In de nacht van 10 en 11 april 1934 sluipen dieven de Sint-Baafskathedraal binnen en lichten twee panelen van het Lam Godsretabel uit hun frame. Het paneel met de afbeelding van Johannes De Doper werd terugbezorgd, het paneel van de Rechtvaardige Rechters is meer dan negentig jaar later nog steeds niet terecht. Het is een van de meest iconische kunstdiefstallen ter wereld. Wie pleegde de diefstal en waarom?

Niet Arsène Goedertier zoals altijd wordt aangenomen. Het onzalige plan rijpte in de geesten van mensen die door slechte beleggingen hun geld en dat van de kleine katholieke spaarders in rook zagen opgaan. Het losgeld moest dienen om de verliezen te dekken. Het pakte anders uit: de Staat kwam niet met geld over de brug, de handlanger Goedertier stierf aan een beroerte en het dossier werd afgesloten.

Volgens de theorie van historicus Paul De Ridder zou het bisdom Gent in de jaren 1930 gespeculeerd hebben met ingezameld geld van gelovigen. Toen die investeringen verdampten, had het bisdom een groot probleem. “Er is geopperd om onroerend goed te verkopen, maar men wilde binnen de Kerk gezichtsverlies vermijden” zegt Impens, daarom zouden enkele kanunniken binnen het bisdom besloten hebben om het paneel van het Lam Gods te stelen en met het losgeld de gedupeerden terug te betalen. “Maar de staat wilde niet onderhandelen met gangsters, dus de gok pakte volledig verkeerd uit” zegt Kurt Impens, die de theorie van De Ridder met archiefonderzoek probeert te staven. Volgens Impens bleef het paneel al die tijd circuleren “in de Sint-Antoniuskring, een netwerk van industriëlen, politici en adel die in het belang van de katholieke zuil bereid waren om te zwijgen”.

In ieder geval werd de piste voorgelegd aan het parket van Gent, dat eind 2024 nog huiszoekingen verrichtte in Oosterzele, op terreinen die aan de Sint-Antoniuskring werden geschonken door Marie Hye-Hoys, een rijke katholieke weduwe. De huiszoekingen bleven zonder resultaat. Maar Impens blijft overtuigd dat het paneel daar gezocht moet worden, “ergens op de weggeschonken eigendommen van de vrome weduwe in Oosterzele. Daar ben ik zo goed als zeker van”.

Het Lam Gods en de Rechtvaardige Rechters brengt een verbijsterend verhaal. Het is het resultaat van jarenlang onderzoek van Kurt Impens en anderen. Een spannend relaas over diefstal en de verweving tussen Kerk en Staat in België.

Kurt Impens Het lam gods en de rechtvaardige rechters De verbluffende waarheid 239 bladz. geïllustreerd uitg. Sterck & De Vreese ISBN 9789464713299