka was nauw verbonden met zijn schrijven, dus vrouwen pasten niet in zijn leven, maar ze waren er wel. Zijn zus, maar ook de vrienden, metgezellen en verloofden en geliefden, Felice Bauer, Grete Bloch, Julie Wohryzek, en aan het eind Dora Diamant. Kafka verloofde zich twee met Felice, en maakte het twee keer uit met betrekking tot zijn literaire bestaan…
Kafka’s eerste boek werd in 1912 uitgegeven door Rowohlt in Berlijn. Die verzamelde verhalen gingen over een reis naar de bergen, de tegenslag van de vrijgezel, het afgeleide kijken naar buiten, het verlangen om Indiër te worden, de boomstammen in de sneeuw en het ongeluk. Dit eerste boek liep vooruit op zijn hele werk, een uniek werk over de mysterieuze, hopeloze aard van het menselijk bestaan, de kleine zijwegen van het dagelijks leven, en vooral over de grote vragen van het leven.
“Ik heb geen literaire interesse, maar bestá uit literatuur, ik ben niets anders en kan niets anders zijn” schreef Franz Kafka aan zijn verloofde Felice Bauer. Kafka geldt als een van de belangrijkste schrijvers van de 20ste eeuw, met wereldberoemde werken als Het proces en Het slot. Schrijven was zijn bestaan, dat voor hem meer betekende dan een voltooid werk. In “Kafka” laat Safranski zien wat schrijven voor een leven kon en kan betekenen, hoe alles eraan ondergeschikt kon en kan worden gemaakt, welke uitdagingen en momenten van geluk eruit voortvloeien en welke inzichten zich openen op deze existentiële grens. Maar ook hoe vertwijfeld hij kon zijn. Want, zo schreef Kafka in zijn testament, dat al zijn werk vernietigd moest worden! Safranski vertelt op de hem kenmerkende wijze over de geluksmomenten die Kafka ervaarde aan zijn bureau en over momenten waarop de wereld hem volkomen vreemd leek. “Kafka. Um sein Leben schreiben“ werd vertaald door Mark Wildschut.
De filosoof en historicus, Rüdiger Safranski (1945) specialiseert zich al sinds 1984 in het genre van de biografie. Zijn boeken over Heidegger, Schiller, Schopenhauer, Goethe, Nietzsche en E.T.A. Hoffmann behoren tot het beste wat er over hen is geschreven. Zijn werk is in dertig talen vertaald en hij ontving talrijke prijzen.
Rüdiger Safranski Kafka schrijven voor zijn leven 256 bladz. uitg. Atlas Contact ISBN 9789045050287
https://www.stretto.be/2017/06/25/goethe-het-laatste-universeel-genie/