Mozart was in de laatste zeven jaar van zijn leven vrijmetselaar. Hoewel hij reeds in Salzburg bepaalde vrijmetselaars teksten toonzette, componeerde hij in Wenen liederen en cantaten voor verschillende gelegenheden van de Loge. David Vergauwen schreef er een buitengewoon interessant boek over.
Door zijn vriendschap met de schrijver, diplomaat, vrijmetselaar en Illuminaat Otto Heinrich von Gemmingen-Hornberg, met wie hij in 1778 het nu helaas verloren gegaan Duo drama “Semiramis” had geschreven, trad Mozart op 14 december 1784 toe tot de Weense vrijmetselaarsloge “Zur Wohltätigkeit”. Mozart bezocht regelmatig een tweede Weense loge “Zur wahren Eintracht”, waar de beroemde wetenschapper en Illuminaat, Ignaz von Born, lid van was. Daar werd hij op 7 januari 1785, gezel. De Illuminaten waren een genootschap met invloeden uit de theosofie en anti-esoterische Verlichting. Ignaz von Born zou model gestaan hebben voor de hogepriester Sarastro in Mozarts “Zauberflöte”.
In april 1785, een maand na de eerste uitvoering van zijn oratorium “Davidde penitente” (KV 469), meldde ook vader Leopold zich op aandringen van Wolfgang, bij de vrijmetselaars. Kort daarna componeerde Mozart zijn beklijvende “Maurerische Trauermusik” in do-klein (KV 477), ter nagedachtenis van twee overleden loge broeders. In augustus 1791 reisde de familie Mozart naar Praag voor de kroning van Leopold II als koning van Bohemen. Voor die gelegenheid componeerde hij de bestelde opera, “La clemenza di Tito”. Mozart bezocht er de Praagse vrijmetselaarsloge “Zur Wahrheit und Einigkeit”, waar zijn cantate “Die Maurerfreude” uitgevoerd werd. Midden september voltooide hij de opera, “Die Zauberflöte” op een tekst van de vrijmetselaar Emanuel Schikaneder, lid van de loge “Carl zu den drei Schlüsseln” in Regensburg. Op 15 november 1791 voltooide Mozart zijn allerlaatste werk, de cantate “Die Freimaurercantate”, voor de wijding van de Loge “Zur neugekrönten Hoffnung” in Wenen (foto).
In september 1791 – met de première van Die Zauberflöte, beleefde Mozart een van de grootste successen van zijn leven. Twee maanden later overleed hij. Zijn opera leefde verder en haar geheimen en mysteries bleven tot de verbeelding spreken. Historicus en musicoloog David Vergauwen nam gedetailleerd elk aspect van dit Singspiel onder de loep en behandelde de grote thema’s die onvermijdelijk Mozarts wereld bepaalden.
Dit boek biedt dan ook een uitermate interessante, verhalende kijk op Mozarts “Die Zauberflöte” en het fascinerend tijdsgewricht waarin deze opera werd geschreven. “Mozart: de muziek, de mens, de vrijmetselaar” nodigt u uit tot een exploratie doorheen de cultuur van de Weense Verlichting in een tijdperk vol nieuwe ideeën en veranderende opvattingen over mens en maatschappij. Die Zauberflöte is niet alleen een meesterwerk, maar ook een vrijmetselaarswerk dat diep verweven was met de idealen van broederschap en verlichting.
Verre van een tijdloos en universeel portret van de mensheid, weerspiegelt de opera de turbulente omwentelingen van Mozarts tijd. Terwijl de verlichting de weg vrijmaakte voor vooruitgang en rede, hield Mozart vast aan de vertelkracht van sprookjes. David Vergauwen laat zien hoe dit werk de sporen draagt van een wereld in volle verandering, waarin dromen, filosofie en revolutie hand in hand gingen. Ontdek Die Zauberflöte zoals een tijdgenoot dat zou hebben gedaan, in het brandpunt van geschiedenis en verbeelding. Zeker lezen!
David Vergauwen (1978) studeerde geschiedenis, kunstgeschiedenis en musicologie aan de universiteiten van Gent en Brussel. Hij doctoreerde met een onderzoek naar maçonnieke muziek in België. Hij is de auteur van Kolommen van harmonie (2015) en Maçonnieke chansons in het 19de-eeuwse België (2017) en publiceerde een culturele biografie over de Brugse componist Joseph Ryelandt (2020). Momenteel is hij directeur van het Cedom, het archief en studiecentrum van de Belgische vrijmetselarij.
David Vergauwen “Mozart, De muziek, de mens, de vrijmetselaar” 542 bladz. uitg. ISBN 9789464984224
