Mari Kodama viert het tweehonderdste geboortejaar van Anton Bruckner met een verzameling pianowerken, waarvan de meeste zelden worden uitgevoerd. Terwijl sommige ervan, zoals de Fantasie, Erinnerung en Stille Betrachtung, de indrukwekkende symfonicus en kerkcomponist onthulden, belichtten de dansen op deze cd, een veel lichtere kant van deze enigmatische componist.

Over het algemeen verrijkt het horen van zijn benadering van de piano ons begrip van dit raadselachtig genie. Omdat veel van het materiaal uit schetsboeken is gehaald, bieden deze stukken een inkijk in de “werkplaats” van deze altijd zoekende geest. Voor Kodama is de Bruckner die uit deze werken naar voren komt, in veel opzichten interessanter dan de verschillende, clichématige verslagen van zijn leven en karakter. In plaats daarvan streeft Kodama ernaar een genuanceerd portret van Bruckner te schilderen, een portret, dat aan diepte wint dankzij de originele selectie en het perspectief.

De pianostukken laten de verschillende niveau’s van Bruckners ontwikkeling tussen 1850 en 1868 horen, stukken die niet alleen de studie van Bruckner vertegenwoordigden, maar ook anticipeerden op zijn toekomstige impact als symfonicus en grandioze hervormer van het muzikaal orkestidioom. Bruckners tweehandig pianowerk is niet uitgebreid en speelt in het compleet oeuvre van de componist geen grote rol. Afgezien van een paar studies staan ze alle in één deel van de Bruckner Complete Editie (“Gesamtausgabe”) (deel XII / 2, uitgegeven door Walburga Litschauer, 1988/2000). Het bevat o.a. een pianostuk in Es (1850) in de stijl van Mendelssohn, een compositie getiteld “Stille contemplatie op een herfstavond” (1863), eveneens in de stijl van Mendelssohn en deze van Schumann, een Fantasie (1868), en een compositie met als titel, “Erinnerung” (1868). Het deel bevat ook de eerste publicatie van een studiewerk van Bruckner, een sonatebeweging in sol klein uit 1863.

De composities uit het studieboek zijn een wereld op zich. Bruckners pianowerken (de composities en schetsen uit het studieboek en de gepubliceerde werken), krijgen helaas nog steeds een marginale plaats door uitvoerders, luisteraars en organisatoren. Hun rijke substantie moet nog worden erkend, want deze kleinschalige werken zijn de fascinerende bouwstenen van overweldigende, symfonische orkestmuziek. In “Erinnerung” bv., waarschijnlijk gecomponeerd in 1868, ongeveer twee jaar na de eerste versie van zijn eerste symfonie, is de ontluikende symfonicus Bruckner reeds duidelijk te horen. Bruckner componeerde de symfonie die hij nr. 1 noemde, na de Studiesymfonie uit 1863 en voor de “Nulde” symfonie uit 1869. Van deze 1ste symfonie bestaat een eerste „Linzer Fassung“ (1866) en een tweede „Wiener Fassung“ (1891).

De Sonatensatz is een onafgemaakte sonate (Entwurf) uit het jaar 1862, die te vinden is in het zogenaamd Kitzler-Studienbuch. De cellist en dirigent Otto Kitzler (1834-1915) (foto), was een jaar eerder naar Linz gekomen als Kapellmeister, en Bruckner, nu 38 jaar oud, en de gevestigde kathedraal-organist in Linz, wilde weer les volgen. Eerder kreeg Bruckner les van Simon Sechter. Zijn nieuwe leraar, Otto Kitzler uit Dresden, liet Bruckner strikt thema’s van acht maten bedenken, waarmee hij de verdere weg bereidde van de toekomstige, geniale symfonicus, Bruckner. Met zijn Sinfonie in f-Moll, die de uitgever Leopold Nowak „Studiensymphonie“ noemde, sloot Bruckner in 1863 zijn studie bij Kitzler af. Sinds 2013 wordt het studieboek van Kitzler bewaard in de Oostenrijkse nationale bibliotheek in Wenen.

Bruckner probeerde ook verschillende vormen en dansen uit, bv. een chromatische Etude, een Rondo en een Andante, maar ook dansvormen zoals de wals of de galop. De werken suggereren de latere karakteristieke kenmerken van Bruckners taal. Dit geldt met name voor de stukken die hij in de jaren 1850 componeerde, waaronder de vierdelige Lancier Quadrille, waarin hij nog melodieën van Lortzing en Donizetti citeerde!

Mari Kodama (1967) is een van de meest bijzondere pianisten van onze tijd en heeft een indrukwekkende Pentatone-discografie, met onder meer Beethovens complete pianosonates (2003-2014), pianoconcerten van Loewe en Chopin (2003), Tsjaikovski’s Balletsuites voor pianoduo (2016), De Falla’s Nachten in de tuinen van Spanje (2017), Martinů’s Concert voor twee piano’s (2018), Kaleidoscope, Beethoven Transcriptions en Mon Ami Mon amour (beide 2020), New Paths (2022) en Mozart & Poulenc Double Concertos (2024).

Kodama werd geboren in Osaka, Japan en groeide op in Duitsland en Parijs, vanwege de posities van haar vader in deze landen, evenals in Zwitserland en Engeland. Zij en haar zus Momo zijn de dochters van een pianiste moeder en een bankier vader. Hun moeder gaf optredens op om les te geven en Mari ging ervan uit dat iedereen piano speelde. Ze wilde op 2-jarige leeftijd beginnen met spelen, maar haar ouders vonden dat ze te jong was. Ze kon al op 3-jarige leeftijd noten lezen. Op 10-jarige leeftijd besloot ze concertpianiste te worden door niet terug te keren naar Japan om zich voor te bereiden op de universiteit. Ze studeerde piano aan het Conservatoire de Paris vanaf 14-jarige leeftijd onder Germaine Mounier, en kamermuziek onder Geneviève Joy-Dutilleux. Ze trad op in verschillende Europese wedstrijden toen ze nog een tiener was. Ze maakte haar Japanse debuut in 1984 op 17-jarige leeftijd en was meteen een succes. Haar eerste grote debuut was in 1987 toen ze Prokofjevs Pianoconcert nr. 3 speelde met de London Philharmonic. Kodama maakte haar debuut in Carnegie’s Weill Recital Hall in 1995. Kodama is getrouwd met dirigent Kent Nagano.  Ze hebben één dochter, Karin Kei Nagano.

Tracklist:

Piano Sonata in G Minor, WAB 243: First movement (Entwurf)

Klavierstück in E-Flat Major, WAB 119

Fantasie in D Minor

Stille Betrachtung an einem Herbstabend, WAB 123

Minuet & Trio in G Major, WAB 220

Etude in G Major, WAB 214

Fantasie in G Major, WAB 118

Theme and Variations No. 5, WAB 223

Waltz No. 1 in E-Flat Major (from 2 Waltzes, WAB 224)

Polka in C Major, WAB 221

Andante in E-Flat Major, WAB deest 3

Chromatic Etude in F Major, WAB 212

Mazurka in A Minor, WAB 218

Steiermärker in G Major, WAB 122

Waltz No. 2, in C Major (from 2 Waltzes, WAB 224)

Erinnerung, WAB 117

4 Lancier Quadrille in C Major, WAB 120

Bruckner Piano Works Mari Kodama cd Pentatone PTC5187224