De cd “Ex Nihilo – Polyphony beyond the Order of Things” opent met Josquins Praeter rerum seriem (“beyond the order of things”) en bevat motetten van Josquin naast werk van Obrecht, Ockeghem, De Wert en De Ribera. Op hun nieuwste opname voor Glossa presenteren Graindelavoix en Björn Schmelzer een fascinerende reeks renaissancemotetten, gebaseerd op het theologische concept van creatio ex nihilo (schepping uit het niets), zoals geïllustreerd door het mysterie van de Incarnatie, het idee dat God mens wordt.

Bekende stukken als Praeter rerum seriem van Josquin Desprez worden gecombineerd met minder bekende werken van dezelfde componist en zeer fraaie bijdragen van Obrecht, Ockeghem, Ribera en Wert. Björn Schmelzer baseerde zijn intrigerende benadering van de uitvoering van deze stukken op een citaat uit 1561 van de Vlaamse protestantse pedagoog Johannes Molanus: “Mensurale polyfonie is een gezang zonder betekenis of inhoud, waarin de stemmen leeg resoneren in zogenaamde prosen, motetten en kunstmatige liederen in vreemde talen, versierd ter vermaak van de oren, die geen betekenis hebben die zelfs door de zangers zelf kan worden begrepen.” Dit 19e album van Graindelavoix op Glossa zal de steeds groter wordende schare fans van het ensemble zeker bevallen en levert opnieuw een baanbrekende bijdrage aan de intelligente en opwindende uitvoering van oud repertoire.

Graindelavoix, opgericht in 1999, is een in Antwerpen gevestigd muziek- en kunstensemble. Onder leiding van oprichter-directeur Björn Schmelzer streeft het ernaar een hedendaagse en kritische interpretatie te bieden van voornamelijk historische, vocale repertoires. Björn Schmelzer is dirigent, schrijver, kunstenaar, filmmaker en antropoloog. Als artistiek leider van het Antwerpse muziekensemble Graindelavoix heeft hij zeventien cd’s geproduceerd (plus diverse hybride-format werken), terwijl hij regelmatig concerten geeft in België en in het buitenland en residenties onderneemt bij kunstinstellingen. Het uitgebreid onderzoek dat Schmelzer doet om de muzikale repertoires van het ensemble te produceren, wordt verder uitgewerkt in essays, lezingen en publicaties die zijn benadering situeren op het kruispunt van speculatieve theorie, psychoanalyse, muziek- en kunstgeschiedenis.

Voor Schmelzer zijn repertoires uit het verleden als berichten in een fles en moeten ze dialectisch worden onderzocht om te onthullen hoe ze een breuk met de horizon van hun oorsprong articuleren. Hij is vooral geïnteresseerd in hoe kunst getuigt van processen van vervreemding en subjectivering, historische fantasie, gotische plasticiteit, ruïne en kenosis. Vaak uitgenodigd als gastdirigent en docent, organiseert Schmelzer seminars in Antwerpen en masterclasses voor vocale ensembles in Royaumont (tot 2019) en Bazel (Masteropleiding Advanced Vocal Ensemble Studies van de Schola Cantorum. In 2023 werd hij door het Franse Ministerie van Cultuur benoemd tot Chevalier de l’Ordre des Arts et des Lettres.

Tracklist:

Josquin Desprez

Praeter rerum seriem

O admirabile commercium

O virgo virginum

 Jacob Obrecht

Salve Regina

Johannes Ockeghem

Alma redemptoris mater

 Bernardino De Ribera

Vox in Rama

 Giaches De Wert

Vox in Rama

Ex Nihilo Polyphony Out of the Order of Things Graindelavoix Björn Schmelzer cd Glossa GCDP32119