In het laatste kwart van de 16de eeuw verspreidde het madrigaal zich ver buiten Italië. Meer dan 85 boeken met Italiaanse madrigalen werden in Antwerpen gedrukt, voornamelijk door Pierre Phalèse/Phalesius de jongere.
Het madrigaal was in de renaissance een vier- tot zes stemmige a capella-compositie op een wereldlijke tekst. Na 1550 ontwikkelde het madrigaal zich meer polyfoon en imiterend en was er een toename van chromatiek. Het was de tijd van Willaert, de Rore, Andrea Gabrieli, Orlando di Lasso, de Monte en Palestrina. Na 1580 vindt men in de muziek van Luca Marenzio, Gesualdo en Monteverdi, meer de combinatie van het solo-madrigaal en monodie met basso continuo, en lag het accent op chromatiek (cfr. Caccini en de Wert).
In Antwerpen leefde toen de prima prattica polyfonie (Palestrina/ Zarlino stijl) en de stad was door Plantijn en Phalesius nl. een belangrijk centrum voor muziekdruk. Vecchi’s Requiem bv. werd er gedrukt evenals werken van andere componisten en tijdgenoten, het 8-stemmig Libera me Domine uit de “Missae senis et octonis vocibus” van de Italiaan Paolo Bravusi (1586-1630) mogelijks het adoptiefkind van Vecchi, en drie keer een Agnus Deis, respectievelijk van de Antwerpenaar George de La Hèle (1547-1586) uit zijn “Missa Praeter rerum seriem”, van de Spanjaard Pedro Ruimonte (1565-1627) uit zijn “Missa Ave Virgo Sanctissima” en van de Portugees Duarte Lobo (ca.1565-1646) uit zijn “Missa Dum aurora”. Deze muziek verklankte als het ware Rubens’ kunst, energiek, verleidelijk en optimistisch, typisch voor de noordelijke barok van de contrareformatie.
La Compagnia del Madrigale is een Italiaans vocaal ensemble voor oude muziek dat zich specialiseert in het Italiaans madrigaal. Het ensemble bestaat uit verschillende leden van La Venexiana en heeft de Gesualdo-opnamen van dat ensemble voortgezet op Glossa Records. Het ensemble ten tijde van de Glossa-opnames bestond uit: Rossana Bertini, Francesca Cassinari, sopranen, Elena Carzaniga, alt, Giuseppe Maletto, Raffaele Giordani, tenoren, Marco Scavazza, bariton, Daniele Carnovich, bas. Dankzij onderzoek naar de collecties die destijds werden gepubliceerd, onthult La Compagnia del Madrigale de wereldpremière van werken uit de volumes die het genre zo succesvol maakten. Het onthult hun volledig potentieel en vestigt het madrigaal als een kosmopolitische kunstvorm.
Si breve è ‘l tempo. Madrigals in the Low Countries La Compagnia del Madrigale cd Musique en Wallonie MEW2410