Het was de ontmoeting tussen violist David Haroutunian en Karen Khachaturian, zoon van de grote componist Aram Khachaturian, die inspireerde tot deze nieuwe opname. Na hun ontmoeting in Parijs tijdens een concert ter gelegenheid van de veertigste sterfdag van Aram Khachaturian vertrouwde Karen, David de partituur toe van een ongepubliceerde sonate voor viool en piano, geschreven door haar vader in de vroege jaren 1930. Avant-garde in stijl en gestructureerd in twee delen, is deze sonate een waar meesterwerk, diepgaand en toegankelijk tegelijk.
Aram Khachaturian (1903-1978) (foto) was de belangrijkste muzikale figuur uit de 20ste eeuw in de toenmalige Sovjetrepubliek, Armenië en veel van zijn belangrijkste werken dateren uit de eerste helft van zijn carrière. De expressieve onmiddellijkheid van zijn muziek, bepaald door zijn Armeense afkomst, met zijn intens sensuele, melodische schriftuur, levendige orkestratie en opvallende ritmiek, resulteerde in een populariteit die door weinig componisten van zijn generatie werd geëvenaard.
Zijn muziek werd en wordt in het Westen voornamelijk geassocieerd met grote orkestpartituren, waaronder zijn balletten “Gayaneh” met de wereldberoemde “Sabeldans”, “Spartacus” (herinner u “Onedin line”, een Britse televisieserie van de BBC uit de jaren ‘70), en een prachtig Vioolconcerto. Khachaturian componeerde zijn “Masquerade Suite” (Wals, Nocturne, Mazurka, Romance en Galop) in 1941, als muziek bij het gelijknamig toneelstuk uit 1835 van Michail Lermontov (1814-1841) (foto).
Aram Ilich Khachaturian werd geboren in Kodjori, nabij Tbilisi en overleed op 1 mei nota bene, in Moskou. Hij was eerst een leerling cello van het Gnessin Instituut in Moskou, en studeerde vervolgens verder aan het conservatorium van Moskou bij Mjaskovski (compositie), Glière en Vassilenko (orkestratie). Hij onderhield echter constante betrekkingen met Armenië en ontmoette Spendiarov, zijn grote voorganger, in zijn jeugd. Hij voltooide het conservatorium in 1934. Een aantal van zijn pianostukken dateren uit zijn studiejaren: Valse caprice (1926), Poème (1927), Toccata (1932). Khachaturian was echter niet echt een componist-pianist, maar eerder een orkestrator. Ook de catalogus van zijn pianowerken is vrij beperkt maar bevat wel enkele belangrijke composities. Net als een aantal andere Sovjet componisten (Prokofjev, Sjostakovitsj en vooral Kabalevski), bracht hij met zijn twee “Albums” (uit 1947 en 1965), hulde aan muziek voor kinderen. Op latere leeftijd componeerde hij nog een Sonatine (1958) en een Sonate (1961). Daarnaast zijn er een aantal transcripties van fragmenten van zijn orkestrale, toneel- of cinematografische werken gemaakt door andere musici.
“Mijn ontdekking van deze sonate wekte een intens verlangen op om alle vioolwerken van Khachaturian op te nemen, omdat er naar mijn weten geen complete opname bestond”, legt David uit. Samen met pianiste Xenia Maliarevitch nam hij niet alleen Khachaturians originele composities voor soloviool en voor viool en piano op, maar ook arrangementen van zijn meest emblematische werken, waaronder fragmenten uit Gayaneh en de Sabre Dance, gearrangeerd door Jascha Heifetz. Dit album bevat ook een nog niet eerder uitgebrachte dans uit 1925, wat een mooie aanvulling is op de rijke erfenis van Khachaturians muziek.
Xénia Maliarevitch, geboren in 1980, is een Franse pianiste. Nadat zij in Sint-Petersburg piano was gaan studeren, verhuisde haar familie naar Nancy. In 1987 ging ze naar het conservatorium van Nancy. In 1993 werd haar unaniem de Gouden Medaille voor piano toegekend, en in 1995 de Gouden Medaille voor kamermuziek. In 1996 ging ze studeren aan het Conservatorium van Parijs, waar ze met Gérard Frémy werkte. In 2000 behaalde ze haar diploma hoger onderwijs en begon ze aan geavanceerde kamermuziekstudies bij Christian Ivaldi en Ami Flammer in Parijs en vervolgens in Praag bij Maurice Bourgue. In 2003 won ze de tweede prijs op de internationale kamermuziekwedstrijden in Pignerol en Katrineholm en op de Pierre-Lantier-wedstrijd in Parijs. Ze geeft talrijke concerten, speelde in een duo met violiste Carole Petitdemange en speelt momenteel met celliste Clara Zaoui met wie ze het Duo Humoresque vormt.
David Haroutunian werd geboren in 1978 en kreeg zijn eerste lessen van zijn vader, een professioneel violist en leerling van Leonid Kogan. Vervolgens studeerde hij aan de Tsjaikovski Speciale Muziekschool in de klas van Petros Haykazyan, waar hij in 1995 met ere-onderscheiding afstudeerde. Datzelfde jaar won hij de Amadeus-wedstrijd. Op dertienjarige leeftijd gaf hij zijn eerste concert met orkest, waarbij hij Mozarts Vioolconcert in G majeur KV 216 speelde. Hierna volgden de eerste concerten in Armenië en Rusland, evenals opnames voor de radio. In september 1995 werd hij toegelaten tot het Conservatoire National Supérieur de Paris in de klas van Jacques Ghestem, waar hij in 1998 de Eerste Prijs voor viool behaalde. In 1999 begon hij aan de hogere cyclus aan het Conservatoire National Supérieur de Paris, waar Jean-Jacques Kantorow zijn leraar was. In 1997 ontmoette hij Boris Belkin, wiens rol doorslaggevend zou zijn voor de ontwikkeling van de jonge muzikant. Datzelfde jaar behaalde hij het Diploma of Honor van de Accademia Musicale Chigiana in Siena, Italië. Tijdens zijn studie kon David Haroutunian rekenen op advies van muzikanten als Olivier Charlier, Zachar Bron, Olivier Charlier, Donald Weilerstein, Christian Ivaldi en vele anderen. Zeer aangetrokken door Argentinië en de Argentijnse muziek, sloot hij zich in 2014 aan bij Tango Carbón en richtte in 2016 Tangomotán op met twee van zijn voormalige leden. Ook richtte hij in 2015 het Armeense muziekkwartet Toumanian Mek op. Hij bespeelt een viool van Lorenzo Carcassi, gemaakt in Florence in 1753.
Tracklist:
Khachaturian:
Song-Poem in Honor of Ashoughs
Dance No. 1
Gayaneh Suite No. 3: IV. Adagio for Solo Violin (Arr. for Solo Violin by Abram Yampolsky and David Haroutunian
Gayaneh Suite No. 1: III. Aisha’s Dance (Arr. for Violin and Piano by Jascha Heifetz)
Dance for Violin and Piano in B-Flat Major
Sonata-Monologue for Solo Violin
Gayaneh Suite No. 3: V. Sabre Dance (Arr. for Violin and Piano by Jascha Heifetz)
Masquerade Suite: IV. Nocturne
Khachaturian The Dancing Violin David Haroutunian Xénia Maliarevitch cd Fuga Libera FUG840
